Job 28
1 Tunay na may mina na mayroong pilak, at dako na ukol sa ginto na kanilang pinagdadalisayan.
There are silver mines and places where gold is refined.
2 Bakal ay hinuhukay sa lupa, at tanso ay binububo mula sa bato.
Iron is extracted from the earth and copper is smelted from its ore.
3 Ang tao'y naglalagay ng wakas sa kadiliman, at sumisiyasat hanggang sa kalayulayuang hangganan ng mga bato ng kadiliman at salimuot na kadiliman.
Miners take lamps into the darkness underground and search for ore as far as they can go in the shadows and the gloom.
4 Siya'y humuhukay ng malayo sa tinatahanan ng mga tao: nililimot ng paa na dumadaan nagbibitin doong malayo sa mga tao, sila'y umuugoy na paroo't parito.
They dig a mineshaft far from where people live or anyone ever goes. They swing from ropes that hang in the pits.
5 Tungkol sa lupa, mula rito'y nanggagaling ang tinapay: at sa ilalim ay wari tinutuklap ng apoy.
Bread comes from the earth, but underneath it looks as if it has been turned upside-down by fire.
6 Ang mga bato nito'y kinaroroonan ng mga zafiro. At ito'y may alabok na ginto.
Here the rocks contain lapis lazuli and the dust contains gold.
7 Yaong landas na walang ibong mangdadagit ay nakakaalam. Ni nakita man ng mata ng falkon:
No birds of prey can see these paths, no falcon's eye can perceive.
8 Hindi natungtungan ng mga palalong hayop, ni naraanan man ng mabangis na leon,
No wild beasts have passed that way; the lion has not walked there.
9 Kaniyang inilalabas ang kaniyang kamay sa batong pingkian; binabaligtad ng mga ugat ang mga bundok.
Miners attack the hard rock; they overturn the roots of mountains.
10 Siya'y nagbabangbang sa gitna ng mga bato; at ang kaniyang mata ay nakakakita ng bawa't mahalagang bagay.
They tunnel through the rock, looking carefully for every precious stone.
11 Kaniyang tinatalian ang mga lagaslas upang huwag umagos; at ang bagay na nakukubli ay inililitaw niya sa liwanag.
They dam the sources of the rivers, and bring to light what is hidden.
12 Nguni't saan masusumpungan ang karunungan? At saan naroon ang dako ng pagkaunawa?
But where can wisdom be found? Where is the place to gain understanding?
13 Hindi nalalaman ng tao ang halaga niyaon; ni nasusumpungan man sa lupain ng may buhay.
Human beings do not know the way to wisdom; it is not found among the living.
14 Sinasabi ng kalaliman. Wala sa akin: at sinasabi ng dagat: Hindi sumasaakin.
The deep waters say, ‘It's not here,’ and the sea says, ‘It's not here either.’
15 Hindi mabibili ng ginto, ni matitimbangan man ng pilak ang halaga niyaon.
It cannot be bought with gold; nor can it be purchased with silver.
16 Hindi mahahalagahan ng ginto sa Ophir, ng mahalagang onix, o ng zafiro.
Its value cannot be measured, even with the gold of Ophir; it is more precious than onyx or lapis lazuli.
17 Ginto at salamin ay hindi maihahalintulad doon: ni maipagpapalit man sa mga hiyas na dalisay na ginto.
Gold or fine glass cannot compare with wisdom; it cannot be exchanged for gold jewelry.
18 Hindi mabibilang ang coral o ang cristal; Oo, ang halaga ng karunungan ay higit sa mga rubi.
Coral and crystal are not worth mentioning; the price of wisdom is far above rubies.
19 Ang topacio sa Etiopia ay hindi maipapantay doon, ni mahahalagahan man ng dalisay na ginto.
Topaz from Ethiopia can't compare with it; it cannot be bought with the purest gold.
20 Saan nanggagaling nga ang karunungan? At saan naroon ang dako ng pagkaunawa?
So where does wisdom come from? Where is the place to gain understanding?
21 Palibhasa't nakukubli sa mga mata ng lahat na may buhay, at natatago sa mga ibon sa himpapawid.
Wisdom is hidden from the sight of all living things, even the birds of the air cannot see it.
22 Ang kapahamakan at ang kamatayan ay nagsasabi, narinig namin ng aming mga pakinig ang bulungbulungan niyaon.
Abaddon and Death say, ‘We've only heard a rumor of it.’
23 Nauunawa ng Dios ang daan niyaon, at nalalaman niya ang dako niyaon.
Only God understands the path to wisdom; he knows where it is found.
24 Sapagka't tumitingin siya hanggang sa mga wakas ng lupa, at nakikita ang silong ng buong langit;
For he looks to the very end of the earth; he sees everything under heaven.
25 Upang bigyan ng timbang ang hangin; Oo, kaniyang tinatakal ang tubig sa takalan.
He decided how strong the wind should blow, and regulated the waters.
26 Nang siya'y gumawa ng pasiya sa ulan, at ng daan sa kidlat ng kulog:
He set a limit for the rain and made a path for the lightning.
27 Nang magkagayo'y nakita niya ito, at inihayag; kaniyang itinatag ito, oo, at siniyasat.
Then he considered wisdom. He examined it, gave it his approval, and declared it good.
28 At sa tao ay sinabi niya, Narito, ang pagkatakot sa Dios ay siyang karunungan; at ang paghiwalay sa kasamaan ay pagkaunawa.
He said to humankind, ‘To reverence the Lord is wisdom, and to turn away from evil is understanding.’”
