Panaghoy 3
1 Ako ang tao na nakakita ng pagdadalamhati sa pamalo ng iyong poot.
I [, the one who am writing this, ] am a man who has been afflicted/punished [MTY] by Yahweh because he was angry.
2 Ako'y kaniyang pinatnubayan at pinalakad sa kadiliman, at hindi sa liwanag.
[It was as though] he caused me to walk in a very dark place without any light [at all].
3 Tunay na laban sa akin ay kaniyang iginagalaw ang kaniyang kamay na muli't muli buong araw.
He has punished [IDM] me many times, all day, [every] day.
4 Ang aking laman at aking balat ay pinatanda niya; kaniyang binali ang aking mga buto.
He has caused my skin and my flesh to become old. He has broken my bones.
5 Ako'y kinalaban niya, at kinulong ako ng hirap at pagdaramdam.
He has surrounded me [DOU] with bitterness and suffering.
6 Kaniyang pinatahan ako sa mga madilim na dako, gaya ng nangamatay nang malaon.
[It is as though] he has buried me in a dark place like [SIM] [the graves of] those who have been dead for a long time.
7 Kaniyang binakuran ako na anopa't ako'y hindi makalabas; kaniyang pinabigat ang aking tanikala.
[It is as though] [MET] he has built a wall around me, and fastened/tied me with heavy chains, and I cannot escape.
8 Oo, pagka ako'y dumadaing, at humihinging tulong, kaniyang pinagsasarhan ang aking daing.
Although I call out and cry out for him to help me, he does not pay attention to my prayers.
9 Kaniyang binakuran ang aking mga daan ng tinabas na bato, kaniyang iniliko ang aking mga landas.
[It is as though] he has blocked my path with a [high] stone [wall] and has caused my path to become crooked.
10 Siya'y parang oso na nagaabang sa akin, parang leon sa mga kubling dako.
He has waited to attack me like [SIM] a bear or a lion hides and waits [to attack other animals].
11 Kaniyang iniligaw ang aking mga lakad, at ako'y pinagwaraywaray niya; kaniyang ipinahamak ako;
[It is as though] he has dragged me off the path and (mauled me/torn me into pieces), and left me without help.
12 Kaniyang iniakma ang kaniyang busog, at ginawa akong pinaka tanda sa pana.
[It is as though] [MET] he bent his bow and caused me to become the target [at which he shot] his arrows.
13 Ang mga pana ng kaniyang lalagyan ng pana ay kaniyang isinasaksak sa aking mga bato ng katawan.
[It is as though] he shot his arrows deep into my body.
14 Ako'y naging kakutyaan sa aking buong bayan, at kanilang awit buong araw.
All my relatives laugh at me; all day, [every] day they sing songs that make fun of me.
15 Kaniyang pinuspos ako ng kapanglawan, kaniyang sinuya ako ng ajenjo.
He has filled me with (bitterness/great suffering), [like] [MET] someone who drinks a very bitter liquid suffers.
16 Kaniya namang biningot ang aking mga ngipin ng mga maliliit na grava; kaniyang tinabunan ako ng mga abo.
[It is as though] he has caused me to chew gravel that broke my teeth, and he has trampled me in the dirt.
17 At iyong inilayo ang aking kaluluwa sa kapayapaan; ako'y nakalimot ng kaginhawahan.
Things no longer go well for me; I no longer remember being prosperous.
18 At aking sinabi, Ang lakas ko'y nawala, at ang aking pagasa sa Panginoon.
I [continued to] say [to myself], “I no longer expect to live much longer; I no longer confidently expect [to receive good things] from Yahweh!”
19 Alalahanin mo ang aking pagdadalamhati at ang aking karalitaan, ang ajenjo at ng apdo.
When I think about my suffering and my wandering [away from home], [it is like drinking] a very bitter [DOU] liquid.
20 Ang kaluluwa ko'y naaalaala pa nila, at napangumbaba sa loob ko.
I will never forget this time when I feel very depressed/discouraged [IDM].
21 Ito ang ginugunita ko sa aking pagiisip; kaya't may pagasa ako.
However, I confidently expect [Yahweh to do good things for me again] when I think about this:
22 Sa mga kaawaan nga ng Panginoon ay hindi tayo nalipol, sapagka't ang kaniyang mga habag ay hindi nauubos.
Yahweh never stops faithfully loving [us], and he never stops being kind to us.
23 Ang mga yao'y bago tuwing umaga, dakila ang inyong pagtatapat.
[He is the one whom we can] always trust/lean on. Every morning he is merciful [to us again].
24 Ang Panginoon ay aking bahagi, sabi ng aking kaluluwa; kaya't ako'y aasa sa kaniya.
[So] I say to myself, “Yahweh is all that I need; so I will confidently wait for him [to do good things for me].”
25 Ang Panginoon ay mabuti sa kanila na nangaghihintay sa kaniya, sa kaluluwa na humahanap sa kaniya.
Yahweh is good to [all] those who depend on him, to those who seek his [help].
26 Mabuti nga na ang tao ay umasa at maghintay na tahimik sa pagliligtas ng Panginoon.
[So] it is good for us to wait quietly for Yahweh to save/rescue [us].
27 Mabuti nga sa tao na magpasan ng pamatok sa kaniyang kabataan.
And it is good for us to [patiently] endure [suffering] while we are young.
28 Maupo siyang magisa at tumahimik, sapagka't kaniyang iniatang sa kaniya.
Those [who seek his help] should sit by themselves, silently, [knowing that] it is Yahweh who has allowed/caused them to suffer.
29 Sumubsob siya sa alabok, kung gayo'y magkakaroon siya ng pagasa.
They should lie in the dirt, with their faces on the ground, [because] they can still hope [that Yahweh will help them].
30 Ibigay niya ang kaniyang pisngi sa sumasakit sa kaniya; mapuspos siya ng kadustaan.
If someone strikes us on one cheek, we should turn the other cheek toward that person [in order that he may strike it, too], and accept/endure it when we are insulted.
31 Sapagka't ang Panginoon ay hindi magtatakuwil magpakailan man.
Yahweh does not abandon [us his people] forever.
32 Sapagka't bagaman siya'y nagpapapanglaw, gayon ma'y magpapakita siya ng habag ayon sa kasaganaan ng kaniyang mga kaawaan.
Sometimes he causes us to suffer, but sometimes he is kind [to us] because he continually and faithfully loves [us].
33 Sapagka't siya'y hindi kusang dumadalamhati, o nagpapapanglaw man sa mga anak ng mga tao.
And he is not happy about causing human beings to suffer or to be sad.
34 Na yapakan sa ilalim ng paa ang lahat ng bihag sa lupa.
If people (mistreat all the prisoners/crush all the prisoners under their feet)
35 Na iliko ang matuwid ng tao sa harap ng mukha ng Kataastaasan,
or if they rebel against God by refusing to give to people the things that it is right for them [to receive],
36 Na iligaw ang tao sa kaniyang usap, hindi kinalulugdan ng Panginoon.
or if they cause judges to decide matters unjustly, (does Yahweh not see all those things?/Yahweh certainly sees all those things!) [RHQ]
37 Sino siya na nagsasabi, at nangyayari, kung hindi iniuutos ng Panginoon?
No one can [RHQ] command something to happen [and then cause it to happen] if Yahweh has not already decided that it should happen.
38 Hindi baga sa bibig ng Kataastaasan nanggagaling ang masama't mabuti?
God in heaven [MTY] is [RHQ] the one who causes disasters to happen, and he [also] causes good things to happen.
39 Bakit dumadaing ang taong may buhay, ang tao dahil sa parusa sa kaniyang mga kasalanan?
[So] it is certainly not [RHQ] right for us, who are only humans, to complain when he punishes us for the sins that we have committed.
40 Ating usisain at suriin ang ating mga lakad, at manumbalik sa Panginoon.
Instead, we should (examine/think carefully about) our behavior; we should turn back to Yahweh.
41 Igawad natin ang ating puso sangpu ng ating mga kamay sa Dios sa langit.
We should pray [IDM] sincerely and lift up our arms toward God in heaven, [and say, ]
42 Kami ay sumalangsang at nanghimagsik; ikaw ay hindi nagpatawad.
“We have sinned and rebelled [against you], and you have not forgiven [us].
43 Tinakpan mo ang iyong sarili ng galit at hinabol mo kami; ikaw ay pumatay, ikaw ay hindi naawa.
You have surrounded us with your anger and pursued us; you have slaughtered [us] without pitying us.
44 Tinakpan mo ang iyong sarili ng alapaap, na anopa't hindi makadaan ang anomang panalangin.
You have hidden yourself in a cloud, with the result that you do not hear [us] when we pray.
45 Iyong ginawa kaming parang tapon at dumi sa gitna ng mga bayan.
You have caused [the people of other] nations to consider us to be only garbage [DOU].
46 Ibinukang maluwang ng lahat naming kaaway ang kanilang bibig laban sa amin.
All our enemies have insulted us.
47 Takot at ang hukay ay dumating sa amin, ang pagkasira at pagkagiba.
We are constantly afraid [DOU], [because] we have experienced disasters and ruin [DOU].”
48 Ang mata ko'y dumadaloy ng mga ilog ng tubig, dahil sa pagkapahamak ng anak na babae ng aking bayan.
I cry a lot because my people have been destroyed.
49 Ang mata ko'y dinadaluyan at hindi naglilikat, na walang pagitan.
My tears continually flow; they will not stop
50 Hanggang sa ang Panginoon ay tumungo, at tumingin mula sa langit.
until Yahweh looks down from heaven and sees [us].
51 Kinikilos ng aking mata ang aking kaluluwa, dahil sa lahat na anak na babae ng aking bayan.
I am very grieved because of [what has happened to] the women of my city.
52 Lubha nila akong hinahabol na parang ibon, na mga kaaway kong walang kadahilanan.
Those who are my enemies hunted for me like [SIM] [people hunt for] a bird [to kill it] [even though] there was no reason [for them to do that].
53 Kanilang pinaikli ang aking buhay sa bilangguan at hinagis ako ng bato.
They threw me into a pit to kill me, and they threw stones on top of me.
54 Tubig ay nagsisihuho sa aking ulo; aking sinabi, Ako'y nahiwalay.
The water [in the pit] rose above my head, and I said [to myself], “I am about to die/drown!”
55 Ako'y tumawag sa iyong pangalan, Oh Panginoon, mula sa kababababaang hukay.
But from the bottom of the pit I cried out to you [MTY], “Yahweh, [help me]!”
56 Iyong dininig ang aking tinig; huwag mong ikubli ang iyong pakinig sa aking hingal, sa aking daing.
I pleaded with you, “Do not refuse to heed [MTY] me while I cry out to you!”
57 Ikaw ay lumapit sa araw na ako'y tumawag sa iyo; iyong sinabi, Huwag kang matakot.
Then you answered me and said, “Do not be afraid!”
58 Oh Panginoon, iyong ipinagsanggalang ang mga usap ng aking kaluluwa; iyong tinubos ang aking buhay.
Yahweh, you defended me; you did not allow me to die.
59 Oh Panginoon, iyong nakita ang aking pagkakamali; hatulan mo ang aking usap.
[Now], Yahweh, you have seen the evil things that my enemies have done to me, [so] decide my case [and show that I am right]!
60 Iyong nakita ang lahat nilang panghihiganti, at ang lahat nilang pasiya laban sa akin.
You know the evil things that they have planned to do to me.
61 Iyong narinig ang kanilang pagduwahagi, Oh Panginoon, at lahat nilang pasiya laban sa akin,
Yahweh, you have heard them insult [me] and what they have planned to do to me.
62 Ang mga labi ng nagsisibangon laban sa akin, at ang kanilang pasiya laban sa akin buong araw.
Every day they whisper and mutter things about me, all day long.
63 Masdan mo ang kanilang pagupo, at ang kanilang pagtayo; ako ang kanilang awit.
Look at them! Whether they are standing or sitting they make fun of me with the songs that they sing.
64 Ikaw ay magbibigay sa kanila ng kagantihan, Oh Panginoon, ayon sa gawa ng kanilang mga kamay.
Yahweh, cause them to suffer in return for their causing [me] to suffer!
65 Iyong papagmamatigasin ang kanilang puso, ang iyong sumpa sa kanila.
Curse them [IDM] [for] their being very stubborn [IDM].
66 Iyong hahabulin sila sa galit, at iyong lilipulin sila mula sa silong ng langit ng Panginoon.
Because you are angry with them, pursue them and get rid of them, [until none of them remain] on the earth.
