Mga Gawa 13

1 Sa iglesia nga na nasa Antioquia ay may mga propeta at mga guro, si Bernabe, at si Simeon na tinatawag na Niger, at si Lucio na taga Cirene, at si Manaen na kapatid sa gatas ni Herodes na tetrarka, at si Saulo.

Now, there were in the congregation that was at Antioch, certain prophets and teachers; particularly, Barnabas, and Simeon, who was called Niger, and Lucius, the Cyrenian, and Manaen, who was educated with Herod, the tetrarch, and Saul.

2 At nang sila'y nagsisipaglingkod sa Panginoon, at nangagaayuno, ay sinabi ng Espiritu Santo, Ibukod ninyo sa akin si Bernabe at si Saulo sa gawaing itinawag ko sa kanila.

And as they were ministering to the Lord, and fasting, the Holy Spirit said, Separate to me Barnabas and Saul, for the work to which I have called them.

3 Nang magkagayon, nang sila'y makapagayuno na at makapanalangin at maipatong ang mga kamay nila sa kanila, ay kanilang pinayaon sila.

And having fasted and prayed, and laid hands on them; they dismissed them.

4 Sila nga, palibhasa'y sinugo ng Espiritu Santo, ay nagsilusong sa Seleucia; at buhat doo'y nangaglayag hanggang sa Chipre.

They, therefore, being sent by the Holy Spirit, departed to Seleucia; and from thence they sailed to Cyprus;

5 At nang sila'y nasasa Salamina, ay kanilang ipinangaral ang salita ng Dios sa mga sinagoga ng mga Judio: at kanila namang katulong si Juan.

and being arrived at Salamis, they proclaimed the word of God in the synagogues of the Jews; and they had also John for their attendant.

6 At nang kanilang matahak na ang buong pulo hanggang sa Pafos, ay nakasumpong sila ng isang manggagaway, bulaang propeta, Judio, na ang kaniyang pangalan ay Bar-Jesus;

And having traversed the island, as far as Paphos, they found a certain Jew, a magician and false prophet, whose name was Barjesus;

7 Na kasama ng proconsul, Sergio Paulo, lalaking matalino. Ito rin ang nagpatawag kay Bernabe at kay Saulo, at minimithing mapakinggan ang salita ng Dios.

who was with the proconsul Sergius Paulus, a prudent man; who calling for Barnabas and Saul desired to hear the word of God.

8 Datapuwa't si Elimas na manggagaway (sapagka't ganito nga ang pakahulugan sa kaniyang pangalan) ay humadlang sa kanila, na pinagsisikapang ihiwalay sa pananampalataya ang proconsul.

But Elymas, the magician, (for that was his name, when translated, ) withstood them, endeavoring to turn away the proconsul from the faith.

9 Datapuwa't si Saulo, na tinatawag ding Pablo, na puspos ng Espiritu Santo, ay itinitig sa kaniya ang kaniyang mga mata,

Then Saul, (who is also called Paul, ) being filled with the Holy Spirit, and looking steadfastly upon him,

10 At sinabi, Oh puspos ng lahat ng karayaan at ng lahat ng kasamaan, ikaw na anak ng diablo, ikaw na kaaway ng lahat ng katuwiran, hindi ka baga titigil ng pagpapasama sa mga daang matuwid ng Panginoon?

said, O! full of all deceit, and of all wickedness! child of the devil! enemy of all righteousness! will you not cease to pervert the right ways of the Lord?

11 At ngayon, narito, nasa iyo ang kamay ng Panginoon, at mabubulag ka, na hindi mo makikita ang araw na kaunting panahon. At pagdaka'y nahulog sa kaniya ang isang ulap at ang isang kadiliman; at siya'y nagpalibot na humahanap ng sa kaniya'y aakay sa kamay.

And, behold, now the hand of the Lord is upon you, and you shall be blind, and not see the sun for a time. And, immediately, a mist and darkness fell upon him; and going about, he sought some to lead him by the hand.

12 Nang magkagayon, pagkakita ng proconsul sa nangyari, ay nanampalataya, na nanggigilalas sa aral ng Panginoon.

Then the proconsul, seeing what was done, believed; being struck with the doctrine of the Lord.

13 Nagsitulak nga sa Pafos si Pablo at ang kaniyang mga kasama, at sumadsad sa Perga ng Pamfilia: at humiwalay sa kanila si Juan at nagbalik sa Jerusalem.

And loosing from Paphos, they who were with Paul, came to Perga, in Pamphylia; but John withdrew himself from them, and returned to Jerusalem.

14 Datapuwa't sila, pagkatahak sa Perga, ay nagsidating sa Antioquia ng Pisidia; at sila'y nagsipasok sa sinagoga nang araw ng sabbath, at nagsiupo.

Nevertheless, they, going on from Perga, came to Antioch, in Pisidia: and entering into the synagogue on the Sabbath day, they sat down.

15 At pagkatapos ng pagbasa ng kautusan at ng mga propeta, ang mga pinuno sa sinagoga ay nagpautos sa kanila, na sinasabi, Mga kapatid, kung mayroon kayong anomang iaaral sa bayan, ay mangagsalita kayo.

And after the reading of the law and the prophets; the rulers of the synagogue sent to them, saying, Brethren, if you have any word of exhortation to the people, speak it.

16 At nagtindig si Pablo, at ang kamay ay ikinikiya na nagsabi, Mga lalaking taga Israel, at kayong nangatatakot sa Dios, magsipakinig kayo.

Then Paul stood up, and waiving his hand, said, Men of Israel, and you that fear God, hearken.

17 Hinirang ng Dios nitong bayang Israel ang ating mga magulang, at pinaunlakan ang bayan nang sila'y nakipamayan sa Egipto, at sa pamamagitan ng taas at unat na kamay ay kaniyang inilabas sila roon.

The God of this people chose our fathers, and raised the people while sojourning in the land of Egypt; and led them out of it with an uplifted arm.

18 At nang panahong halos apat na pung taon, ay kaniyang binata ang mga kaugalian nila sa ilang.

And for a space of about forty years, he endured their behavior in the wilderness.

19 At nang maiwasak na niya ang pitong bansa sa lupaing Canaan, ay ibinigay niya sa kanila ang kanilang lupain na pinakamana, sa loob ng halos apat na raa't limangpung taon:

And having cast out seven nations in the land of Canaan, he distributed their country to them for an inheritance.

20 At pagkatapos ng mga bagay na ito ay binigyan niya sila ng mga hukom hanggang kay Samuel na propeta.

And after these transactions, which lasted about four hundred and fifty years' he gave them judges, till Samuel the prophet.

21 At pagkatapos ay nagsihingi sila ng hari: at ibinigay ng Dios sa kanila si Saul na anak ni Kis na isang lalake sa angkan ni Benjamin; sa loob ng apat na pung taon.

And, from that time, they desired a king: and God gave them Saul, the son of Kish, a man of the tribe of Benjamin, for the term of forty years.

22 At nang siya'y alisin niya, ay ibinangon niya si David upang maging hari nila; na siya rin namang pinatotohanan niya at sinabi, Nasumpungan ko si David na anak ni Jesse na isang lalaking kinalulugdan ng aking puso, na gagawa ng buong kalooban ko.

And, having removed him, he raised up to them David, for a king; whom also he extolled, and said, "I have found David, the son of Jesse, a man according to my own heart, who shall do all my will."

23 Sa binhi ng taong ito, ayon sa pangako, ang Dios ay nagkaloob ng isang Tagapagligtas, na si Jesus;

Of this man's seed, according to the promise, God raised up to Israel, Jesus, the Saviour;

24 Noong unang ipangaral ni Juan ang bautismo ng pagsisisi sa buong bayang Israel bago siya dumating.

John having, to introduce his appearance, before he preached the immersion of reformation to all the people of Israel.

25 At nang ginaganap na ni Juan ang kaniyang katungkulan, ay sinabi niya, Sino baga ako sa inyong akala? Hindi ako siya. Datapuwa't narito, may isang dumarating sa hulihan ko na hindi ako karapatdapat na magkalag ng mga pangyapak ng kaniyang mga paa.

And when John was fulfilling his course, he said, Whom do you imagine me to be? I am not He; but behold, there comes one after me, the shoes of whose feet I am not worthy to loose.

26 Mga kapatid, mga anak ng lahi ni Abraham, at ang mga sa inyo'y nangatatakot sa Dios, sa atin ipinadadala ang salita ng kaligtasang ito.

Brethren, children of the family of Abraham, and those among you that fear God; to you is the word of this salvation sent:

27 Sapagka't silang nangananahan sa Jerusalem at ang mga pinuno nila, dahil sa hindi nila pagkakilala sa kaniya, ni sa mga tinig ng mga propeta na sa tuwing sabbath ay binabasa, ay kanilang tinupad ang hatol sa kaniya.

for the inhabitants of Jerusalem; and their rulers, not knowing him, nor the sayings of the prophets, which are read every Sabbath day; have fulfilled them in condemning him.

28 At bagaman hindi sila nakasumpong sa kaniya ng anomang kadahilanang sukat ipatay, gayon ma'y kanilang hiningi kay Pilato na siya'y patayin.

And though they could find no cause of death in him; yet they requested Pilate that he might be executed.

29 At nang maganap na nila ang lahat ng mga bagay na nasusulat tungkol sa kaniya, ay kanilang ibinaba siya sa punong kahoy, at inilagay siya sa isang libingan.

And when they had accomplished all things that were written concerning him; taking him down from the cross, they laid him in a tomb.

30 Datapuwa't siya'y binuhay na maguli ng Dios sa mga patay:

But God raised him up from the dead:

31 At siya'y nakitang maraming mga araw ng mga kasama niyang nagsiahon buhat sa Galilea hanggang sa Jerusalem, na siyang mga saksi niya ngayon sa bayan.

and he appeared for several days to those that came up with him from Galilee to Jerusalem, who are his witnesses to the people.

32 At dinadalhan namin kayo ng mabubuting balita ng pangakong ipinangako sa mga magulang,

And we bring you good tidings, that the very promise which was made to the fathers,

33 Na tinupad din ng Dios sa ating mga anak nang muling buhayin niya si Jesus; gaya naman ng nasusulat sa ikalawang awit, Ikaw ay aking Anak, sa araw na ito ay naging anak kita.

God has accomplished to us, their children, in raising up Jesus: as it is also written in the second Psalm, "Thou art my Son, this day have I begotten thee."

34 At tungkol sa muling binuhay niya, upang ngayon at kailan ma'y huwag nang magbalik sa kabulukan, ay nagsalita siya ng ganito, Ibibigay ko sa iyo ang banal at tunay na mga pagpapala ni David.

And because he has raised him from the dead, no more to return to corruption, he has spoken thus, "I will give you the sure mercies of David."

35 Sapagka't sinabi rin naman niya sa ibang awit, Hindi mo ipagkakaloob na ang iyong Banal ay makakita ng kabulukan.

Wherefore, also, in another place he says, "Thou wilt not permit thy Holy One to see corruption."

36 Sapagka't si David, nang maipaglingkod na niya sa kaniyang sariling lahi ang pasiya ng Dios, ay natulog, at isinama sa kaniyang mga magulang, at nakakita ng kabulukan.

Now David, having served his own generation according to the will of God; fell asleep, and was gathered to his fathers, and saw corruption.

37 Datapuwa't yaong binuhay na maguli ng Dios ay hindi nakakita ng kabulukan.

But he whom God raised up, did not see corruption.

38 Kaya maging hayag nawa sa inyo, mga kapatid, na sa pamamagitan ng taong ito'y ibinabalita sa inyo ang kapatawaran ng mga kasalanan:

Be it known, therefore, to you, brethren, that by Him remission of sins is proclaimed to you:

39 At sa pamamagitan niya ang bawa't nananampalataya ay inaaring ganap sa lahat ng mga bagay, na sa mga ito'y hindi kayo aariing ganap sa pamamagitan ng kautusan ni Moises.

and by Him, every one that believes is justified from all things; from which you could not be justified by the law of Moses.

40 Magsipagingat nga kayo, na baka magsisapit sa inyo ang sinalita ng mga propeta:

See to it, therefore, that what is spoken in the prophets may not come upon you:

41 Tingnan ninyo, mga mapagwalang-halaga, at mangapagilalas kayo, at kayo'y mangaparam: Sapagka't ako'y gumagawa ng isang gawa sa inyong mga kaarawan, Isang gawang sa anomang paraa'y hindi ninyo paniniwalaan kung saysayin sa inyo ng sinoman.

"Behold, you despisers, and wonder, and perish: for I perform a work in your days; a work which you will not believe, though one should distinctly declare it to you."

42 At pagalis nila, ay kanilang ipinamanhik na salitain sa kanila ang mga salitang ito sa sabbath na susunod.

Now, when going out, they requested that these words might be spoken to them, on the following Sabbath.

43 Nang makaalis nga ang kapisanan sa sinagoga, marami sa mga Judio at nangaging-Judiong masisipag sa kabanalan ay nagsisunod kay Pablo at kay Bernabe; na, sa pagsasalita sa kanila, ay sila'y hinimok na magsipanatili sa biyaya ng Dios.

And when the synagogue was broke up, many of the Jews and of the devout proselytes followed Paul and Barnabas; who, speaking to them, persuaded them to persevere in the favor of God.

44 At nang sumunod na sabbath ay nagkatipon halos ang buong bayan upang pakinggan ang salita ng Dios.

And, on the following Sabbath, almost the whole city was gathered together, to hear the word of God.

45 Datapuwa't nang makita ng mga Judio ang mga karamihan, ay nangapuno ng kapanaghilian, at tinutulan ang mga bagay na sinalita ni Pablo, at nagsipamusong.

But the Jews, seeing the multitudes, were filled with zeal; and opposed the things which were spoken by Paul, contradicting and reviling.

46 At nagsipagsalita ng buong katapangan si Pablo at si Bernabe, at nagsipagsabi, Kinakailangang salitain muna ang salita ng Dios sa inyo. Yamang inyong itinatakuwil, at hinahatulan ninyong hindi kayo karapatdapat sa walang hanggang buhay, narito, kami ay pasasa mga Gentil. (aiōnios g166)

Then Paul and Barnabas, with great freedom of speech, said, It was necessary, that the word of God should first be spoken to you; but since you thrust it away from you, and judge yourselves unworthy of eternal life; behold, we turn to the Gentiles. (aiōnios g166)

47 Sapagka't ganito ang ipinagutos sa amin ng Panginoon, na sinasabi, Inilagay kitang isang ilaw ng mga Gentil, Upang ikaw ay maging sa ikaliligtas hanggang sa kahulihulihang hangganan ng lupa.

For so the Lord has charged us, saying, "I have set you for a light of the Gentiles, that you should be for salvation to the ends of the earth."

48 At nang marinig ito ng mga Gentil, ay nangagalak sila, at niluwalhati ang salita ng Dios: at nagsisampalataya ang lahat ng mga itinalaga sa buhay na walang hanggan. (aiōnios g166)

And the Gentiles hearing this, rejoiced, and glorified the word of the Lord: and as many as were disposed for eternal life, believed. (aiōnios g166)

49 At lumaganap ang salita ng Panginoon sa buong lupain.

And the word of the Lord was published throughout all that region.

50 Datapuwa't inudyukan ng mga Judio ang mga babaing masisipag sa kabanalan na may mga kalagayang mahal, at ang mga mahal na tao sa bayan, at nangagbangon ng paguusig laban kay Pablo at kay Bernabe, at kanilang pinalayas sila sa kanilang mga hangganan.

But the Jews stirred up some devout women of considerable rank, and the magistrates of the city; and raised a persecution against Paul and Barnabas, and drove them out of their territories.

51 Datapuwa't ipinagpag nila ang alabok ng kanilang mga paa laban sa kanila, at nagsiparoon sa Iconio.

And they shook off the dust of their feet against them, and came to Iconium.

52 At ang mga alagad ay nangapuspos ng kagalakan at ng Espiritu Santo.

But the disciples were filled with joy, and with the Holy Spirit.