Mithali 1
1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
