Warumi 2
1 Basi, rafiki, kama unawahukumu wengine, huwezi kamwe kujitetea haidhuru wewe ni nani. Kwa maana, kwa kuwahukumu wengine, unajilaani wewe mwenyewe kwa vile nawe unayafanya mambo yaleyale unayohukumu.
Rena basa deꞌulakaꞌ mata-mataꞌ ra ena to? De mbei ma duꞌa mae, “Awi! Atahori naa ra deꞌulaka nara seli tebꞌe ena!” Mete ma ho duꞌa taꞌo naa ena, na, besa-bꞌesa o! Te ho o deꞌulaka ma onaꞌ naa boe. Naa de nda muꞌena totoꞌu-nonoet sa fo musulaꞌe ao ma sa, mae ho, seka. Mete ma mae, atahori laen ra deꞌulakaꞌ ma randaa hambu huku-dꞌokiꞌ, na, afiꞌ liliiꞌ, te, ho fua salaꞌ neu aom boe. Huu ho o tao salaꞌ onaꞌ naa boe.
2 Tunajua kwamba hukumu ya Mungu kwa wale wanaofanya mambo kama hayo ni hukumu ya haki.
Huu hai bubꞌuluꞌ mae, mete ma Lamatuaꞌ hukun atahori mana tao deꞌulakaꞌ ra, na Ana naꞌetuꞌ dedꞌeat nara no ndoo-tetuꞌ.
3 Lakini wewe, rafiki, unayewahukumu wale wanaofanya mambo kama hayo bali wewe pia unayafanya, je unadhani utaiepa hukumu ya Mungu?
Do, taꞌo bee? Mbei ma duꞌa mae, “Atahori mana tao deꞌulakaꞌ ra, randaa hambu huku-dꞌokiꞌ mia Lamatuaꞌ.” Tao-tao te ho tao deꞌulakaꞌ onaꞌ se boe. Te duꞌa mae, “Lamatuaꞌ huku-dꞌokin nda dai au sa.” Te huun saa?
4 Au labda unaudharau wema wake mkuu, uvumilivu wake na saburi yake, bila kutambua kwamba wema wake huo una shabaha ya kukuongoza upate kutubu?
Lamatualain natudꞌu rala malolen neu nggo. Ma Ana naꞌatataaꞌ soꞌal tatao-nonoꞌi mara. Te taꞌo bee de mete E mendiꞌ a mata seseriꞌ? Mbei ma nda muhine mae, Ana natudꞌu rala malolen neu nggo, fo lao hela sala-kilu mara, fo baliꞌ misiꞌ E.
5 Lakini unao ugumu na ukaidi wa moyo, na hivyo unajilundikia adhabu kwa Siku ile ambayo ghadhabu ya Mungu na hukumu zake za haki vitadhihirishwa.
Te ho ia, langga fatu ma nda nau rena sa! Ma nda nau lao hela sala mara mbei sa boe! Dadꞌi no tataom ho huku-dꞌokim boe namabera. Te mete ma raefafoꞌ sambulalo, na, Lamatuaꞌ nae timba-tai basa atahori ra masodꞌa nara. Ma dei fo basa atahori rahine rae, Lamatuaꞌ nggero-furi atahori sala-kilu nara no ndoo-tetuꞌ. Leleꞌ naa, Ana hukun nggo beran seli, huu Ana nda simbo tatao-nonoꞌi mara sa.
6 Siku hiyo Mungu atamlipa kila mmoja kufuatana na matendo yake.
Masodꞌam taꞌo bee, na, Lamatuaꞌ o bala-bꞌae nggo taꞌo naa boe.
7 Wale wanaozingatia kutenda mema, kutafuta utukufu na heshima ya Mungu na kutokufa, watapata uzima wa milele. (aiōnios g166)
Te attahori mana tao nakandooꞌ a dꞌala maloleꞌ ra, dei fo Ana fee se, masodꞌa ndoo-tetuꞌ nda manaꞌetuꞌ sa. Sira mana simbo hadꞌa-hormat, nara maloleꞌ, ma rasodꞌa rakandoo ro E. (aiōnios g166)
8 Lakini wale wengine wenye ubinafsi, wenye kukataa mambo ya haki na kufuata uovu, wataangukiwa na ghadhabu na hasira ya Mungu.
Te Lamatuaꞌ nda simbo atahori mana tao deꞌulakaꞌ ra sa. Namanasa se seli, huu rahineꞌ a balabꞌan. Ara nda tao tungga dꞌala ndoo-tetuꞌ sa, te rahine akaꞌ taoꞌ a dꞌala deꞌulakaꞌ ra.
9 Mateso na maumivu yatampata binadamu yeyote atendaye uovu. Yatawapata Wayahudi kwanza, na watu wa mataifa mengine pia.
Basa atahori mana tao deꞌulakaꞌ ra, dei fo hambu sususaꞌ ma doidꞌosoꞌ. Mae atahori Yahudi do, nda Yahudi sa o, dei fo basa se hambu.
10 Lakini Mungu atawapa utukufu, heshima na amani wale wanaotenda mema; Wayahudi kwanza, na watu wa mataifa mengine pia.
Te basa atahori mana tao dꞌala maloleꞌ ra, dei fo Lamatuaꞌ soꞌu nananaru se, ma fee se hadꞌa-hormat ma rasodꞌa no mole-dꞌame. Mae sira atahori Yahudi do, nda Yahudi sa o, basa se hambu.
11 Maana Mungu hambagui mtu yeyote.
Huu Lamatuaꞌ nda mete-mataꞌ sa na!
12 Wale wanaotenda dhambi bila kuijua Sheria ya Mose wataangamia ingawaje hawajui Sheria. Na wale wanaotenda dhambi wakiwa wanaijua Sheria watahukumiwa kisheria.
Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, dai basa atahori. Naa! Mete ma hambu atahori nda rahine Hohoro-lalaneꞌ naa sa, de tao salaꞌ, dei fo ana saranggaa mia Lamatualain. Ma mete ma hambu atahori bubꞌuluꞌ hohoro-lalaneꞌ naa ena, te ana tao salaꞌ, naa dei fo Lamatuaꞌ nggero-furi sala nara nendiꞌ hohoro-lalaneꞌ naa. Dei fo ara o saranggaa mia Lamatuaꞌ, huu ralena-langga neu Hohoro-lalanen.
13 Mtu hafanywi kuwa mwadilifu mbele yake Mungu kwa kuisikia Sheria, bali kwa kuitii Sheria.
Mete ma mae malolole mo Lamatualain, nda akaꞌ renaꞌ a Hohoro-lalanen sa. Te atahori o musi tao tungga Eni Hohoro-lalanen, dei fo Ana feꞌe simbo se ena. Afiꞌ renaꞌ a!
14 Mathalan: watu wa mataifa mengine hawana Sheria ya Mose; lakini kila wanapotimiza matakwa ya Sheria wakiongozwa na dhamiri zao, wao wenyewe wanakuwa kipimo cha Sheria ingawa hawaijui Sheria.
Mae atahori nda Yahudi ra sa nda rahine Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen sosoan sa o, te mia sira e hambu ruma tao tungga Hohoro-lalaneꞌ naa boe. Huu rala nara mana rafadꞌe se, bee ndaa ma bee salaꞌ.
15 Mwenendo wao unaonyesha kwamba matakwa ya Sheria yameandikwa mioyoni mwao. Dhamiri zao zinashuhudia pia jambo hilo, maana fikira zao mara nyingine huwashtaki, na mara nyingine huwatetea.
No taꞌo naa, ara ratudꞌu rae, Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen nenesuraꞌ sia rala nara, onaꞌ abꞌas fo Lamatuaꞌ tenu sia rala nara. Rala nara mana timba-tai saa fo sira taoꞌ ra. Ma dudꞌuꞌa nara rafadꞌe baliꞌ se mete ma ara tao salaꞌ, ma rafadꞌe se mete ma ara tao tungga ndoon.
16 Hivyo, kufuatana na hii Habari Njema ninayohubiri, ndivyo itakavyokuwa wakati Mungu atakapohukumu mambo ya siri ya binadamu kwa njia ya Yesu Kristo.
De mete ma Lamatuaꞌ soꞌu Yesus Kristus dadꞌi mana nggero furi dedꞌeat, na, Ana nau paresaꞌ lutu-leloꞌ dꞌala-dꞌala maꞌafuniꞌ ra sia atahori rala nara. Au unori taꞌo naa, onaꞌ nenesuraꞌ sia Lamatuaꞌ Hara-lii Malolen.
17 Na wewe, je? Wewe mwenyewe unajiita Myahudi; unaitumainia Sheria na kujivunia kuwa wa Mungu;
De hei atahori Yahudi re, taꞌo bee? Hei hiiꞌ a minanaru ao mara mae, hei mesaꞌ nggi toꞌu Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen fo Ana fee neu Baꞌi Musa, to? Hei o hii olaꞌ naeꞌ soꞌal hei netonggo-nendaam mo Lamatuaꞌ
18 kwa njia ya Sheria unajua matakwa ya Mungu na unaweza kuchagua jambo jema;
Tebꞌe! hei mihine Lamatuaꞌ hihii-nanaun ena. Hei mihine bee maloleꞌ lenaꞌ. Hei mihine basa dalaꞌ ia ra ena, huu mesen ra ranori hei mia Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen ena.
19 wewe unajiona kuwa kiongozi wa vipofu na mwanga kwa wale walio gizani;
Hei mimihere ao mara mae, hei bisa mitudꞌu dalaꞌ soaꞌ neu atahori nda mana ritaꞌ rae bee reu sa boe. Hei tao ao mara onaꞌ manggareloꞌ mana naronda neu basa atahori mana rasodꞌa sia maꞌahatuꞌ a.
20 unajiona kuwa mkufunzi wa wajinga na mwalimu wa wale wasiokomaa bado. Unayo katika Sheria picha kamili ya elimu na ukweli.
Huu hei toꞌu Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, de duꞌa mae mihine basaꞌ e ena, ma toꞌu mala bꞌasa ndoo-tetuꞌ ra ena, to? Naa de hei duꞌa mae bisa minori atahori nggoaꞌ ma andikiꞌ nda mana rahine saa-saa sa boe.
21 Basi, wewe unawafundisha wengine; kwa nini hujifundishi wewe mwenyewe? Unawahubiria wengine wasiibe, lakini kumbe wewe mwenyewe unaiba.
Dadꞌi au ae utane taꞌo ia: hei hiiꞌ a minori atahori feaꞌ ra, te taꞌo bee de nda nau minori saa sa boe?! Hei hiiꞌ a hene mimber, fo parenda mae, “Afiꞌ miminaꞌo.” Te taꞌo bee de hei miminaꞌo?!
22 Unasema: “Msizini,” na huku wewe unazini; unachukia sanamu za miungu hali wewe unajitajirisha kwa kuiba katika nyumba za miungu.
Hei minori mae, “Afiꞌ hohongge.” Te taꞌo bee de hei hohongge?! Hei nda hii tebꞌe-tebꞌeꞌ sosonggo-tatangguꞌ ra sa, te taꞌo bee de hei miminaꞌo sudꞌiꞌ a saa mia ume sosonggoꞌ a?!
23 Kwa kujigamba ati unayo Sheria ya Mungu, je huoni kwamba kwa kuivunja Sheria unamdharau Mungu?
Hei olaꞌ naeꞌ soꞌal Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, te taꞌo bee de milena-langga Hohoro-lalaneꞌ naa ra, ma miꞌimamaeꞌ Lamatuaꞌ taꞌo naa?!
24 Kama vile Maandiko Matakatifu yasemavyo: “Watu wa mataifa mengine wamelikufuru jina la Mungu kwa sababu yenu ninyi Wayahudi!”
Te miaꞌ doon, nenesuraꞌ sia Lamatuaꞌ Susura Meu maren oi, “Huu hei atahori Yahudi ra deꞌulaka mara to? Naa de atahori feaꞌ ra akaꞌ raꞌamuti-raꞌamuu Lamatualain nara malolen.”
25 Kutahiriwa kwako kutakuwa na maana kama ukiitii Sheria. Lakini kama unaivunja Sheria, basi, ni afadhali ungalibaki bila kutahiriwa.
Hei atahori Yahudi ra musi sunat tungga Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, to? Naa dadꞌi bukti oi, hei mana miꞌena hak simbo Lamatuaꞌ hehelu-fufulin. Te mete ma hei milena-langga neu Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, Lamatuaꞌ nda simbo nggi sa. Hei dadꞌi onaꞌ atahori nda Yahudi sa, ma onaꞌ atahori nda feꞌe nenesunat sa.
26 Kama mtu wa mataifa mengine ambaye hakutahiriwa akitimiza matakwa ya Sheria, hakika atafikiriwa kana kwamba ametahiriwa.
Dꞌuꞌa matalolole! Huu mete ma atahori nda nenesunat sa, tao tungga Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, dei fo Lamatuaꞌ simbo e, onaꞌ atahori Yahudi nenesunat ena, to?
27 Watu wa mataifa mengine watakuhukumu wewe Myahudi kama ukiivunja Sheria, ingawaje unayo maandishi ya Sheria na umetahiriwa, hali wao wanaitii Sheria ingawa hawakutahiriwa.
De besa-bꞌesa, o! Te mete ma atahori nda Yahudi fo nda nenesunat sa, tao tungga Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, na ara ratudꞌu saa? Ara ratudꞌu hei sala mara rae, hei atahori Yahudi mana nenesunat ra, milena-langga Lamatuaꞌ Hohoro-lalanen, mae hei toꞌu Hohoro-lalaneꞌ naa ra eniꞌ a lele uluꞌ a.
28 Ndiyo kusema, si kila anayeonekana kwa nje kuwa Myahudi ni Myahudi wa kweli, wala mtu hawi Myahudi wa kweli ati kwa kuwa ametahiriwa kimwili.
Afiꞌ duꞌa mae, atahori mana dadꞌi baꞌi Abraham tititi-nonosin, ma nenesunat sia rou nara ena, na, naa mana tao e dadꞌi Lamatuaꞌ atahorin tebꞌe ena. Hokoꞌ!
29 Myahudi wa kweli ni yule aliye Myahudi kwa ndani, yaani yule ambaye ametahiriwa moyoni. Hili ni jambo la Roho, na si jambo la maandishi ya Sheria. Mtu wa namna hiyo anapata sifa, si kutoka kwa watu, bali kutoka kwa Mungu.
Mana tebꞌe-tebꞌeꞌ dadꞌi Lamatuaꞌ atahorin, naeni atahori mana maloleꞌ ro Lamatuaꞌ. Te sunat matetuꞌ a, mana tao atahori dadꞌi Lamatuaꞌ anan, nda bukti siaꞌ a rouꞌ sa, te bukti sia ralaꞌ fo Lamatuaꞌ Dula-dalen taoꞌ a. Lamatuaꞌ koa atahori mataꞌ naa ra, te atahori nda koa se sa.
