Juan 6
1 Pagkatapos ng mga bagay na ito ay naparoon si Jesus sa kabilang ibayo ng dagat ng Galilea, na siyang dagat ng Tiberias.
After this, Jesus crossed the Sea of Galilee – otherwise called the Lake of Tiberias.
2 At sumusunod sa kaniya ang lubhang maraming tao, sapagka't kanilang nangakikita ang mga tanda na ginagawa niya sa mga maysakit.
A great crowd of people, however, followed him, because they saw the signs of his mission in his work among those who were sick.
3 At umahon si Jesus sa bundok, at doo'y naupo siya na kasama ng kaniyang mga alagad.
Jesus went up the hill, and sat down there with his disciples.
4 Malapit na nga ang paskua, na pista ng mga Judio.
It was near the time of the Jewish Festival of the Passover.
5 Itinanaw nga ni Jesus ang kaniyang mga mata, at pagkakita na ang lubhang maraming tao'y lumalapit sa kaniya, ay sinabi kay Felipe, Saan tayo magsisibili ng tinapay, upang mangakakain ang mga ito?
Looking up, and noticing that a great crowd was coming towards him, Jesus said to Philip, ‘Where are we to buy bread for these people to eat?’
6 At ito'y sinabi niya upang siya'y subukin: sapagka't nalalaman niya sa kaniyang sarili kung ano ang kaniyang gagawin.
He said this to test him, for he himself knew what he meant to do.
7 Sumagot si Felipe sa kaniya, Hindi magkakasiya sa kanila ang dalawang daang denariong tinapay, upang makakain ng kaunti ang bawa't isa.
‘Even if we spent a years’ wages on bread,’ answered Philip, ‘it would not be enough for each of them to have a little.’
8 Sinabi sa kaniya ng isa sa kaniyang mga alagad, si Andres, na kapatid ni Simon Pedro,
‘There is a boy here,’ said Andrew, another of his disciples, Simon Peter’s brother,
9 May isang batang lalake rito, na mayroong limang tinapay na sebada, at dalawang isda: datapuwa't gaano na ang mga ito sa ganyang karamihan?
‘Who has five barley loaves and two fish; but what is that for so many?’
10 Sinabi ni Jesus, Inyong paupuin ang mga tao. Madamo nga sa dakong yaon. Kaya't nagsiupo ang mga lalake, na may limang libo ang bilang.
‘Make the people sit down,’ said Jesus. It was a grassy spot; so the people, who numbered about five thousand, sat down,
11 Kinuha nga ni Jesus ang mga tinapay; at nang makapagpasalamat, ay ipinamahagi niya sa kanilang nangakaupo; at gayon din naman binigyan sila ng mga isda kung gaanong ibigin nila.
and then Jesus took the loaves, and, after saying the thanksgiving, distributed them to those who were sitting down; and the same with the fish, giving the people as much as they wanted.
12 At nang sila'y mangabusog, ay sinabi niya sa kaniyang mga alagad, Pulutin ninyo ang mga pinagputolputol na lumabis, upang walang anomang masayang.
When they were satisfied, Jesus said to his disciples, ‘Collect the broken pieces that are left, so that nothing may be wasted.’
13 Kaya't kanilang tinipon, at nangapuno ang labingdalawang bakol ng mga pinagputolputol sa limang tinapay na sebada, na lumabis sa nagsikain.
The disciples did so, and filled twelve baskets with the pieces of the five barley loaves, which were left after all had eaten.
14 Kaya't nang makita ng mga tao ang tandang ginawa niya, ay kanilang sinabi, Totoong ito nga ang propeta na paririto sa sanglibutan.
When the people saw the signs which Jesus gave, they said, ‘This is certainly the prophet who was to come into the world.’
15 Nang mapaghalata nga ni Jesus na sila'y magsisilapit at siya'y agawin, upang siya'y gawing hari, ay muling nagbalik sa bundok na nagiisa.
But Jesus, having discovered that they were intending to come and carry him off to make him king, went again up the hill, quite alone.
16 At nang kinahapunan, ay nagsilusong ang kaniyang mga alagad sa dagat;
When evening fell, his disciples went down to the sea,
17 At nagsilulan sila sa isang daong, at kanilang tinatawid ang dagat hanggang sa Capernaum. At madilim na nga, at hindi dumarating sa kanila si Jesus.
and, getting into a boat, began to cross to Capernaum. By this time darkness had set in, and Jesus had not yet come back to them;
18 At lumalaki ang dagat dahil sa isang malakas na hanging humihihip.
the sea, too, was getting rough, for a strong wind was blowing.
19 Nang sila nga'y mangakagaod na ng may dalawangpu't lima o tatlongpung estadio, ay kanilang nakita si Jesus na lumalakad sa ibabaw ng dagat, at lumalapit sa daong: at sila'y nangahintakutan.
When they had rowed three or four miles, they caught sight of him walking on the water and approaching the boat, and they were frightened.
20 Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Ako nga; huwag kayong mangatakot.
But Jesus said to them, ‘It is I; do not be afraid!’
21 Malugod nga nilang tinanggap siya sa daong: at pagdaka'y dumating ang daong sa lupang kanilang tinutumpa.
And after this they were glad to take him into the boat; and the boat at once arrived off the shore, for which they had been making.
22 Nang kinabukasan ay nakita ng karamihang nakatayo sa kabilang ibayo ng dagat na doo'y walang ibang daong, kundi isa, at hindi lumulan sa daong si Jesus na kasama ng kaniyang mga alagad, kundi ang kaniyang mga alagad lamang ang nagsipaglayag
The people who remained on the other side of the sea had seen that only one boat had been there, and that Jesus had not gone into it with his disciples, but that they had left without him.
23 (Gayon man ay may mga daong na nagsidating na mula sa Tiberias malapit sa dako na kanilang kinainan ng tinapay pagkatapos na makapagpasalamat ang Panginoon):
Some boats, however, had come from Tiberias, from near the spot where they had eaten the bread after the Master had said the thanksgiving.
24 Nang makita nga ng karamihan na wala roon si Jesus, ni ang kaniyang mga alagad man, ay nagsilulan sila sa mga daong, at nagsidating sa Capernaum, na hinahanap si Jesus.
So, on the next day, when the people saw that Jesus was not there, or his disciples either, they themselves got into the boats, and went to Capernaum to look for him.
25 At nang siya'y kanilang masumpungan sa kabilang ibayo ng dagat, ay kanilang sinabi sa kanila, Rabi, kailan ka dumating dito?
And, when they found him on the other side of the sea, they said, ‘When did you get here, Rabbi?’
26 Sinagot sila ni Jesus at sinabi, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Ako'y inyong hinahanap, hindi dahil sa inyong nangakitang mga tanda, kundi dahil sa kayo'y nagsikain ng tinapay, at kayo'y nangabusog.
‘In truth I tell you,’ answered Jesus, ‘it is not because of the signs which you saw that you are looking for me, but because you had the bread to eat and were satisfied.
27 Magsigawa kayo hindi dahil sa pagkaing napapanis, kundi dahil sa pagkaing tumatagal sa buhay na walang hanggan, na ibibigay sa inyo ng Anak ng tao: sapagka't siyang tinatakan ng Ama, sa makatuwid baga'y ang Dios. (aiōnios g166)
Work, not for the food that perishes, but for the food that lasts for eternal life, which the Son of Man will give you; for on him the Father – God himself – has set the seal of his approval.’ (aiōnios g166)
28 Sinabi nga nila sa kaniya, Ano ang kinakailangan naming gawin, upang aming magawa ang mga gawa ng Dios?
‘How,’ they asked, ‘are we to do the work that God wants us to do?’
29 Sumagot si Jesus at sa kanila'y sinabi, Ito ang gawa ng Dios, na inyong sampalatayanan yaong kaniyang sinugo.
‘The work that God wants you to do,’ answered Jesus, ‘is to believe in him whom God sent as his messenger.’
30 Sinabi nga nila sa kaniya, Ano nga ang inyong ginagawa na pinakatanda, upang aming makita, at sampalatayanan ka namin? ano ang ginagawa mo?
‘What sign, then,’ they asked, ‘are you giving, which we may see, and so believe you? What is the work that you are doing?
31 Nagsikain ang aming mga magulang ng mana sa ilang; gaya ng nasusulat, Tinapay na galing sa langit ang sa kanila'y kaniyang ipinakain.
Our ancestors had the manna to eat in the desert; as scripture says – “He gave them bread from heaven to eat.”’
32 Sinabi nga sa kanila ni Jesus, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hindi si Moises ang nagbigay sa inyo ng tinapay na galing sa langit; kundi ang aking Ama ang nagbibigay sa inyo ng tunay na tinapay na galing sa langit.
‘In truth I tell you,’ replied Jesus, ‘Moses did not give you the bread from heaven, but my Father does give you the true bread from heaven;
33 Sapagka't ang tinapay ng Dios ay yaong bumababang mula sa langit, at nagbibigay buhay sa sanglibutan.
for the bread that God gives is that which comes down from heaven, and gives life to the world.’
34 Sa kaniya nga'y kanilang sinabi, Panginoon, bigyan mo kaming palagi ng tinapay na ito.
‘Master,’ they exclaimed, ‘give us that bread always!’
35 Sa kanila'y sinabi ni Jesus, Ako ang tinapay ng kabuhayan: ang lumalapit sa akin ay hindi magugutom, at ang sumasampalataya sa akin kailan ma'y hindi mauuhaw.
‘I am the life-giving bread,’ Jesus said to them, ‘whoever comes to me will never be hungry, and whoever believes in me will never thirst again.
36 Datapuwa't sinabi ko sa inyo, na nakita ninyo ako, at gayon ma'y hindi kayo nagsisampalataya.
But, as I have said already, you have seen me, and yet you do not believe in me.
37 Ang lahat ng ibinibigay sa akin ng Ama ay magsisilapit sa akin; at ang lumalapit sa akin sa anomang paraan ay hindi ko itataboy.
All those whom the Father gives me will come to me; and no one who comes to me will I ever turn away.
38 Sapagka't bumaba akong mula sa langit, hindi upang gawin ko ang aking sariling kalooban, kundi ang kalooban ng nagsugo sa akin.
For I have come down from heaven, to do, not my own will, but the will of him who sent me;
39 At ito ang kalooban ng nagsugo sa akin, na sa lahat ng ibinigay niya sa akin ay huwag kong iwala ang anoman, kundi ibangon sa huling araw.
and his will is this – that I should not lose one of all those whom he has given me, but should raise them up at the Last day.
40 Sapagka't ito ang kalooban ng aking Ama, na ang bawa't nakakakita sa Anak, at sa kaniya'y sumampalataya, ay magkaroon ng walang hanggang buhay; at akin siyang ibabangon sa huling araw. (aiōnios g166)
For it is the will of my Father that everyone who sees the Son, and believes in him, should have immortal life; and I myself will raise him up at the Last day.’ (aiōnios g166)
41 Ang mga Judio nga ay nagbulongbulungan tungkol sa kaniya sapagka't kaniyang sinabi, Ako ang tinapay na bumabang galing sa langit.
The people began murmuring against Jesus for saying – “I am the bread which came down from heaven.”
42 At kanilang sinabi, Hindi baga ito'y si Jesus, ang anak ni Jose, na nakikilala natin ang kaniyang ama at ina? paano ngang sinasabi niya, Ako'y bumabang galing sa langit?
‘Is not this Jesus, Joseph’s son,’ they asked, ‘whose father and mother we know? How is it that he now says that he has come down from heaven?’
43 Sumagot si Jesus at sa kanila'y sinabi, Huwag kayong mangagbulongbulungan.
‘Do not murmur among yourselves,’ said Jesus in reply.
44 Walang taong makalalapit sa akin, maliban nang ang Amang nagsugo sa akin ang sa kaniya'y magdala sa akin; at siya'y aking ibabangon sa huling araw.
‘No one can come to me, unless the Father who sent me draws him to me; and I will raise him up at the Last day.
45 Nasusulat sa mga propeta, At tuturuan silang lahat ng Dios. Ang bawa't nakarinig sa Ama, at natuto, ay lumalapit sa akin.
It is said in the prophets – “And they will all be taught by God.” Everyone who is taught by the Father and learns from him comes to me.
46 Hindi sa ang sinoma'y nakakita sa Ama, kundi yaong nanggaling sa Dios, siya ang nakakita sa Ama.
Not that anyone has seen the Father, except him who is from God – he has seen the Father.
47 Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Ang sumasampalataya ay may buhay na walang hanggan. (aiōnios g166)
In truth I tell you, the person who believes in me has eternal life. (aiōnios g166)
48 Ako ang tinapay ng kabuhayan.
I am the life-giving bread.
49 Nagsikain ang inyong mga magulang ng mana sa ilang, at sila'y nangamatay.
Your ancestors ate the manna in the desert, and yet died.
50 Ito ang tinapay na bumababang galing sa langit, upang ang taong makakain, ay huwag mamatay.
The bread that comes down from heaven is such that whoever eats of it will never die.
51 Ako ang tinapay na buhay na bumabang galing sa langit: kung ang sinoman ay kumain ng tinapay na ito, siya'y mabubuhay magpakailan man: oo at ang tinapay na aking ibibigay ay ang aking laman, sa ikabubuhay ng sanglibutan. (aiōn g165)
I am the living bread that has come down from heaven. If anyone eats of this bread, they will live for ever; and the bread that I will give is my flesh, which I will give for the life of the world.’ (aiōn g165)
52 Ang mga Judio nga'y nangagtatalo, na nangagsasabi, Paanong maipakakain sa atin ng taong ito ang kaniyang laman?
They began disputing with one another, ‘How is it possible for this man to give us his flesh to eat?’
53 Sinabi nga sa kanila ni Jesus, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Maliban nang inyong kanin ang laman ng Anak ng tao at inumin ang kaniyang dugo, ay wala kayong buhay sa inyong sarili.
‘In truth I tell you,’ answered Jesus, ‘unless you eat the flesh of the Son of Man, and drink his blood, you have not life within you.
54 Ang kumakain ng aking laman at umiinom ng aking dugo ay may buhay na walang hanggan; at siya'y aking ibabangon sa huling araw. (aiōnios g166)
Everyone who takes my flesh for their food, and drinks my blood, has eternal life; and I will raise them up at the Last day. (aiōnios g166)
55 Sapagka't ang aking laman ay tunay na pagkain, at ang aking dugo ay tunay na inumin.
For my flesh is true food, and my blood true drink.
56 Ang kumakain ng aking laman at umiinom ng aking dugo ay nananahan sa akin, at ako'y sa kaniya.
Everyone who takes my flesh for their food, and drinks my blood, remains united to me, and I to them.
57 Kung paanong sinugo ako ng Amang buhay, at ako'y nabubuhay dahil sa Ama; gayon din naman ang kumakain sa akin, siya nama'y mabubuhay dahil sa akin.
As the living Father sent me as his messenger, and as I live because the Father lives, so the person who takes me for their food will live because I live.
58 Ito ang tinapay na bumabang galing sa langit: hindi gaya ng mga magulang na nagsikain, at nangamatay; ang kumakain ng tinapay na ito ay mabubuhay magpakailan man. (aiōn g165)
That is the bread which has come down from heaven – not such as your ancestors ate, and yet died; the person who takes this bread for their food will live for ever.’ (aiōn g165)
59 Sinabi niya ang mga bagay na ito sa sinagoga, samantalang siya'y nagtuturo sa Capernaum.
All this Jesus said in a synagogue, when he was teaching in Capernaum.
60 Marami nga sa kaniyang mga alagad, nang kanilang marinig ito, ay nangagsabi, Matigas ang pananalitang ito; sino ang makaririnig noon?
On hearing it, many of his disciples said, ‘This is harsh doctrine! Who can bear to listen to it?’
61 Datapuwa't pagkaalam ni Jesus sa kaniyang sarili na nagbubulongbulungan ang kaniyang mga alagad tungkol dito, sa kanila'y sinabi, Ito baga'y nakapagpapatisod sa inyo?
But Jesus, aware that his disciples were murmuring about it, said to them,
62 Ano nga kung makita ninyong umaakyat ang Anak ng tao sa kinaroroonan niya nang una?
‘Is this a hindrance to you? What, then, if you should see the Son of Man ascending where he was before?
63 Ang espiritu nga ang bumubuhay; sa laman ay walang anomang pinakikinabang: ang mga salitang sinalita ko sa inyo ay pawang espiritu, at pawang buhay.
It is the Spirit that gives life; human strength achieves nothing. In the teaching that I have been giving you there is Spirit and there is life.
64 Datapuwa't may ilan sa inyong hindi nagsisisampalataya. Sapagka't talastas na ni Jesus buhat pa nang una kung sino-sino ang hindi nagsisisampalataya, at kung sino ang sa kaniya'y magkakanulo.
Yet there are some of you who do not believe in me.’ For Jesus knew from the first who they were that did not believe in him, and who it was that would betray him;
65 At sinabi niya, Dahil dito'y sinabi ko sa inyo, na walang taong makalalapit sa akin, maliban na ipagkaloob sa kaniya ng Ama.
and he added, ‘This is why I told you that no one can come to me, unless enabled by the Father.’
66 Dahil dito'y marami sa kaniyang mga alagad ay nagsitalikod, at hindi na nagsisama sa kaniya.
After this many of his disciples drew back, and did not go about with him any longer.
67 Sinabi nga ni Jesus sa labingdalawa, Ibig baga ninyong magsialis din naman?
So Jesus said to the Twelve, ‘Do you also wish to leave me?’
68 Sinagot siya ni Simon Pedro, Panginoon, kanino kami magsisiparoon? ikaw ang may mga salita ng buhay na walang hanggan. (aiōnios g166)
But Simon Peter answered, ‘Master, to whom would we go? Eternal life is in your teaching; (aiōnios g166)
69 At kami'y nagsisisampalataya at nakikilala namin na ikaw ang Banal ng Dios.
and we have learned to believe and to know that you are the Holy One of God.’
70 Sinagot sila ni Jesus, Hindi baga hinirang ko kayong labingdalawa, at ang isa sa inyo ay diablo?
‘Didn’t I myself choose you to be the Twelve?’ replied Jesus, ‘and yet, even of you, one is playing the devil’s part.’
71 Tinukoy nga niya si Judas na anak ni Simon Iscariote, sapagka't siya ang sa kaniya'y magkakanulo, palibhasa'y isa sa labingdalawa.
He meant Judas, the son of Simon Iscariot, who was about to betray him, though he was one of the Twelve.
