Mateo 5
1 At pagkakita sa mga karamihan, ay umahon siya sa bundok: at pagkaupo niya, ay nagsilapit sa kaniya ang kaniyang mga alagad:
Yesu mpwalabona likoto linene lya bantu balikumukonkela, walatanta pa mulundu ne kwikala panshi pamo ne beshikwiya bakendi,
2 At binuka niya ang kaniyang bibig at tinuruan sila, na sinasabi,
walatatika kubeyisha kambeti,
3 Mapapalad ang mga mapagpakumbabang-loob: sapagka't kanila ang kaharian ng langit.
“Bakute colwe abo bacinka manungo pali Lesa, pakwinga Bwami bwa kwilu ni bwabo.
4 Mapapalad ang nangahahapis: sapagka't sila'y aaliwin.
bakute colwe, bantu balalilinga, pakwinga Lesa nakabaumbulushe.
5 Mapapalad ang maaamo: sapagka't mamanahin nila ang lupa.
bakute colwe, bantu balicepesha, pakwinga nibakatambule ico Lesa ncalabalaya.
6 Mapapalad ang nangagugutom at nangauuhaw sa katuwiran: sapagka't sila'y bubusugin.
bakute colwe, bantu balanyumfunga nsala ne nyotwa ya kwinsa cilayandanga Lesa, pakwinga nibakekutishiwe.
7 Mapapalad ang mga mahabagin: sapagka't sila'y kahahabagan.
bakute colwe bantu bakute nkumbo kubanabo, pakwinga Lesa nakabanyumfwile nkumbo.
8 Mapapalad ang mga may malinis na puso: sapagka't makikita nila ang Dios.
bakute colwe, bantu baswepa myoyo, pakwinga nibakabone Lesa.
9 Mapapalad ang mga mapagpayapa: sapagka't sila'y tatawaging mga anak ng Dios.
bakute colwe bantu balaletenga lumuno, pakwinga nibakakwiweti bana ba Lesa.
10 Mapapalad ang mga pinaguusig dahil sa katuwiran: sapagka't kanila ang kaharian ng langit.
Bakute colwe bantu balapenshewanga, pacebo cakwinsa calulama, pakwinga Bwami bwa kwilu nibwabo.
11 Mapapalad kayo pagka kayo'y inaalimura, at kayo'y pinaguusig, at kayo'y pinagwiwikaan ng sarisaring masama na pawang kasinungalingan, dahil sa akin.
“Mwalelekwa, omulatukanwanga, kupenshewa, ne kumubepesha bintu bingi bbyaipa pacebo cakwambeti munkonkelenga.
12 Mangagalak kayo, at mangagsayang totoo: sapagka't malaki ang ganti sa inyo sa langit: sapagka't gayon din ang kanilang pagkausig sa mga propeta na nangauna sa inyo.
Kamusamwani, kayi kamukondwani, pakwinga cilambo cenu kwilu nicinene. Naboyo bashinshimi, amwe kamutana musemwa, balabapenshewa munshila yopeleyo.”
13 Kayo ang asin ng lupa: nguni't kung ang asin ay tumabang, ay ano ang ipagpapaalat? wala nang ano pa mang kabuluhan, kundi upang itapon sa labas at yurakan ng mga tao.
“Amwe mulyeti mucele wa bantu bonse pacishi capanshi, nomba na mucele usambuluka, nicani celela kubweshulula mbuli ncowanga? Ulabulu ncito, nikutayowa pansa kaulyataulwa ne bantu.
14 Kayo ang ilaw ng sanglibutan. Ang isang bayan na natatayo sa ibabaw ng isang bundok ay hindi maitatago.
“Amwe mulyeti mumuni wishikumunikila bantu bonse mucishi. Munshi webakwa pa mulundu nkawelela kubula kubonekela.
15 Hindi rin nga pinaniningasan ang isang ilawan, at inilalagay sa ilalim ng isang takalan, kundi sa talagang lalagyan ng ilaw; at lumiliwanag sa lahat ng nangasa bahay.
Paliya muntu ukute kubangilisha lampi nekwifwekelela munongo, nsombi bakute kubika pacakubikapo lampi, kwambeti umunikile bantu bonse bali mung'andomo,
16 Lumiwanag na gayon ang inyong ilaw sa harap ng mga tao; upang mangakita nila ang inyong mabubuting gawa, at kanilang luwalhatiin ang inyong Ama na nasa langit.
Cimo cimo nenjamwe munikani pamenso abantu, kwambeti babona ncito shenu shaina, bakatembaule Bameshenu ba kwilu.
17 Huwag ninyong isiping ako'y naparito upang sirain ang kautusan o ang mga propeta: ako'y naparito hindi upang sirain, kundi upang ganapin.
“Kamutayeyeti ndesakupwisha Milawo ya Mose, ne biyisho bya bashinshimi. Ame ndiyakwisa kwipwisha sobwe, nsombi kwisa kwikwanilisha.
18 Sapagka't katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hanggang sa mangawala ang langit at ang lupa, ang isang tuldok o isang kudlit, sa anomang paraan ay hindi mawawala sa kautusan, hanggang sa maganap ang lahat ng mga bagay.
Cakubinga ndamwambilishingeti kwilu necishi capanshi kabitanabipwa, paliya libala nilikaba ling'aneconi lya Mulawo lyeshi likafumemo, mpaka byonse bikakwanilishiwe.
19 Kaya't ang sinomang sumuway sa isa sa kaliitliitang mga utos na ito, at ituro ang gayon sa mga tao, ay tatawaging kaliitliitan sa kaharian ng langit: datapuwa't ang sinomang gumanap at ituro, ito'y tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
Neco muntu labulunga kukonka mulawo umo uli mumilawo iyi, nambi kauli ung'aneconi, ne kwiyishako nabambi kwambeti naboyo babule kukonka, nakabe mung'ana mu Bwami bwa kwilu. Nomba muntu uliyense lakonkonga Milawo, ne kwiyishako nabambi kwambeti naboyo baikonke, nakabe mukulene mu Bwami bwa kwilu.
20 Sapagka't sinasabi ko sa inyo, na kung hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Fariseo, sa anomang paraan ay hindi kayo magsisipasok sa kaharian ng langit.
Encondamwambililingeti, na bululami bwenu nkabwapita bululami bwa beshikwiyisha milawo ya Mose ne Bafalisi, nteti mukengilemo mu Bwami bwa kwilu pimbi.
21 Narinig ninyo na sinabi sa mga tao sa una, Huwag kang papatay; at ang sinomang pumatay ay mapapasa panganib sa kahatulan:
“Mwalanyumfwa kwambeti, kaindi bantu balambilweti ‘Kotashina, uliyense lashini munendi welela komboloshewa ku nkuta.’
22 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang bawa't mapoot sa kaniyang kapatid ay mapapasa panganib sa kahatulan; at ang sinomang magsabi sa kaniyang kapatid, Raca, ay mapapasa panganib sa Sanedrin; at ang sinomang magsabi, Ulol ka, ay mapapasa panganib sa impierno ng apoy. (Geenna g1067)
Nsombi lino ame ndamwambilingeti, muntu uliyense lakalalilinga mukwabo welela kupewa mulandu ku nkuta, Uliyense lambilinga munendi eti, ‘Omuluya’ Welela komboloshewa ku Nkuta. Nomba uliyense lambilinga munendi eti, ‘Cishilu’ Nendi welela kuyamu mulilo wa Gehena. (Geenna g1067)
23 Kaya't kung inihahandog mo ang iyong hain sa dambana, at doo'y maalaala mo na ang iyong kapatid ay mayroong anomang laban sa iyo,
“Neco na ulesa necipo cakobe cakubenga kuli Lesa pa nteme, kayi wanuka kwambeti, munobe ukute mulandu nenjobe,
24 Iwan mo roon sa harap ng dambana ang hain mo, at yumaon ka ng iyong lakad, makipagkasundo ka muna sa iyong kapatid, at kung magkagayon ay magbalik ka at ihandog mo ang iyong hain.
koshiya cipo cakobeco pambali pa nteme, koya unyumfwane mulumuno ne munobe, wenseco bwela ubenge cipo cakobe kuli Lesa panteme.
25 Makipagkasundo ka agad sa iyong kaalit, samantalang ikaw ay kasama niya sa daan; baka ibigay ka ng kaalit mo sa hukom, at ibigay ka ng hukom sa punong kawal, at ipasok ka sa bilangguan.
“Kamufwambananga kunyumfwana ne muntu ngolepishili kamutana mushika ku nkuta. Kutineti ingaukutwala ku momboloshi, nendi momboloshi, ingaukubika mu makasa a mushilikali uyo welela kukuwala mu jele.
26 Katotohanang sinasabi ko sa iyo, Hindi ka aalis doon sa anomang paraan, hanggang hindi mo mapagbayaran ang katapustapusang beles.
Cakubinga ndakwambilishinga, nukekale mujele mpaka ukapwishe kulipila mwelo wamali a mulandu.”
27 Narinig ninyong sinabi, Huwag kang mangangalunya:
“Mwalanyumfwa kwambeti kaindi bantu balambilweti, ‘Kotapombola.’
28 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang bawa't tumingin sa isang babae na taglay ang masamang hangad ay nagkakasala, na ng pangangalunya sa kaniyang puso.
Nomba lino ame ndamwambilingeti muntu uliyense lamulangishishinga mutukashi cakumukumbwa, lamupombolo kendi mumoyo wakendi.
29 At kung ang kanan mong mata ay nakapagpapatisod sa iyo, ay dukitin mo, at iyong itapon: sapagka't may mapapakinabang ka pa na mawala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan, at huwag ang buong katawan mo ay mabulid sa impierno. (Geenna g1067)
Na linso lyakobe lilakwipishinga, ulikolobolemo ulitaye. Caina kutayako lubasu lumo lwa mubili wakobe, kupita kuba ne mubili wakwana ne kuwalwa mu Gehena. (Geenna g1067)
30 At kung ang kanan mong kamay ay nakapagpapatisod sa iyo, ay putulin mo, at iyong itapon: sapagka't may mapapakinabang ka pa na mawala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan, at huwag ang buong katawan mo ay mapasa impierno. (Geenna g1067)
Kayi na cikasa cakobe cakululyo cilakwipishinga, ucitimbule ucitaye. Caina kutayako lubasu lumo lwamubili wakobe, kupita kuba ne mubili wakwana ne kuwalwa mu Gehena. (Geenna g1067)
31 Sinabi rin naman, Ang sinomang lalake na ihiwalay na ang kaniyang asawa, ay bigyan niya siya ng kasulatan ng paghihiwalay:
“Kayi kaindi balambilweti, ‘Na muntu uleka mukashendi, amulembele ne kumupa cipepala cabushike.’
32 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang sinomang lalake na ihiwalay ang kaniyang asawa, liban na lamang kung sa pakikiapid ang dahil, ay siya ang sa kaniya'y nagbibigay kadahilanan ng pangangalunya: at ang sinomang magasawa sa kaniya kung naihiwalay na siya ay nagkakasala ng pangangalunya.
Nomba ame lino ndamwambilingeti, uliyense lalekenga mukashendi pacebo cimbi cabula kuba cabupombo, uyo mukashi ebwa kumutuloba naumbi lenshi bupombo, nendi mutuloba uyo lamwebe ukute mulandu wabupombo.
33 Bukod sa rito'y inyong narinig na sinabi sa mga tao sa una, Huwag kang manunumpa ng di katotohanan, kundi tutupdin mo sa Panginoon ang iyong mga sumpa:
“Kayi mwalamfweti, kaindi bantu balambilweti, ‘Kotaumbila cabwepeshi, nsombi cinse ncowalalumbila kuli Lesa.’
34 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Huwag ninyong ipanumpa ang anoman; kahit ang langit, sapagka't siyang luklukan ng Dios;
Nomba ame ndamwambilingeti, lekani kulumbila sobwe. Kamutalumbilangeti, kwilu kwine nditu! pakwinga kwilu ekuli cipuna ca Mwami Lesa,
35 Kahit ang lupa, sapagka't siyang tungtungan ng kaniyang mga paa; kahit ang Jerusalem, sapagka't siyang bayan ng dakilang Hari.
Kamutalumbilangeti, pacishi capanshi nditu! pakwinga pacishi capanshi epakulyata myendo yakendi Lesa. kayi kamutalumbilangeti ‘Pali Yelusalemu nditu!’ Pakwinga Yelusalemu ni munshi wa Mwami mukulene.
36 Kahit man ang ulo mo ay huwag mong ipanumpa, sapagka't hindi ka makagagawa ng isang buhok na maputi o maitim.
Kamutalumbilangeti, ‘Mutwi wakame nditu,’ Pakwinga nkamwelela kusandula mishishi kuba ituba nambi ishipa.
37 Datapuwa't ang magiging pananalita ninyo'y, Oo, oo; Hindi, hindi; sapagka't ang humigit pa rito ay buhat sa masama.
Kamwambangoweti, ‘Ee’ Nambi ‘ne.’ Cakusankanyapo pali ibi cilafumunga kuli Waipa usa.”
38 Narinig ninyong sinabi, Mata sa mata, at ngipin sa ngipin:
Mwalanyumfweti kaindi bantu balambilweti, Linso kubenga linso, lino kubenga lino.
39 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Huwag kayong makilaban sa masamang tao: kundi sa sinomang sa iyo'y sumampal sa kanan mong pisngi, iharap mo naman sa kaniya ang kabila.
Nomba ame lino ndamwambilingeti “Kamutabweshelanga caipa kumuntu lamwipishili sobwe. Na muntu ukuma kulicili lya kululyo, akume kayi kulicili lya kucipiko.
40 At sa magibig na ikaw ay ipagsakdal, at kunin sa iyo ang iyong tunika, ay iwan mo rin naman sa kaniya ang iyong balabal.
Na muntu ukupa mulandu, ne kukukakatisheti umupe mwinjila wakobe, muleke amantile kumo ne munganjo.
41 At sa sinomang pipilit sa iyo na ikaw ay lumakad ng isang milya, ay lumakad ka ng dalawang milya na kasama niya.
Muntu uliyense amukakatisha kwenda nendi mushinso wakilomita imo, wende nendi mushinso wamakilomita abili.
42 Bigyan mo ang sa iyo'y humihingi, at huwag mong talikdan ang sa iyo'y nangungutang.
Muntu amusenga cintu mupeni. Kayi muntu ayandanga kubweleka cintu kulinjobe kotamukanina.”
43 Narinig ninyong sinabi, Iibigin mo ang iyong kapuwa, at kapopootan mo ang iyong kaaway:
Mwalanyumfweti kaindi bantu balambilweti, Kosuna munobe, mupele mulwani wakobe.
44 Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Ibigin ninyo ang inyong mga kaaway, at idalangin ninyo ang sa inyo'y nagsisiusig;
Nomba ame lino ndamwambilingeti, basuneni balwani benu ne kubapaililako kuli Lesa abo balamupenshenga.
45 Upang kayo'y maging mga anak ng inyong Ama na nasa langit: sapagka't pinasisikat niya ang kaniyang araw sa masasama at sa mabubuti, at nagpapaulan sa mga ganap at sa mga hindi ganap.
Mwenseco, emposhimubele limo bana ba Bameshenu balikwilu, bakute kuleta lumwi pa bantu baipa ne baina. Kayi bakute kulokela mfula pa bantu baina ne baipa.
46 Sapagka't kung kayo'y iibig sa nangagsisiibig lamang sa inyo, ano ang ganti na inyong kakamtin? hindi baga gayon din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
Na kamusunakowa bantu bamusuni, ngamutambulapo cilambo cini kuli Lesa? Beshimisonko nabo nte ncobakute kwinsa copeleco?
47 At kung ang mga kapatid lamang ninyo ang inyong babatiin, ano ang kalabisan ng inyong ginagawa? hindi baga gayon din ang ginagawa ng mga Gentil?
Kayi nakamupa mitende banse benu bonka, mulenshipo cani capita nabambi? Sena bantu batamwinshi Lesa nkabakute kwinsa copeleco?
48 Kayo nga'y mangagpakasakdal, na gaya ng inyong Ama sa kalangitan na sakdal.
Kamubani babula kampenda, mbuli Bameshenu bakwilu ncobabula kampenda.
