Mithali 6
1 Mwanangu, kama utaweka pesa zako kuwa dhamana kwa mkopo wa jirani yako; kama ukitoa ahadi yako katika mkopo wa mtu usiyemjua,
Mwanakomana wangu, kana uchinge waita rubatso kumuvakidzani wako, kana uchinge waita mhiko nokumbunda noruoko rwako kuno mumwe,
2 basi umejiwekea mtego mwenyewe na umenaswa kwa maneno ya kinywa chako.
kana uchinge wasungwa nokuda kwezvawakataura, wabatwa namashoko omuromo wako,
3 Mwanagu, ukinaswa kwa maneno yako mwenyewe, fanya haya ili kujiokoa, kwa kuwa umeangukia kwenye mikono ya jirani yako; nenda unyenyekee na ufanye shauri mbele ya jirani yako.
ipapo ita izvi, mwanakomana wangu, kuti uzvisunungure, sezvo wawira mumaoko omuvakidzani wako! Enda undozvininipisa; ukumbire zvikuru kumuvakidzani wako!
4 Usiruhusu usingizi katika macho yako wala kope za macho yako kusinzia.
Usatendera meso ako hope, usatendera meso ako kutsumwaira.
5 Jiokoe mwenyewe kama swala kutoka katika mkono wa mwindaji, kama ndege kutoka katika mkono wa mwinda ndege.
Zvipukunyutse, semhara kubva paruoko rwomuvhimi, seshiri kubva paugombe hwomuteyi.
6 Wewe mtu mvivu, mwangalie mchwa, zitafakari njia zake ili kupata busara.
Enda kusvosve, iwe simbe; cherechedza nzira dzaro ugova wakachenjera!
7 Hana akida, afisa au mtawala,
Harina mutungamiri, mutariri kana mutongi,
8 lakini huandaa chakula chake wakati wa joto na wakati wa mavuno huweka hazina ili kula baadaye.
asi rinochengeta zvokudya zvaro muzhizha, uye rinounganidza zvokudya zvaro pakukohwa.
9 Ewe mtu mvivu, utalala hata lini? Wakati gani utainuka usingizini?”
Uchasvika riniko wakarara ipapo, iwe simbe? Uchamuka riniko kubva pahope dzako?
10 Lala kidogo, sizia kidogo, kunja mikono kupumzika kidogo” -
Kumbovata zvishomanana, kumbotsumwaira zvishomanana, kumbopeta maoko zvishomanana kuti ndizorore.
11 ndipo umasikini wako utakapokujia kama mporaji na uhitaji wako kama askari wa vita.
Naizvozvo urombo huchauya kwauri segororo, uye kushayiwa somurwi akashonga nhumbi dzokurwa.
12 Mtu asiyefaa-mtu mwovu- huishi kwa kauli za udanganyifu wake,
Munhu asina maturo uye anoita zvakaipa, anofamba-famba achitaura zvakaora,
13 akipepesa macho yake, akiashilia kwa miguu yake na kusonta kwa videle vyake.
anochonya nameso ake, anonongedzera netsoka dzake, uye anodudzira neminwe yake,
14 Hufanya njama za uovu kwa hila ya moyo wake; daima huchochea faraka.
anoronga zvakaipa nounyengeri mumwoyo make, iyeyo anogaromutsa kupesana.
15 Kwa hiyo msiba wake utamkumba kwa ghafula, punde atavunjika vibaya wala hatapona.
Naizvozvo njodzi ichamuwira munguva shoma shoma; achaparadzwa nokukurumidza, pasina chingamubatsira.
16 Kuna vitu sita ambavyo Yehova huvichukia, saba ambavyo ni chukizo kwake.
Pane zvinhu zvitanhatu zvakavengwa naJehovha, zvinomwe zvinomunyangadza zvinoti:
17 Macho ya mtu mwenye kiburi, ulimi wa uongo, mikono inayomwaga damu ya watu maasumu,
meso anozvikudza, rurimi runoreva nhema, maoko anodeura ropa risina mhosva,
18 moyo unaobuni njama mbaya, miguu inayokimbilia maovu upesi,
mwoyo unoronga mano akaipa, tsoka dzinokurumidza kumhanyira muzvakaipa,
19 shahidi asemaye uongo na apandaye faraka kati ya ndugu.
chapupu chenhema chinodurura nhema, uye munhu anomutsa kupesana pakati pehama.
20 Mwanangu, itii amri ya baba yako na wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Mwanakomana wangu, chengetedza mirayiro yababa vako, uye usarasa kudzidzisa kwamai vako.
21 Uyafunge katika moyo wako siku zote; yafunge kwenye shingo yako.
Zvisungirire pamwoyo wako nokusingaperi; uzvishonge pamutsipa wako.
22 utembeapo, yatakuongoza; ulalapo yatakulinda, na uamkapo yatakufundisha.
Paunofamba zvichakutungamirira; paucharara, zvichakurinda; pauchamuka, zvichataura newe.
23 Maana amri ni taa, na mafundisho ni nuru; kinga za kuadilisha za njia ya uzima.
Nokuti mirayiro iyi ndiyo mwenje kwauri, dzidziso iyi ndiyo chiedza, uye kudzora kwokurayira ndiko nzira youpenyu,
24 Yanakulinda dhidi ya mwanamke malaya, dhidi ya maneno laini ya uzinzi.
kunokuchengetedza pamukadzi asingazvibati, kubva parurimi runonyengera rwomudzimai asingazvibati.
25 Moyoni mwako usiutamani uzuri wake wala usitekwe katika kope zake.
Usachiva runako rwake mumwoyo mako, kana kumurega achikubata namaziso ake,
26 Kulala na malaya inaweza kugharimu bei ya kipande cha mkate, lakini mke wa mtu mwingine inagharimu uzima wako wote.
nokuti chifeve chinokuderedza kusvikira wafanana nechingwa, uye mukadzi womumwe asi ari chifeve anoendesa upenyu hwako chaihwo kurufu.
27 Je mtu anaweza kubeba moto katika kifua chake bila kuuguza mavazi yake?
Ko, munhu angaisa moto pamakumbo ake, nguo dzake dzikasatsva here?
28 Je mtu anaweza kutembea juu ya makaa bila kuchomwa miguu yake?
Ko, munhu angafamba pamazimbe anopisa, tsoka dzake dzikasatsva here?
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa jirani yake; yule alalaye na huyo mke hatakosa adhabu.
Ndizvo zvakaita uyo anorara nomudzimai womumwe murume; hapana angabate mukadzi iyeyo akasarangwa.
30 Watu hawawezi kumdharau mwizi kama anaiba ili kukidhi hitaji lake la njaa.
Vanhu havazvidzi mbavha kana ikaba kuti ipedze nzara yayo painenge yoziya.
31 Walakini akimatwa, atalipa mara saba ya kile alichoiba; lazima atoe kila kitu cha thamani katika nyumba yake.
Asi kana akabatwa, anofanira kuripa kakapetwa kanomwe, kunyange zvichimutorera pfuma yose yeimba yake.
32 Mtu anayefanya uzinzi hana akili; hufanya hiyo kwa uharibifu wake mwenyewe.
Asi munhu anoita upombwe, anoshayiwa njere; ani naani anozviita anozviparadza iye pachake.
33 Anasitahili aibu na majeraha na fedheha yake haiwezi kuondolewa.
Kurohwa nokunyadziswa ndiwo mugove wake, uye kunyadziswa kwake hakungatongobviswi;
34 Maana vivu humghadhibisha mtu; hatakuwa na huruma wakati wa kulipa kisasi chake.
nokuti godo rinomutsa hasha dzomurume, uye haanganzwiri tsitsi kana otsiva.
35 Ujapompa zawadi nyingi, hatakubali mbadala wa kusuruhishwa wala kulipwa.
Haangagamuchiri muripo upi zvawo; acharamba fufuro, kunyange rakakura sei.
