Mithali 1
1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
| משלי שלמה בן דוד מלך ישראל׃ |
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
| לדעת חכמה ומוסר להבין אמרי בינה׃ |
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
| לקחת מוסר השכל צדק ומשפט ומישרים׃ |
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
| לתת לפתאים ערמה לנער דעת ומזמה׃ |
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
| ישמע חכם ויוסף לקח ונבון תחבלות יקנה׃ |
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
| להבין משל ומליצה דברי חכמים וחידתם׃ |
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
| יראת יהוה ראשית דעת חכמה ומוסר אוילים בזו׃ |
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
| שמע בני מוסר אביך ואל תטש תורת אמך׃ |
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
| כי לוית חן הם לראשך וענקים לגרגרתיך׃ |
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
| בני אם יפתוך חטאים אל תבא׃ |
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
| אם יאמרו לכה אתנו נארבה לדם נצפנה לנקי חנם׃ |
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
| נבלעם כשאול חיים ותמימים כיורדי בור׃ (Sheol h7585) |
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
| כל הון יקר נמצא נמלא בתינו שלל׃ |
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
| גורלך תפיל בתוכנו כיס אחד יהיה לכלנו׃ |
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
| בני אל תלך בדרך אתם מנע רגלך מנתיבתם׃ |
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
| כי רגליהם לרע ירוצו וימהרו לשפך דם׃ |
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
| כי חנם מזרה הרשת בעיני כל בעל כנף׃ |
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
| והם לדמם יארבו יצפנו לנפשתם׃ |
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
| כן ארחות כל בצע בצע את נפש בעליו יקח׃ |
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
| חכמות בחוץ תרנה ברחבות תתן קולה׃ |
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
| בראש המיות תקרא בפתחי שערים בעיר אמריה תאמר׃ |
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
| עד מתי פתים תאהבו פתי ולצים לצון חמדו להם וכסילים ישנאו דעת׃ |
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
| תשובו לתוכחתי הנה אביעה לכם רוחי אודיעה דברי אתכם׃ |
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
| יען קראתי ותמאנו נטיתי ידי ואין מקשיב׃ |
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
| ותפרעו כל עצתי ותוכחתי לא אביתם׃ |
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
| גם אני באידכם אשחק אלעג בבא פחדכם׃ |
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
| בבא כשאוה פחדכם ואידכם כסופה יאתה בבא עליכם צרה וצוקה׃ |
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
| אז יקראנני ולא אענה ישחרנני ולא ימצאנני׃ |
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
| תחת כי שנאו דעת ויראת יהוה לא בחרו׃ |
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
| לא אבו לעצתי נאצו כל תוכחתי׃ |
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
| ויאכלו מפרי דרכם וממעצתיהם ישבעו׃ |
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
| כי משובת פתים תהרגם ושלות כסילים תאבדם׃ |
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
| ושמע לי ישכן בטח ושאנן מפחד רעה׃ |
