Mithali 1
1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
parabolae Salomonis filii David regis Israhel
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
ad sciendam sapientiam et disciplinam
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato
