Mga Gawa 2
1 At nang dumating nga ang araw ng Pentecostes, silang lahat ay nangagkakatipon sa isang dako.
No dia em que se comemorava [o festival de ]Pentecostes {quando [os judeus comemoravam o festival de ]Pentecostes}, os [cristãos ]estavam todos reunidos no mesmo lugar [em Jerusalém].
2 At biglang dumating mula sa langit ang isang ugong na gaya ng sa isang humahagibis na hanging malakas, at pinuno ang buong bahay na kanilang kinauupuan.
[Ouviram ]de repente um barulho [vindo ]do céu, [que parecia ]o sopro de um vento bem forte. O barulho ecoava pela casa inteira onde eles estavam sentados.
3 At sa kanila'y may napakitang mga dilang kawangis ng apoy, na nagkabahabahagi; at dumapo sa bawa't isa sa kanila.
Então eles viram [algo que parecia ]chamas de fogo. Essas chamas se separavam [umas das outras], pousando [uma delas na cabeça de ]cada um dos cristãos.
4 At silang lahat ay nangapuspos ng Espiritu Santo, at nangagpasimulang magsalita ng iba't ibang wika, ayon sa ipinagkakaloob ng Espiritu na kanilang salitain.
Então todos os cristãos ficaram completamente controlados/habilitados pelo Espírito Santo {o Espírito Santo controlou/habilitou completamente todos os cristãos}, capacitando-os a falar outras línguas [MTY] [que não tinham aprendido.]
5 May mga nagsisitahan nga sa Jerusalem na mga Judio, mga lalaking religioso, na buhat sa bawa't bansa sa ilalim ng langit.
Naquela altura, havia em Jerusalém [muitos ]judeus, que foram comemorar o Pentecostes. [Eles eram pessoas que tentavam sempre obedecer às leis judaicas. Haviam chegado ]de muitos e diversos [HYP] países.
6 At nang marinig ang ugong na ito, ay nangagkatipon ang karamihan, at nangamaang, sapagka't sa kanila'y narinig ng bawa't isa na sinasalita ang kaniyang sariling wika.
Ao ouvir aquele barulho [forte, parecido com o vento], reuniu-se uma multidão [no local onde se encontravam os cristãos]. Aquelas pessoas não sabiam o que pensar, pois todas elas ouviam os cristãos falarem na língua de cada uma delas (OU, Elas ficaram maravilhadas, pois cada uma ouvia [um dos ]cristãos falar na língua própria dela).
7 At silang lahat ay nangagtaka at nagsipanggilalas, na nangagsasabi, Narito, hindi baga mga Galileong lahat ang mga nagsisipagsalitang ito?
Ficaram maravilhadas e diziam [umas às outras]: “Todos esses homens que estão falando, têm/não têm [RHQ] residido [sempre ]no [distrito ]de Galileia, [não podendo portanto saber nossas línguas]?”
8 At bakit nga naririnig ng bawa't isa sa atin, ang ating sariling wikang kinamulatan?
[Nós (incl) não entendemos ]como esses homens conseguem/Como é que esses homens podem [RHQ] falar nossas próprias línguas?! [Mas ]cada um de nós os ouve fazer [justamente isso]!
9 Tayong mga Parto, at mga Medo, at mga Elamita, at ang nangananahan sa Mesapotamia, sa Judea, at sa Capadocia, sa Ponto at sa Asia,
[Alguns de nós somos das regiões da ]Pártia, da Média e do Elão, e [outros ]residem [na ]Mesopotâmia, na Judeia, na Capadócia, no Ponto e na Ásia.
10 Sa Frigia at Pamfilia, sa Egipto at sa mga sakop ng Libia na karatig ng Cirene at mga nakikipamayang galing sa Roma, mga Judio, at gayon din ang mga naging Judio,
Há pessoas da Frígia e da Panfília, do Egito e das regiões da Líbia [que ficam perto ]da [cidade ]de Cirene. [Outros de nós ]vieram de Roma para visitar [Jerusalém].
11 Mga Cretense at mga Arabe, ay nangaririnig nating nagsisipagsalita sila sa ating mga wika ng mga makapangyarihang gawa ng Dios.
[Entre estes há ]judeus [natos], bem como não judeus que aceitaram a doutrina dos judeus. Outrossim, alguns de nós somos oriundos da [ilha de ]Creta e da [região de ]Arábia. [Contudo], enquanto [estas pessoas ]falam nossas línguas [MTY] nós (incl) as ouvimos relatando as coisas grandes/poderosas [que ]Deus tem feito!”
12 At silang lahat ay nangagtaka at nangalito, na sinasabi ng isa sa isa, Anong kahulugan nito?
Todas [essas pessoas ]ficaram maravilhadas e não sabiam [o que pensar daquilo que estava acontecendo]. Portanto, elas se perguntavam umas às outras: “O que significa isso”?
13 Datapuwa't ang mga iba'y nanganglilibak na nangagsabi, Sila'y puno ng bagong alak.
Mas [alguns ]outros zombavam [daqueles que criam em Jesus], dizendo: “[Esses caras/essas pessoas estão falando assim porque ]beberam demais do vinho novo!”
14 Datapuwa't pagtindig ni Pedro na kasama ang labingisa, ay itinaas ang kaniyang tinig, at sa kanila'y nagsaysay, na sinasabing, Kayong mga lalaking taga Judea, at kayong lahat na nangananahan sa Jerusalem, mangaalaman nawa ninyong lahat ito, at inyong pakinggan ang aking mga salita.
Então, levantando-se Pedro em companhia dos [outros ]onze [apóstolos, ]ele falou em voz alta à [multidão de ]pessoas, dizendo: “[Meus ]irmãos judeus e vocês [outros ]que estão visitando Jerusalém, escutem-me e eu lhes explicarei o que está acontecendo.
15 Sapagka't ang mga ito'y hindi mga lasing, na gaya ng inyong inaakala; yamang ngayo'y oras na ikatlo lamang ng araw;
[Alguns de ]vocês acham que [nós ](excl) [estamos bêbados], mas não estamos. São [apenas ]nove horas da manhã, [e nós nunca ficamos bêbados a esta hora ]do dia!
16 Datapuwa't ito'y yaong sinalita na sa pamamagitan ng propeta Joel:
Pelo contrário, isto [que nos acontece é ]a coisa [milagrosa ]descrita [há muito tempo ]pelo profeta Joel {que o profeta Joel descreveu [há muito tempo]}. [Joel ]escreveu: “Deus diz:
17 At mangyayari sa mga huling araw, sabi ng Dios, Na ibubuhos ko ang aking Espiritu sa lahat ng laman: At ang inyong mga anak na lalake at babae ay manganghuhula, At ang inyong mga binata ay mangakakakita ng mga pangitain, Ang inyong mga matatanda ay magsisipanaginip ng mga panaginip:
“Durante os últimos dias, [antes de eu julgar todos os seres humanos, ]darei meu Espírito abundantemente/generosamente às pessoas [SYN] por toda a parte. [Consequentemente, ]seus filhos e filhas contarão [às pessoas ]mensagens recebidas de mim. Os jovens entre vocês contemplarão visões [mandadas por mim, ]e os velhos entre vocês terão sonhos [que eu lhes mandarei. ]
18 Oo't sa aking mga lingkod na lalake at sa aking mga lingkod na babae, sa mga araw na yaon Ibubuhos ko ang aking Espiritu; at magsisipanghula sila.
Durante aqueles dias eu darei abundantemente/generosamente do meu Espírito, [inclusive ]aos cristãos de ambos os sexos [que são ]escravos/servos [de outros, ]portanto eles contarão [às pessoas ]mensagens recebidas de mim.
19 At magpapakita ako ng mga kababalaghan sa langit sa itaas, At mga tanda sa lupa sa ibaba, Dugo, at apoy, at singaw ng usok:
Eu farei acontecerem coisas espantosas no céu e farei milagres na terra, os quais mostrarão [que eu sou poderoso. ]Na terra [CHI] [provocarei guerras, então as pessoas derramarão seu ]sangue [e morrerão. ]Haverá fogo e fumaça bem espessa/escura.
20 Ang araw ay magiging kadiliman, At ang buwan ay dugo, Bago dumating ang araw ng Panginoon, Yaong araw na dakila at tangi:
[No céu, ]o sol [aparecerá ]escuro [às pessoas], e a lua [lhes parecerá ]vermelha. [Essas coisas acontecerão ]antes do dia importante e esplêndido/espantoso [MTY] [quando eu], o Senhor [Deus, aparecerei e julgarei todo o mundo. ]
21 At mangyayari na ang sinomang tumawag sa pangalan ng Panginoon, ay maliligtas.
[Antes daquele tempo, ]todos os que [me ]pedirem [MTY] [para salvá-los da culpa do pecado ]serão salvos {[Eu ]o Senhor salvarei todos os que [me ]pedirem [MTY] para [salvá-los da culpa dos pecados].}’”
22 Kayong mga lalaking taga Israel, pakinggan ninyo ang mga salitang ito: Si Jesus na taga Nazaret, lalaking pinatunayan ng Dios sa inyo sa pamamagitan ng mga gawang makapangyarihan at mga kababalaghan at mga tanda na ginawa ng Dios sa pamamagitan niya sa gitna ninyo, gaya rin ng nalalaman ninyo;
[Pedro continuou: ]“[Meus ]conterrâneos de Israel, escutem-me! [Quando ]Jesus, da [cidadezinha de ]Nazaré, [viveu ]entre vocês, foi-lhes comprovado por Deus {Deus comprovou a vocês} [que Ele o tinha mandado/o enviou, ]capacitando Jesus a praticar muitos milagres estupendos que comprovaram/mostraram [que Ele tinha vindo/veio de Deus. ]Vocês mesmos sabem que [isso é verdade. ]
23 Siya, na ibinigay sa takdang pasiya at paunang kaalaman ng Dios, kayo sa pamamagitan ng mga kamay ng mga tampalasan ay inyong ipinako sa krus at pinatay:
[Mas mesmo sabendo isso, ]vocês [deixaram alguém ]entregar o homem [Jesus ]nas mãos dos seus inimigos. [Contudo, ]isso já tinha sido programado por Deus {Deus já tinha providenciado isso} e Ele sabia tudo que aconteceria. Então vocês instigaram certos homens [SYN] que não obedecem a lei de Deus a matá-lo. Eles assim fizeram, pregando-o numa cruz.
24 Na siya'y binuhay na maguli ng Dios, pagkaalis sa mga hirap ng kamatayan: sapagka't hindi maaari na siya'y mapigilan nito.
Jesus sofreu terrivelmente [ao morrer, mas Deus ]não O deixou morto, pois era impossível que Ele [PRS] permanecesse morto. Deus fez com que Ele ficasse vivo novamente.
25 Sapagka't sinasabi ni David tungkol sa kaniya, Nakita kong lagi ang Panginoon sa aking harapan; Sapagka't siya'y nasa aking kanang kamay, upang huwag akong makilos:
[Há muito tempo, o Rei ]Davi escreveu [aquilo que ]o Messias [disse: ] ‘Eu via continuamente [que ]o Senhor [Deus está ]perto de mim. Ele está a meu lado/comigo [MTY], portanto, não terei medo [das pessoas que desejam fazer-me mal. ]
26 Dahil dito'y nagalak ang aking puso, at natuwa ang aking dila; Pati naman ang aking laman ay mananahan sa pagasa:
Por causa disso, eu [SYN] [te ]louvo, [ó Deus], com alegria. Também tenho plena confiança de que [tu vais fazer meu corpo ]ficar vivo [de novo. ]
27 Sapagka't hindi mo iiwan ang kaluluwa ko sa Hades, Ni titiisin man na ang iyong Banal ay makakita ng kabulukan. (Hadēs g86)
Tu não vais permitir que meu Espírito permaneça no lugar onde habitam os mortos. Tu nem vais deixar meu corpo apodrecer, [pois ]estou consagrado a ti e sempre [te ]obedeço. (Hadēs g86)
28 Ipinakilala mo sa akin ang mga daan ng buhay; Pupuspusin mo ako ng kagalakan sa harap ng iyong mukha.
Tu me disseste que [vais fazer-me ]viver [novamente após ter morrido. ]Tu vais fazer-me muito feliz, [pois ]estarás comigo [para sempre’”.]
29 Mga kapatid, malayang masasabi ko sa inyo ang tungkol sa patriarkang si David, na siya'y namatay at inilibing, at nasa atin ang kaniyang libingan hanggang sa araw na ito.
[Pedro falou ]com ousadia: “Meus irmãos judeus, posso dizer-lhes com confiança/desembaraço que [nosso ]antepassado [real], Davi, morreu, sendo enterrado [o corpo ]dele {que [as pessoas ]enterraram o [corpo ]dele}. E o lugar [onde as pessoas ]enterraram seu corpo [ainda ]fica, até hoje, aqui perto.
30 Palibhasa nga'y isang propeta, at sa pagkaalam na may panunumpang isinumpa ng Dios sa kaniya, na sa bunga ng kaniyang baywang ay iluluklok niya ang isa sa kaniyang luklukan;
Portanto [nós (incl) sabemos que Davi, com estas palavras, não se referia a si mesmo. Mas], por ser profeta, [ele proferiu as palavras do Messias. ]Davi sabia que Deus lhe tinha prometido fortemente que faria com que um dos descendentes dele se tornasse rei [MTY], à semelhança do próprio Davi. (OU, fosse [o Messias que ]governaria [o povo de Deus, ]como Davi [o ]tinha governado.)
31 Palibhasa'y nakikita na niya ito, ay nagsalita tungkol sa pagkabuhay na maguli ng Cristo, na siya'y hindi pinabayaan sa Hades, ni ang kaniya mang katawan ay hindi nakakita ng kabulukan. (Hadēs g86)
[Deus capacitou ]Davi para saber de antemão [o que Ele faria, ]portanto ele [pôde ]dizer que Deus faria o Messias viver de novo [após ter morrido. ]Ele disse que Deus não deixaria que Ele/o Messias permanecesse morto, nem que o corpo dele apodrecesse”. (Hadēs g86)
32 Ang Jesus na ito'y binuhay na maguli ng Dios, at tungkol dito'y mga saksi kaming lahat.
[Depois ]de [morrer ]este [homem], Jesus, Deus fez com que Ele ficasse vivo [novamente e Ele viverá eternamente]. Todos nós, [seus seguidores, ]vimos [e sabemos ]que Jesus se tornou vivo novamente.
33 Palibhasa nga'y pinarangal ng kanang kamay ng Dios, at tinanggap na sa Ama ang pangako ng Espiritu Santo, ay ibinuhos niya ito, na inyong nakikita at naririnig.
Jesus tem sido honrado grandemente por Deus {Deus honrou Jesus grandemente}, o qual [O fez governar ]ao lado dele, [MTY] [no céu. ]Jesus recebeu o Espírito Santo de [Deus ]seu Pai, [bem como ]Deus tinha prometido. [Por isso ]Jesus nos deu generosamente/abundantemente o Espírito Santo, [e Ele revela isso pelo que ]vocês estão vendo e ouvindo.
34 Sapagka't hindi umakyat si David sa mga langit; datapuwa't siya rin ang nagsabi, Sinabi ng Panginoon sa aking Panginoon; Maupo ka sa kanan ko,
[Nós (incl) sabemos que Davi não falava de si mesmo, ]pois Davi não subiu ao céu [à semelhança de Jesus. Além disso, ]Davi mesmo disse o seguinte [sobre o Messias: ] ‘O Senhor [Deus ]disse a meu Senhor [o Messias: ]“Reine aqui a meu lado,
35 Hanggang sa gawin ko ang mga kaaway mo na tuntungan ng iyong mga paa.
enquanto derroto totalmente [MTY] seus inimigos’”.
36 Pakatalastasin nga ng buong angkan ni Israel, na ginawa ng Dios na Panginoon at Cristo itong si Jesus na inyong ipinako sa krus.
[Pedro concluiu]: “[Quero], portanto, [que vocês e ]todos [os demais ]israelitas/judeus [MTY] saibam isto com certeza: Deus fez com que este Jesus fosse [nosso ]Senhor/Governante e o Messias. [Mas Deus considera que ]foram vocês que pregaram Jesus numa cruz”.
37 Nang marinig nga nila ito, ay nangasaktan ang kanilang puso, at sinabi kay Pedro at sa ibang mga apostol, Mga kapatid, anong gagawin namin?
Quando as pessoas ouviram [as palavras de Pedro], sentiram-se bem culpados. [IDM] Portanto perguntaram a ele e aos demais apóstolos: “Conterrâneos/Amigos, o que nós (excl) devemos fazer [para que Deus nos perdoe”?]
38 At sinabi sa kanila ni Pedro, Mangagsisi kayo, at mangagbautismo ang bawa't isa sa inyo sa pangalan ni Jesucristo sa ikapagpapatawad ng inyong mga kasalanan; at tatanggapin ninyo ang kaloob ng Espiritu Santo.
Pedro lhes [respondeu: ]“Cada um de vocês deve voltar-se a Deus, abandonando seu comportamento pecaminoso. Então será batizado {[nós ](excl) vamos batizá-lo}, se [crê agora ]em Jesus Cristo. Então [Deus ]lhe dará o Espírito Santo.
39 Sapagka't sa inyo ang pangako, at sa inyong mga anak, at sa lahat ng nangasa malayo, maging ilan man ang tawagin ng Panginoon nating Dios sa kaniya.
[Deus ]prometeu [fazer isso ][MTY] para vocês e seus descendentes, como também para todos [os outros que crerem nele, ]inclusive aqueles que [moram ]longe [daqui]. O Senhor nosso Deus [dará seu Espírito ]a todos os que Ele convidar [a pertencer ao povo dele]”.
40 At sa iba pang maraming salita ay nagpatotoo siya, at nangaral sa kanila, na sinasabi, Magsiligtas kayo sa likong lahing ito.
Pedro falou muito mais, dirigindo- se com força/confiança a eles. Ele lhes rogou: “[Peçam a Deus ]que Ele os salve {para salvá-los}, [para que Ele não os castigue quando vier castigar ]estas pessoas iníquas/perversas [que rejeitaram Jesus”!]
41 Yaon ngang nagsitanggap ng kaniyang salita ay nangabautismuhan: at nangaparagdag sa kanila nang araw na yaon ang may tatlong libong kaluluwa.
Por isso as pessoas que acreditaram na mensagem de Pedro foram batizadas {os [discípulos ]batizaram as pessoas que acreditaram na mensagem de Pedro}. Houve um grupo de uns três mil [daqueles ][SYN] [que ]se uniram aos [cristãos ]naquele dia.
42 At sila'y nagsipanatiling matibay sa turo ng mga apostol at sa pagsasamasama, sa pagpuputolputol ng tinapay at sa mga pananalangin.
Eles obedeciam continuamente aquilo que os apóstolos ensinavam, e também se reuniam continuamente [com os demais cristãos]. Outrossim, eles costumavam [tomar juntos as refeições, celebrando a Ceia do Senhor, ]e oravam [juntos ]continuamente.
43 At ang takot ay dumating sa bawa't kaluluwa: at ginawa ang maraming kababalaghan at tanda sa pamamagitan ng mga apostol.
Todos os habitantes [SYN] [de Jerusalém ]reverenciavam grandemente [a Deus, pois ]os apóstolos praticavam com frequência muitos tipos de atos milagrosos.
44 At ang lahat ng mga nagsisampalataya ay nangagkakatipon, at lahat nilang pag-aari ay sa kalahatan;
Todos os que criam [em Jesus ]estavam unidos [e se congregavam/se encontravam regularmente.] Também compartilhavam tudo que possuíam uns com os outros.
45 At ipinagbili nila ang kanilang mga pag-aari at kayamanan, at ipinamahagi sa lahat, ayon sa pangangailangan ng bawa't isa.
[De vez em quando alguns ]deles vendiam [uma parte das ]suas terras e [outras ]coisas que possuíam, e davam [uma parte ]do dinheiro [da venda ]aos outros [irmãos do grupo, ]segundo suas necessidades.
46 At araw-araw sila'y nagsisipanatiling matibay sa pagkakaisa sa templo, at sa pagpuputolputol ng tinapay sa bahay-bahay, at nagsisikain sila ng kanilang pagkain na may galak at may katapatan ng puso.
Diariamente eles continuavam congregando-se/encontrando-se no [pátio ]do templo. Diariamente compartilhavam a comida [SYN] uns [com os outros ]com alegria e generosidade, ao tomarem juntos as refeições, e [celebravam a Ceia do Senhor ]nos lares.
47 Na nangagpupuri sa Dios, at nangagtatamo ng paglingap ng buong bayan. At idinaragdag sa kanila ng Panginoon araw-araw yaong nangaliligtas.
[Comportando-se dessa forma, ]louvavam a Deus, e todos [os demais ]habitantes [de Jerusalém tinham ]uma opinião favorável [sobre eles. Enquanto essas coisas aconteciam, ]o Senhor [Jesus ]aumentava diariamente [o número de pessoas salvas ]{[que Ele salvava]} [da culpa dos seus pecados.]
