< Mateo 19 >
1 At nangyari na nang matapos ni Jesus ang mga salitang ito, ay umalis siya sa Galilea at napasa mga hangganan ng Judea sa dako pa roon ng Jordan;
ଜିସୁନ୍ କେନ୍ ଆ ଞନଙ୍ଜି ଆରବ୍ସୁଜ୍ଜେଏନ୍ ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଗାଲିଲିନ୍ ସିଲଡ୍ ଜିର୍ରେ ଜର୍ଦନ ଅଲନ୍ ଆ ଅଡିଗଡ୍ ଜିଉଦା ଡେସାନ୍ ଆ ସଣ୍ଡିଲୋଙ୍ ଅଡ଼ୋଏନ୍ ।
2 At nagsisunod sa kaniya ang lubhang maraming tao, at sila'y pinagaling niya doon.
ଆରି ଜବ୍ର ମନ୍ରା ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ସଣ୍ଡୋଙ୍ଲେ ପାଙେଞ୍ଜି, ଆରି ଆନିନ୍ ତେତ୍ତେ ବମ୍ୱମ୍ନେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ମବ୍ନଙେଞ୍ଜି ।
3 At nagsilapit sa kaniya ang mga Fariseo, na siya'y tinutukso nila, at kanilang sinasabi, Naaayon baga sa kautusan na ihiwalay ng isang lalake ang kaniyang asawa sa bawa't kadahilanan?
ପାରୁସିଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ ଆମଙ୍ ଜିର୍ରାଜି କି ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ମାଲ୍ଲେ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ବରେଜି, “ଇନିଜନଙ୍ ଆସନ୍ ଡେନ୍ ଅବୟ୍ ଅୟ୍ତବନ୍ ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅନମ୍ଡୁଙନ୍ ଆସନ୍, ବନାଁୟ୍ବର୍ଲେନ୍ ଅଡ଼େତେ ପଙ୍?”
4 At siya'y sumagot at sinabi, Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang sa kanila buhat sa pasimula, ay sila'y nilalang niya na lalake at babae,
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଜାଲଙେଞ୍ଜି, “ଗନବ୍ଡେଲ୍ମରନ୍ ପୁର୍ବାନ୍ ମା ସିଲଡ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଓବ୍ବାମରନ୍ ଡ ଆଇମରନ୍ ଅମ୍ମେଲେ ଗବ୍ଡେଲେଞ୍ଜି, କେନ୍ଆତେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଏପଡ଼େନେ ପଙ୍?
5 At sinabi, Dahil dito'y iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa; at ang dalawa ay magiging isang laman?
ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ବର୍ରନେ, ‘କେନ୍ ଆସନ୍ ଓବ୍ବାମରନ୍ ଆପେୟନ୍ ଡ ଅୟୋଙନ୍ ଅମ୍ରେଙ୍ଡାଲେ ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ ସରିନ୍ ମାୟ୍ତନେ, ଆରି ଆନିଞ୍ଜି ବାଗୁଞ୍ଜି ଆବୟନ୍ ଡେତଜି ।’
6 Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi isang laman. Ang pinapagsama nga ng Dios, ay huwag papaghiwalayin ng tao.
ଆନିଞ୍ଜି ଆରି ବାଗୁ ମନ୍ରା ତଡ୍, ବନ୍ଡ ନମି ଆବଡଅଙନ୍ ଡେଏଞ୍ଜି । ତିଆସନ୍, ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଅବ୍ମାୟ୍ମାୟେନ୍, ମନ୍ରାନ୍ ତିଆତେ ତରଙ୍ଆନ୍ନା ଏମ୍ମେଡଙେ ତଡ୍ ।”
7 Sinabi nila sa kaniya, Bakit nga ipinagutos ni Moises na magbigay ng kasulatan sa paghihiwalay, at ihiwalay ang babae?
ପାରୁସିଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ମୋସାନ୍ ଇନିବା ଅମ୍ରେଙଲନ୍ ତିୟ୍ଲେ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅନମ୍ଡୁଙନ୍ ଆସନ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ଇଡେନ୍?”
8 Sinabi niya sa kanila, Dahil sa katigasan ng inyong puso ay ipinaubaya sa inyo ni Moises na inyong hiwalayan ang inyong mga asawa: datapuwa't buhat sa pasimula ay hindi gayon.
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଜାଲଙେଞ୍ଜି, “ମୋସାନ୍ ଉଗର୍ବେନ୍ ଆ ରଡୋ ଗିୟ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅନମ୍ଡୁଙନ୍ ଆସନ୍ ଅନଡ଼େନ୍ ତିୟ୍ଲବେନ୍, ବନ୍ଡ ପୁର୍ତିନ୍ ଗନଡେଲନ୍ ଆରୁଲନେନ୍ ସିଲଡ୍ ଏତ୍ତେଲେ ତଡ୍ ।
9 At sinasabi ko sa inyo, Sinomang ihiwalay ang kaniyang asawang babae, liban na kung sa pakikiapid, at magasawa sa iba, ay nagkakasala ng pangangalunya: at ang magasawa sa babaing yaon na hiniwalayan ay nagkakasala ng pangangalunya.
ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଡାରିନେ ଡୋସାନ୍ ଏର୍ଲନୁମନ୍ ଆନ୍ନା ଡୋସା ଆସନ୍ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ରେଙଲନ୍ ତିୟ୍ଲେ ଅମ୍ଡୁଙ୍ତେ ଆରି ଆନ୍ନାବୟ୍ ବୟନ୍ ବିବାତନେ, ତି ଆ ମନ୍ରା ଡାରିତନେ ।”
10 Ang mga alagad ay nangagsasabi sa kaniya, Kung ganyan ang kalagayan ng lalake sa kaniyang asawa, ay hindi nararapat magasawa.
ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଡୁକ୍ରିନ୍ ସରିନ୍ ଅୟ୍ତବନ୍ କେନ୍ ଏନ୍ନେଗନ୍ ଆ ମରାୟ୍ନେ ଡକୋଏନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ଅଃବ୍ବିବାଲନ୍ବୋ ଡେନ୍ ଡେତେ ।”
11 Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Hindi matatanggap ng lahat ng mga tao ang pananalitang ito, kundi niyaong mga pinagkalooban.
ବନ୍ଡ ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଅଡ଼୍କୋ ମନ୍ରାନ୍ କେନ୍ଆତେ ଲୁମ୍ଲେ ଅଃର୍ରପ୍ତିଏଜି, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନାଜିଆଡଙ୍ କେନ୍ଆତେ ତିୟେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜି ତୁମ୍ କେନ୍ଆତେ ଲୁମ୍ଲେ ରପ୍ତିତଜି ।
12 Sapagka't may mga bating, na ipinanganak na gayon mula sa tiyan ng kanilang mga ina: at may mga bating, na ginagawang bating ng mga tao: at may mga bating, na nangagpapakabating sa kanilang sarili dahil sa kaharian ng langit. Ang makakatanggap nito, ay pabayaang tumanggap.
ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଲାଙ୍ଲେନ୍ନେ ଅୟୋଙନ୍ ଆ କିମ୍ପୋଙ୍ଲୋଙ୍ ସିଲଡ୍ ଆ ମାୟ୍ତଲିଆନ୍ କରୋକ୍କୋଡନ୍ ଡେତଜି, ଆରି ଲାଙ୍ଲେନ୍ନେଆଡଙ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଏତ୍ତେତଞ୍ଜି, ଆରି ଲାଙ୍ଲେନ୍ନେ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ ଆସନ୍ ଏର୍ବନିବାନେନ୍ ଡକୋତଞ୍ଜି । ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା କେନ୍ଆତେ ଲୁମ୍ଲେ ରପ୍ତିତେ, ଆନିନ୍ ଲୁମେତୋ ।”
13 Nang magkagayon ay dinala sa kaniya ang maliliit na bata, upang ipatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at ipanalangin: at sinaway sila ng mga alagad.
ତିଆଡିଡ୍ ଜିସୁନ୍ ପସିଜଞ୍ଜି ଆ ଡଅଙ୍ଲୋଙ୍ ଆସିନ୍ ଡକ୍କୋଡାଲେ ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍ ପାର୍ତନାନେତୋ ଗାମ୍ଲେ ଲାଙ୍ଲେଡ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ପସିଜଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଜିସୁନ୍ ଆମଙ୍ ଓରୋଙ୍ଲାଜି । ବନ୍ଡ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ତି ଆ ମନ୍ରାଜିଆଡଙ୍ କଞେଞ୍ଜି ।
14 Datapuwa't sinabi ni Jesus, Pabayaan ninyo ang maliliit na bata, at huwag ninyong pagbawalan silang magsilapit sa akin: sapagka't sa mga ganito ang kaharian ng langit.
ସିଲତ୍ତେ ଜିସୁନ୍ ଗାମେନ୍, “ପସିଜଞ୍ଜି ଅମଙ୍ଞେନ୍ ଅନିୟନ୍ ଆସନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତଙରନ୍ ସାବ୍ବାଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏରଙ୍ଡଙେଜି, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ କେନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଆସନ୍ ।”
15 At ipinatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at umalis doon.
ଆରି, ଆନିନ୍ ପସିଜଞ୍ଜି ଆ ଡଅଙ୍ଲୋଙ୍ ଆସିନ୍ ଡକ୍କୋଲେ ଆସିର୍ବାଦଏଞ୍ଜି କି ତେତ୍ତେ ସିଲଡ୍ ଜିରେନ୍ ।
16 At narito, lumapit sa kaniya ang isa, at nagsabi, Guro, ano ang mabuting bagay na gagawin ko upang ako'y magkaroon ng buhay na walang hanggan? (aiōnios )
ଆରି ଗିୟ୍ବା, ଅବୟ୍ ମନ୍ରାନ୍ ଜିସୁନ୍ ଆମଙ୍ ଜିର୍ରାୟ୍ କି ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ବରେ, “ଏ ଞନଙ୍ତିୟ୍ମର୍, ଅଃନ୍ନଞିଡେନ୍ ଆନମେଙ୍ ଆଞନାଙ୍ ଆସନ୍ ଞେନ୍ ଅଙ୍ଗା ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ା ଲୁମାୟ୍?” (aiōnios )
17 At sinabi niya sa kaniya, Bakit mo itinatanong sa akin ang tungkol sa mabuti? May isa, na siyang mabuti: datapuwa't kung ibig mong pumasok sa buhay, ingatan mo ang mga utos.
ବନ୍ଡ ଜିସୁନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଆ ବର୍ନେ ଇନିବା ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ବର୍ତିଁୟ୍? ଇସ୍ୱରନ୍ ତୁମ୍ ଅବୟ୍ନେ ମନଙ୍; ଆରି ଆମନ୍ ଅନମେଙ୍ଲୋଙନ୍ ଗଙ୍ଗନନ୍ ଆସନ୍ ସାୟ୍ଲମ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ବନାଁୟ୍ବରଞ୍ଜି ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନା ।”
18 Sinabi niya sa kaniya, Alin-alin? At sinabi ni Jesus, Huwag kang papatay, Huwag kang mangangalunya, Huwag kang magnanakaw, Huwag sasaksi sa di katotohanan,
ଆନିନ୍ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ଇନି ଏଙ୍ଗାଗୋଜି ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍?” ଜିସୁନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ମନ୍ରାନ୍ ଏରବ୍ବୁଡଙ୍, ଏଡାରିଡଙ୍ନେ, ଏରାଉଡଙ୍ନେ, କଣ୍ଡାୟ୍ ସାକିନ୍ ଏତିୟ୍ଡଙ୍,
19 Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina; at, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili.
ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଡ ଅୟୋଙ୍ବେନ୍ ମାନ୍ନେବାଜି, ଆରି ତୟ୍ଲିସିଂମର୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଡମ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବା ।”
20 Sinabi sa kaniya ng binata, Ang lahat ng mga bagay na ito ay ginanap ko: ano pa ang kulang sa akin?
ତି ବେଣ୍ଡିଆମରନ୍ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ଜାଲଙେନ୍, “କେନ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍ଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଞେନ୍ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ଲନାୟ୍, ଅଙ୍ଗାତେ ଆରି ଞେନ୍ ଲନୁମନ୍ ଡକୋ?”
21 Sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung ibig mong maging sakdal, humayo ka, ipagbili mo ang tinatangkilik mo, at ibigay mo sa mga dukha, at magkakaroon ka ng kayamanan sa langit: at pumarito ka, sumunod ka sa akin.
ଜିସୁନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ଆମନ୍ ସବ୍ତଙ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ସାଜେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମନ୍ ଜିରା କି ଅନର୍ଜେନମ୍ଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ତମ୍ଲୋଙ୍ ତମ୍ଲେ ତି ଆ ତଙ୍କା ଡୋଲେୟ୍ମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଇୟ୍ ତିୟାଜି, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ଆୟ୍ ସଣ୍ଡୋଙିୟ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମନ୍ ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ରନ୍ନାନ୍ ଞାଙ୍ତେ ।”
22 Datapuwa't nang marinig ng binata ang ganitong pananalita, ay yumaon siyang namamanglaw; sapagka't siya'y isang may maraming pag-aari.
ବନ୍ଡ ତି ବେଣ୍ଡିଆମରନ୍ କେନ୍ଆତେ ଆରମ୍ଡଙେନ୍ ଅବ୍ସର୍ମୁକ୍କାଲନ୍ ଜିରେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନର୍ଜେନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ଡକୋଏନ୍ ।
23 At sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Mahirap na makapasok ang isang taong mayaman sa kaharian ng langit.
ସିଲତ୍ତେ ଜିସୁନ୍ ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଗମାଙ୍ମରନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଗଙ୍ଗନନ୍ ଆସନ୍ ମାଡ୍ଡ ଡଣ୍ଡ ।
24 At muling sinasabi ko sa inyo, Magaan pa sa isang kamelyo ang dumaan sa butas ng isang karayom, kay sa isang taong mayaman ang pumasok sa kaharian ng Dios.
ଆରି ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ରାଜ୍ୟଲୋଙ୍ ଗମାଙ୍ମରନ୍ ଆଗ୍ରନ୍ତେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ସୁର୍ଜାନ୍ ଆ ପତୁଡ୍ ଗଡ୍ ଓଟନ୍ ଆଗ୍ରଙ୍ଗନ୍ ସଜ ।”
25 At nang marinig ito ng mga alagad, ay lubhang nangagtaka, na nagsisipagsabi, Sino nga kaya ang makaliligtas?
ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି କେନ୍ଆତେ ଆରମ୍ଡଙେଞ୍ଜି ସାନ୍ନି ଡେଏଞ୍ଜି କି ବର୍ରଞ୍ଜି, “ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆନା ଅନୁରନ୍ ଞାଙ୍ଲେ ରପ୍ତିଏ?”
26 At pagtingin ni Jesus ay sinabi sa kanila, Hindi mangyayari ito sa mga tao; datapuwa't sa Dios ang lahat ng mga bagay ay mangyayari.
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏର୍ସେଡ୍ମଡ୍ନେନ୍ ଆଙାଙେଞ୍ଜି କି ବର୍ରନେ, “କେନ୍ଆତେ ମନ୍ରାନ୍ ଆସିଲୋଙ୍ ଅଃଡ୍ଡେଏ, ବନ୍ଡ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆସିଲୋଙ୍ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଡେଆୟ୍ତେ ।”
27 Nang magkagayo'y sumagot si Pedro at sinabi sa kaniya, Narito, iniwan namin ang lahat, at nagsisunod sa iyo: ano nga baga ang kakamtin namin?
ସିଲତ୍ତେ ପିତ୍ରନ୍ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ଗିଜା, ଇନ୍ଲେଞ୍ଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଅମ୍ରେଙାୟ୍ଲେ ଆମନ୍ଆଡଙ୍ ଏସଣ୍ଡୋଙ୍ତମ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଇନ୍ଲେଞ୍ଜି ଇନି ଏଞାଙ୍ତାୟ୍?”
28 At sinabi ni Jesus sa kanila, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na kayong nagsisunod sa akin, sa pagbabagong lahi pagka uupo na ang Anak ng tao sa luklukan ng kaniyang kaluwalhatian, kayo nama'y magsisiupo sa labingdalawang luklukan, upang magsihukom sa labingdalawang angkan ng Israel.
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ରଙ୍ ଜୁଗଲୋଙନ୍ ଅଙ୍ଗା ଆଡିଡ୍ ମନ୍ରା ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନନ୍ ଆ ଗନୁଗୁ ପନେମେଙ୍ ତରଙ୍କୁମ୍ଲୋଙନ୍ ତଙ୍କୁମ୍ତେ, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନମି କେନ୍ ବାରଜଣବେନ୍ ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ଏସ୍ରଣ୍ଡୋଙ୍ତିଞନ୍, ତିଆଡିଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନିୟ୍ ବାରଟା ତରଙ୍କୁମ୍ଲୋଙନ୍ ତଙ୍କୁମ୍ଡାଲେ ବାର କେଜ୍ଜା ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏସାସନତେ ।
29 At ang bawa't magiwan ng mga bahay, o mga kapatid na lalake, o mga kapatid na babae, o ama, o ina, o mga anak, o mga lupa, dahil sa aking pangalan, ay tatanggap ng tigisang daan, at magsisipagmana ng walang hanggang buhay. (aiōnios )
ଆରି, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଅଞୁମ୍ଞେନ୍ ଆସନ୍ ଗାମ୍ଲେ ଅସିଂ ପଙ୍, ବୋଞାଙ୍ ପଙ୍, ତନାନ୍ ପଙ୍, ଆପେୟ୍ ପଙ୍, ଅୟୋଙ୍ ପଙ୍, ପସିୟ୍ଜି ପଙ୍, ଲବସିମା ଅମ୍ରେଙ୍ତେ, ଆନିନ୍ ତିଆତେ ବସଅ ଗୁନା ଞାଙ୍ତେ, ଆରି ଅଃନ୍ନଞିଡେନ୍ ଆନମେଙ୍ ଞାଙ୍ତେ । (aiōnios )
30 Datapuwa't maraming mga una na mangahuhuli; at mga huli na mangauuna.
ବନ୍ଡ ଆରାମ୍ମୁଙ୍ଲଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ଗୋଗୋୟ୍ନେ ତିକ୍କିତଜି, ଆରି ଆତ୍ରିକ୍କିଏଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ଗୋଗୋୟ୍ନେ ଆମ୍ମୁଙ୍ତଜି ।”