Mga Gawa 19
1 At nangyari, na, samantalang si Apolos ay nasa Corinto, pagkatahak ni Pablo ng mga lupaing matataas ay napasa Efeso, at nakasumpong ng ilang mga alagad:
Apolo mpwalikuba ku Kolinto, ecindi nendi Paulo mpwali kapita mu bimpansha bingi byacishi, mpaka walakashika ku Efenso, nkwalacana beshikwiya nabambi.
2 At sa kanila'y sinabi niya, Tinanggap baga ninyo ang Espiritu Santo nang kayo'y magsisampalataya? At sinabi nila sa kaniya, Hindi, hindi man lamang namin narinig na may ibinigay na Espiritu Santo.
Walabepusheti, “Mpomwalashoma muli Mwami Yesu, sena mwalatambula Mushimu Uswepa?” Balo balakumbuleti, “Afwe nkatuna tunyumfwapo eti kuli Mushimu Uswepa sobwe.”
3 At sinabi niya, Kung gayo'y sa ano kayo binautismuhan? At sinabi nila, Sa bautismo ni Juan.
Kayi Paulo walabepusheti, “Inga nilubatisho lwamushobo cini ndomwalatambula?” Balo balakumbuleti, “Lubatisho lwa Yohane.”
4 At sinabi ni Pablo, Nagbabautismo si Juan ng bautismo ng pagsisisi, na sinasabi sa bayan na sila'y magsisampalataya sa darating sa hulihan niya, sa makatuwid baga'y kay Jesus.
Paulo walambeti, “Yohane walikubatisha bantu balikushiya bwipishi bwabo, kayi walikubambila bantu kwambeti bashome uyo walikwisa panyuma pakendi, uyo e Yesu.”
5 At nang kanilang marinig ito, ay nangapabautismo sila sa pangalan ng Panginoong Jesus.
Beshikwiya basa mpobalanyumfweco, balabatishiwa mulina lya Mwami Yesu.
6 At nang maipatong na ni Pablo sa kanila ang kaniyang mga kamay, ay bumaba sa kanila ang Espiritu Santo; at sila'y nagsipagsalita ng mga wika, at nagsipanghula.
Paulo mpwalabika makasa palyendibo, Mushimu Uswepa walesa, balatatika kwamba milaka yabula kwishibikwa uko, balatatika kushinshima.
7 At silang lahat ay may labingdalawang lalake.
Bantu abo balikuba likumi ne babili.
8 At siya'y pumasok sa sinagoga, at nagsalitang may katapangan sa loob ng tatlong buwan, na nangangatuwiran at nanghihikayat tungkol sa mga bagay na nauukol sa kaharian ng Dios.
Kwa myenshi itatu, Paulo walikaya kung'anda yakupailiamo ya Bayuda. Walikubandika ne bantu sha makani a Bwami bwa Lesa, kwakubula buyowa kwambeti bashome.
9 Datapuwa't nang magsipagmatigas ang ilan at ayaw magsipaniwala, na pinagsasalitaan ng masama ang Daan sa harapan ng karamihan, ay umalis siya sa kanila, at inihiwalay ang mga alagad, na nangangatuwiran araw-araw sa paaralan ni Tiranno.
Nomba nabambi balayumisha myoyo yabo gwa! Nkabalayanda kushoma mbyalikubambila sobwe, balatatika kucobola nshila ya Mwami Yesu pamenso abantu bangi. Neco Paulo walabashiya ne kumantapo abo bashoma. Busuba ne busuba Paulo walikubandika ne bantu mung'anda yakwiyishilamo ya Tilano.
10 At ito'y tumagal sa loob ng dalawang taon; ano pa't ang lahat ng mga nagsisitahan sa Asia ay nangakarinig ng salita ng Panginoon, ang mga Judio at gayon din ang mga Griego.
Kubandika ne bantu kulico kwalamumantila byaka bibili, cakwinseti bantu bonse bekala mu Asiya, Bayuda ne Bagiliki balanyumfwa maswi a Mwami Yesu.
11 At gumawa ang Dios ng mga tanging himala sa pamamagitan ng mga kamay ni Pablo:
Lesa walikwinsa bishikukankamanisha binene kupitila muli Paulo.
12 Ano pa't ang mga panyo o mga tapi na mapadaiti sa kaniyang katawan ay dinadala sa mga may-sakit, at nawawala sa kanila ang mga sakit, at nangagsisilabas ang masasamang espiritu.
Bitambala ne bikwisa mbyalikusebensesha Paulo, bantu babitwala ku balwashi babo, balwashi balikusengulwa kayi ne mishimu yaipa yalikupula mu bantu.
13 Datapuwa't ilan sa mga Judiong pagalagala na nagsisipagpalayas ng masasamang espiritu, ay nagsipangahas na sambitlain ang pangalan ng Panginoong Jesus sa mga may masasamang espiritu, na nagsisipagsabi, Ipinamamanhik ko sa inyo sa pamamagitan ni Jesus na siyang ipinangangaral ni Pablo.
Nabambi Bayuda balikwendenda kabaya kupulisha mishimu yaipa, balelekesha kusebensesha lina lya Mwami Yesu bapulishanga mishimu yaipa. Balikwambeti, “Mulina lya Yesu ngwalakambaukunga Paulo, ndamwambilishinga pulani!”
14 At may pitong anak na lalake ang isang Esceva na Judio, isang pangulong saserdote, na nagsisigawa nito.
Abo balikwinseco ni bana basanu ne babili, ba Sikeva, Mukulene wa Beshimilumbo Baciyuda.
15 At sumagot ang masamang espiritu at sa kanila'y sinabi, Nakikilala ko si Jesus, at nakikilala ko si Pablo; datapuwa't sino-sino kayo?
Nomba mushimu waipa walakumbuleti, “Yesu ndimwinshi, nendi Paulo ndimwishi, inga amwe njamwe bani?”
16 At ang taong kinaroroonan ng masamang espiritu ay lumukso sa kanila, at sila'y kaniyang natalo, at nadaig sila, ano pa't nagsitakas sila sa bahay na yaon na mga hubo't hubad at mga sugatan.
Popelapo muntu usa walikukute mishimu yaipa, walabaulukila ne kubafwankanya bonse. Walabakoma ne kubakwamauna byakufwala byabo, cakwinseti balafwambamo mung'andomo matakosha kabali balingwa.
17 At nahayag ito sa lahat, sa mga Judio at gayon din sa mga Griego, na nangananahanan sa Efeso; at sinidlan silang lahat ng takot, at pinadakila ang pangalan ng Panginoong Jesus.
Ici calanyumfwika kubantu bonse, Bayuda ne Bagiliki balikwikala ku Efeso, bonse balesulilwa nebuyowa. Neco lina ya Yesu lyalalumbaishiwa.
18 Marami rin naman sa mga nagsisampalataya na ang nagsidating, na ipinahahayag at isinasaysay ang kanilang mga gawain.
Bantu bangi balikushoma muli Yesu, balikwisa kulyambilila bene pamenso abantu bwipishi mbobalikwinsa.
19 At hindi kakaunti sa mga nagsisigamit ng mga kabihasnang magica ay nagsipagtipon ng kanilang mga aklat, at pinagsusunog sa paningin ng lahat; at kanilang binilang ang halaga niyaon, at nasumpungang may limampung libong putol na pilak.
Nabo bantu bangi balikwinsa sha bung'anga, balabunganya mabuku abo, ne kwatenta bantu bangi kabebelela. Mpobalasankanya mulo wa mabuku alatentwa, balacaneti ni makumi asanu a bina bya mali amuwayawaya asilifa.
20 Sa gayo'y lumagong totoo ang salita ng Panginoon at nanaig.
Cebo ca ibi bintu byangofu byalikwinshika, bantu bangi balanyumfwa maswi a Mwami Yesu kayi alamwaikila ne kukula.
21 Pagkatapos nga ng mga bagay na ito, ay ipinasiya ni Pablo sa espiritu, nang matahak na niya ang Macedonia at ang Acaya, na pumaroon sa Jerusalem, na sinasabi, Pagkapanggaling ko roon, ay kinakailangang makita ko naman ang Roma.
Mpobyalenshika bintu ibi, Paulo walayeya kuya ku Yelusalemu, kupitila ku Makedoniya ne ku Akaya. Walambeti, “Ndakafuma ku Yelusalemu, ndelela kuya ku Loma.”
22 At nang maisugo na niya sa Macedonia ang dalawa sa nagsisipaglingkod sa kaniya, na si Timoteo at si Erasto, siya rin ay natirang ilang panahon sa Asia.
Neco walatuma Timoti ne Elasito ku Makedoniya, batuloba babili balikumunyamfwilisha. Nendi Paulo walashalila kwa kacindi kang'ana mu cimpansha ca Asiya.
23 At halos nang panahong yao'y may nangyaring hindi mumunting kaguluhan tungkol sa Daan.
Epacindici mpokwalatatika kuba minyungwe inene ku Efenso, cebo ca Nshila ya Mwami Yesu.
24 Sapagka't may isang taong nagngangalang Demetrio, pandaypilak, na gumagawa ng maliliit na dambanang pilak ni Diana, ay nagbibigay ng hindi kakaunting hanap-buhay sa mga panday;
Kwalikuba muntu naumbi walikukute ncito yakupanga tuntu twa silifa lina lyakendi Demetiliyo. Walikupanga tukoshano twasilifa twa ng'anda yakupaililamo Atemi lesa wabo mutukashi, kayi basebenshi bakendi balikucanamo mali angi muncito iyi.
25 Na sila'y kaniyang tinipon pati ng mga manggagawa ng mga gayong gawa, at sinabi, Mga Ginoo, talastas ninyo na nagsisiyaman tayo sa hanap-buhay na ito.
Uyu Demetiliyo walabunganya basebenshi bakendi, ne bantu nabambi balikukute ncito mbuli ya kendi, ne kubambileti, “Mobaname, mucinshi cena kwambeti, bubile bwetu bulafumunga muncito iyi.
26 At inyong nakikita at naririnig, na hindi lamang sa Efeso, kundi halos sa buong Asia, ay nakaakit ang Pablong ito at naghiwalay ng maraming mga tao, na sinasabing hindi raw mga dios, ang mga ginagawa ng mga kamay:
Mulabononga ne kulinyumfwila mobene bintu mbyalenshinga Paulo uyu. Lambangeti balesa bakubumba ntebo balesa sobwe. Neco, bantu bangi balashomo mbyalanyengelelenga bantu muno mu Efeso, ne mucimpansha conse ca Asiya.
27 At hindi lamang may panganib na mawalang kapurihan ang hanapbuhay nating ito; kundi naman ang templo ng dakilang diosa Diana ay mawawalan ng halaga, at hanggang sa malugso ang kadakilaan niya na sinasamba ng buong Asia at ng sanglibutan.
Ndayakamwa pakwinga bantu nibatatike kwamba byaipa pancito yetu iyi. Nteti bambengowa pancito yetu yonka sobwe, nsombi ng'anda ya lesa wetu Atemi nayo nibayisule bantu. Neco bulemu bwakendi lesa uyu nibupwe, lesa uyu ngobakute kukambilila bantu mucimpansha Asiya ne cishi conse!”
28 At nang marinig nila ito'y nangapuno sila ng galit, at nangagsigawan, na nagsipagsabi, Dakila ang Diana ng mga taga Efeso.
Bantu balakalala mpobalanyumfwa awo maswi, ne kutatika kubilikisheti, “Mukulene ni Atemi waku Efenso!”
29 At napuno ng kaguluhan ang bayan: at pinagkaisahan nilang lusubin ang dulaan, na sinunggaban si Gayo at si Aristarco, mga lalaking taga Macedonia, na kasama ni Pablo sa paglalakbay.
Popelapo mu munshi monse mwalaba mipyopyongano. Balekata Gayo ne Alisitako, bantu baku Makedoniya balikwenda ne Paulo. Balabakwekweshela ku lubansa lwamafuka nkobali kusuna kubungana bantu.
30 At nang inakala ni Pablo na pasukin ang mga tao, ay hindi siya tinulutan ng mga alagad.
Paulo mpwalayanda kuya mulikoto lya bantu, beshikwiya balamukanisha.
31 At ang ilan din naman sa mga puno sa Asia, palibhasa'y kaniyang mga kaibigan, ay nangagpasugo sa kaniya at siya'y pinakiusapang huwag siyang pumaroon sa dulaan.
Nabo bendeleshi nabambi baku Asiya, balikuba banendi Paulo, balatuma maswi akumusenga kwambeti katayako ku lubansa lwa mafuka kwalikuba kwabungana bantu.
32 At ang iba nga'y sumisigaw ng isang bagay, at ang iba'y iba naman: sapagka't ang pulong ay nasa kaguluhan; at hindi maalaman ng karamihan kung bakit sila'y nangagkatipon.
Balatatika kwambowa cambe ambe, pakwinga balikuba banyongana kayi bangi nkabalikwinshiba ncebalabunganina sobwe.
33 At kanilang inilabas si Alejandro sa karamihan, na siya'y itinutulak ng mga Judio sa dakong harap. At inihudyat ang kamay ni Alejandro, at ibig sanang magsanggalang sa harapan ng bayan.
Bayuda nabambi balikuba mulikoto balanyakila Alekisanda pantangu ne kwambeti ewelela kusansulula cena makani, neco Alekisanda walabamweneka bantu ne cikasa, neye walambeti, “Ntebo bayuda balepesheti kube mipyopyongano.”
34 Datapuwa't nang matalastas nilang siya'y Judio, ay nangagkaisang lahat na mangagsigawan sa loob halos ng dalawang oras, Dakila ang Diana ng mga Efeso.
Lino bantu mpobalenshibeti ni Muyuda, balabilikisha kabamba maswi amo amo kwa maola abili, kabambeti, “Mukulene ni lesa Atemi waku Efenso!”
35 At nang mapatahimik na ng kalihim-bayan ang karamihan, ay kaniyang sinabi, Kayong mga lalaking taga Efeso, sino sa mga tao ang hindi nakakaalam na ang bayan ng mga Efeso ay tagapagingat ng templo ng dakilang Diana, at ng larawang nahulog mula kay Jupiter?
Pamapwililisho pakendi, mulembi wa mu munshi walabamwenesha bantu ne kubambileti, “Amwe mobene Efenso baname, nibani batacinshi kwambeti munshi uwu wa Efeso ewasunga ng'anda yakendi lesa Atemi mukulene, ne libwe lyatondwa lyalalaka kufuma kwilu?
36 Yamang hindi nga maikakaila ang mga bagay na ito, ay dapat kayong magsitahimik, at huwag magsigawa ng anomang bagay sa madalian.
Paliya muntu welela kukana makani awa, neco kamumwenako, kamutengana kwinsa cintu sobwe.
37 Sapagka't dinala ninyo rito ang mga taong ito, na hindi mga mangloloob sa templo, ni mga mamumusong man sa ating diosa.
Mulalete Gayo ne Alisitako kuno, kakuli paliya cintu ncebalebi mung'anda ya lesa wetu, nambi kumucobola.
38 Kung si Demetrio nga, at ang mga panday na kasama niya, ay mayroong anomang sakdal laban sa kanino man, ay bukas ang mga hukuman, at may mga proconsul: bayaan ninyong mangagsakdal ang isa't isa.
Neco, na Demetiliyo pamo ne bantu mbwakute kusebensa nabo, balayandanga kupa mulandu muntu naumbi, bomboloshi ba nkuta nkobali, ingabatwalana kuya kwambila makani awa uko pa masuba ngobakute kombolosha.
39 Datapuwa't kung may inuusig kayo sa ano pa mang ibang mga bagay, ay mahahatulan sa karaniwang kapulungan.
Na pali nacimbi ncemulayandanga, mubungano wa mumunshi wasuminishiwa ne milawo, kubonapo pankani iyo.
40 Sapagka't totoong nanganganib tayo na mangasakdal tungkol sa pagkakagulo sa araw na ito, palibhasa'y walang anomang kadahilanan: at tungkol dito ay hindi tayo makapagbibigay sulit tungkol sa pagkakatipong ito.
Palibi bilenshiki lelo, bendeleshi baku Loma, babinyumfwa ngabatupa mulandu wakuleta mipyopyongano. Paliya mpotwelela kuyubila mulandu sobwe. Kayi paliya muntu welela kusansulula cena cilalete mipyopyongano iyi.”
41 At nang siya'y makapagsalitang gayon, ay pinaalis niya ang kapulungan.
Mpwalapwisha kwambeco, bonse walabambileti bamwaike.
