Exodo 23

1 Huwag kang magkakalat ng kasinungalingan: huwag kang makikipagkayari sa masama, na maging saksi kang sinungaling.

“You shall not spread a false report. Don’t join your hand with the wicked to be a malicious witness.

2 Huwag kang susunod sa karamihan na gumawa ng masama; ni magbibigay patotoo man sa isang usap, na ang kiling ay sa karamihan upang sirain ang kahatulan:

“You shall not follow a crowd to do evil. You shall not testify in court to side with a multitude to pervert justice.

3 Ni huwag mo ring kikilingan ang dukha sa kaniyang usap.

You shall not favor a poor man in his cause.

4 Kung iyong masumpungan ang baka ng iyong kaalit o ang kaniyang asno, na nakawala, ay tunay na ibabalik mo sa kaniya.

“If you meet your enemy’s ox or his donkey going astray, you shall surely bring it back to him again.

5 Kung iyong makita ang asno ng napopoot sa iyo, na nakalugmok sa ilalim ng kaniyang pasan, at ayaw mo mang alisan ng pasan, ay walang pagsalang iyong tutulungan pati ng may-ari niyaon.

If you see the donkey of him who hates you fallen down under his burden, don’t leave him, you shall surely help him with it.

6 Huwag mong sisirain ang kahatulan ng iyong dukha, sa kaniyang usap.

“You shall not deny right judgement to your poor people in their lawsuits.

7 Layuan mo ang bagay na kasinungalingan, at ang walang sala at ang matuwid, ay huwag mong papatayin: sapagka't hindi ko patototohanan ang masama.

“Keep far from a false charge, and don’t kill the innocent and righteous: for I will not justify the wicked.

8 At huwag kang tatanggap ng suhol: sapagka't ang suhol ay bumubulag sa mga may paningin, at sinisira ang mga salita ng mga banal.

“You shall take no bribe, for a bribe blinds those who have sight and perverts the words of the righteous.

9 At ang taga ibang lupa ay huwag mong pipighatiin sapagka't talastas ninyo ang puso ng taga ibang lupa, yamang kayo'y naging mga taga ibang lupa, sa lupain ng Egipto.

“You shall not oppress an alien, for you know the heart of an alien, since you were aliens in the land of Egypt [Abode of slavery].

10 Anim na taong hahasikan mo ang iyong lupa at aanihin mo ang bunga niyaon:

“For six years you shall sow your land, and shall gather in its increase,

11 Datapuwa't sa ikapitong taon ay iyong iiwan at babayaan, upang kumain ang dukha sa iyong bayan: at ang kanilang iwan ay kakanin ng hayop sa bukid. Gayon din ang iyong gagawin sa iyong ubasan at sa iyong olibohan.

but the seventh year you shall let it rest and lie fallow, that the poor of your people may eat; and what they leave the animal of the field shall eat. In the same way, you shall deal with your vineyard and with your olive grove.

12 Anim na araw, na iyong gagawin ang iyong gawain, at sa ikapitong araw, ay magpapahinga ka: upang ang iyong baka at ang iyong asno ay makapagpahinga; at ang anak na lalake ng iyong aliping babae, at ang taga ibang lupa ay makapagpahinga.

“Six days you shall do your work, and on the seventh day you shall rest, that your ox and your donkey may have rest, and the son of your servant, and the alien may be refreshed.

13 At lahat ng mga bagay na aking sinabi sa inyo ay inyong ingatan: at huwag ninyong banggitin ang pangalan ng ibang dios, o marinig man sa inyong bibig.

“Be careful to do all things that I have said to you; and don’t invoke the name of other elohim ·deities· or even let them be sh'ma ·heard obeyed· out of your mouth.

14 Makaitlong magdidiwang ka ng pista sa akin, sa bawa't taon.

“You shall observe a feast to me three times a year.

15 Ang pista ng tinapay na walang lebadura ay iyong ipagdidiwang; pitong araw na kakain ka ng tinapay na walang lebadura, gaya ng iniutos ko sa iyo, sa takdang panahon, sa buwan ng Abib (sapagka't niyaon ka umalis sa Egipto); at walang lalapit sa harap ko na walang dala:

You shall observe the festival of Matzah ·Unleavened bread·. Seven days you shall eat matzah ·unleavened bread·, as I enjoined you, at the time appointed in the first month Aviv ·Ripening grain (of a new crop), 1· (for in it you came out of Egypt [Abode of slavery]), and no one shall appear before me empty.

16 At ang pista ng pagaani ng mga unang bunga ng iyong kapagalan, na iyong inihasik sa bukid: at ang pista ng pagaani, sa katapusan ng taon, nang pagaani mo ng iyong kapagalan sa bukid.

And the festival of harvest, the first fruits of your labors, which you sow in the field; and the festival of in-gathering, at the end of the year, when you gather in the results of your labors out of the field.

17 Makaitlo sa bawa't taon na ang lahat na iyong mga lalake ay haharap sa Panginoong Dios.

Three times in the year all your males shall appear before 'Adon Adonai [Lord Yahweh].

18 Huwag mong ihahandog ang dugo ng hain sa akin, na kasabay ng tinapay na may lebadura; o iiwan mo man ang taba ng aking pista sa buong magdamag hanggang sa kinaumagahan.

“You shall not offer the blood of my sacrifice with leavened bread. The fat of my feast shall not remain all night until the morning.

19 Ang mga pinakauna ng mga unang bunga ng iyong lupa ay iyong ipapasok sa bahay ng Panginoon mong Dios. Huwag mong lulutuin ang batang kambing sa gatas ng kaniyang ina.

The first of the first fruits of your ground you shall bring into the house of Adonai your God. “You shall not boil a young goat in its mother’s milk fat.

20 Narito, aking sinusugo ang isang anghel sa unahan mo, upang ingatan ka sa daan, at upang dalhin ka sa dakong aking inihanda sa iyo.

“Behold, I send an angel before you, to keep you by the way, and to bring you into the place which I have prepared.

21 Magingat kayo sa kaniya, at dinggin ninyo ang kaniyang tinig; huwag ninyong mungkahiin siya: sapagka't hindi niya patatawarin ang inyong pagsalangsang; sapagka't ang aking pangalan ay nasa kaniya.

Pay attention to him, and sh'ma ·hear obey· his voice. Don’t provoke him, for he will not pardon your rebellious breaches of relationships, for my name is in him.

22 Datapuwa't kung didinggin mong lubos ang kaniyang tinig, at gagawin mo ang lahat ng aking sinasalita; ay magiging kaaway nga ako ng iyong mga kaaway, kaalit ng iyong mga kaalit.

But if you sh'ma ·hear obey· sh'ma ·hear obey· his voice, and sh'ma ·hear obey· all that I speak, then I will be an enemy to your enemies, and an adversary to your adversaries.

23 Sapagka't ang aking anghel ay magpapauna sa iyo at dadalhin ka sa Amorrheo, at sa Hetheo at sa Perezeo, at sa Cananeo, at sa Heveo, at sa Jebuseo, at aking lilipulin.

For my angel shall go before you, and bring you in to the Amorite [Descendants of Talkers], the Hittite [Descendant of Trembling fear], the Perizzite [Descendant of Belonging to village], the Canaanite [Descendant of Humbled], the Hivite [Wicked], and the Jebusite [Descendants of Thresher]; and I will cut them off.

24 Huwag kang yuyukod sa kanilang mga dios, o maglilingkod man sa mga yaon, o gagawa man ng ayon sa kanilang mga gawa, kundi iyong iwawaksi at iyong pagpuputulputulin ang kanilang mga haligi na pinakaalaala.

You shall not hawa ·bow low, prostrate· to their deities, nor abad ·serve· them, nor follow their practices, but you shall utterly overthrow them and demolish their pillars.

25 At inyong paglilingkuran ang Panginoon ninyong Dios, at kaniyang babasbasan ang iyong tinapay at ang iyong tubig; at aking aalisin ang sakit sa gitna mo.

You shall serve Adonai your God, and he will bless your bread and your water, and I will take sickness away from among you.

26 Walang babaing makukunan, o magiging baog man, sa iyong lupain: ang bilang ng iyong mga araw ay aking lulubusin.

No one will miscarry or be barren in your land. I will fulfill the number of your days.

27 Aking susuguin ang sindak sa unahan mo, at aking liligaligin ang buong bayan na iyong paroroonan, at aking patatalikurin sa iyo ang lahat ng iyong mga kaaway.

I will send my terror before you, and will confuse all the people to whom you come, and I will make all your enemies turn their backs to you.

28 At aking susuguin ang mga putakti sa unahan mo, na magpapalayas sa Heveo, sa Cananeo at sa Hetheo, sa harap mo.

I will send the hornet before you, which will divorce and drive out the Hivite [Wicked], the Canaanite [Descendant of Humbled], and the Hittite [Descendant of Trembling fear], from before you.

29 Hindi ko palalayasin sila sa harap mo sa isang taon; baka ang lupa'y maging ilang, at ang mga ganid sa parang ay magsidami laban sa iyo.

I will not divorce them from before you in one year, lest the land become desolate, and the animals of the field multiply against you.

30 Untiunting aking palalayasin sila sa harap mo, hanggang sa ikaw ay kumapal at manahin mo ang lupain.

Little by little I will divorce them from before you, until you have increased and inherit the land.

31 At aking itatatag ang iyong hangganan na mula sa Dagat na Mapula hanggang sa dagat ng Filistia at mula sa ilang hanggang sa Ilog ng Eufrates: sapagka't aking ibibigay ang mga nananahan sa lupain sa iyong kamay, at iyo silang palalayasin sa harap mo.

I will set your border from the Sea of Suf [Reed Sea] even to the sea of the Philistines [To roll in dust (As an insult)], and from the wilderness to the River; for I will deliver the inhabitants of the land into your hand, and you shall divorce them from before you.

32 Huwag kang makikipagtipan sa kanila, ni sa kanilang mga dios.

You shall make no covenant ·binding contract between two or more parties· with them, nor with their elohim ·deities·.

33 Sila'y hindi tatahan sa iyong lupain, baka papagkasalahin ka nila laban sa akin: sapagka't kung ikaw ay maglingkod sa kanilang mga dios, ay tunay na magiging silo sa iyo.

They shall not dwell in your land, lest they make you sin ·err (the standard goal)· against me, for if you abad ·serve· their deities, it will surely be a snare to you.”