Mithali 6
1 Mwanangu, kama utaweka pesa zako kuwa dhamana kwa mkopo wa jirani yako; kama ukitoa ahadi yako katika mkopo wa mtu usiyemjua,
Hev du borga for grannen din, son min, hev du handtekest for ein annan,
2 basi umejiwekea mtego mwenyewe na umenaswa kwa maneno ya kinywa chako.
er du bunden ved ord av din munn, er du fanga i ord av din munn,
3 Mwanagu, ukinaswa kwa maneno yako mwenyewe, fanya haya ili kujiokoa, kwa kuwa umeangukia kwenye mikono ya jirani yako; nenda unyenyekee na ufanye shauri mbele ya jirani yako.
gjer då soleis, son min, og berga deg, sidan du er komen i handi på grannen: Gakk og kasta deg ned for grannen, gjer ågang på han,
4 Usiruhusu usingizi katika macho yako wala kope za macho yako kusinzia.
unn ikkje dine augo svevn, eller augneloki ein blund.
5 Jiokoe mwenyewe kama swala kutoka katika mkono wa mwindaji, kama ndege kutoka katika mkono wa mwinda ndege.
Frels deg som ei gasella or handi hans, som ein fugl or fangarvald!
6 Wewe mtu mvivu, mwangalie mchwa, zitafakari njia zake ili kupata busara.
Gakk til mauren, du leting, sjå hans ferd og vert vis!
7 Hana akida, afisa au mtawala,
Han hev ingen hovding eller fut eller herre,
8 lakini huandaa chakula chake wakati wa joto na wakati wa mavuno huweka hazina ili kula baadaye.
men lagar um sumaren maten sin til og hev um hausten sanka si føda.
9 Ewe mtu mvivu, utalala hata lini? Wakati gani utainuka usingizini?”
Kor lenge vil du liggja, du leting? Når ris du upp or di svevn?
10 Lala kidogo, sizia kidogo, kunja mikono kupumzika kidogo” -
Endå litt svevn, endå litt blunding, endå litt kvild med henderne i kross,
11 ndipo umasikini wako utakapokujia kama mporaji na uhitaji wako kama askari wa vita.
so kjem armodi di som ein farande fant og naudi som skjoldvæpna mann.
12 Mtu asiyefaa-mtu mwovu- huishi kwa kauli za udanganyifu wake,
Ugagns menneskje, illgjerningsmann, er den som gjeng og rengjer munnen,
13 akipepesa macho yake, akiashilia kwa miguu yake na kusonta kwa videle vyake.
som blinkar med augo, skrapar med foten, peikar med fingrarne,
14 Hufanya njama za uovu kwa hila ya moyo wake; daima huchochea faraka.
med meinspel i hjarta, alltid emnar på ilt, og yppar trættor.
15 Kwa hiyo msiba wake utamkumba kwa ghafula, punde atavunjika vibaya wala hatapona.
Difor kjem hans undergang brått, snøgt vert han ulækjande krasa.
16 Kuna vitu sita ambavyo Yehova huvichukia, saba ambavyo ni chukizo kwake.
Det er seks ting som Herrens hatar, og sju er ei gru for hans sjæl:
17 Macho ya mtu mwenye kiburi, ulimi wa uongo, mikono inayomwaga damu ya watu maasumu,
Storlåtne augo, ljugartunga, hender som renner ut skuldlaust blod,
18 moyo unaobuni njama mbaya, miguu inayokimbilia maovu upesi,
hjarta som tenkjer upp vonde råder, føter som renner rapt til vondt,
19 shahidi asemaye uongo na apandaye faraka kati ya ndugu.
den som lyg og vitnar falskt, den som yppar strid millom brør.
20 Mwanangu, itii amri ya baba yako na wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Son min, tak vare på bodet åt far din, og kasta’kje frå deg læra åt mor di!
21 Uyafunge katika moyo wako siku zote; yafunge kwenye shingo yako.
Bitt deim alltid til hjarta ditt, knyt deim um halsen din!
22 utembeapo, yatakuongoza; ulalapo yatakulinda, na uamkapo yatakufundisha.
Når du gjeng, skal læra leida deg; når du ligg, skal ho vaka yver deg; når du vaknar, skal ho tala til deg.
23 Maana amri ni taa, na mafundisho ni nuru; kinga za kuadilisha za njia ya uzima.
For bodet er ei lykt og lovi er ljos, og påminning med tukt er livsens veg.
24 Yanakulinda dhidi ya mwanamke malaya, dhidi ya maneno laini ya uzinzi.
Dei kann vara deg frå den vonde kvinna, frå den sleipe framande tunga.
25 Moyoni mwako usiutamani uzuri wake wala usitekwe katika kope zake.
Ikkje trå i hjarta etter vænleiken hennar, og lat ho’kje fanga deg med augneloki sine!
26 Kulala na malaya inaweza kugharimu bei ya kipande cha mkate, lakini mke wa mtu mwingine inagharimu uzima wako wote.
For skjøkja armar ut til siste brødbit, og gifte kona jagtar etter dyre livet.
27 Je mtu anaweza kubeba moto katika kifua chake bila kuuguza mavazi yake?
Kann nokon taka eld i fanget og ikkje brenna klædi sine?
28 Je mtu anaweza kutembea juu ya makaa bila kuchomwa miguu yake?
Ell’ kann ein gå på gløder og ikkje svida føterne?
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa jirani yake; yule alalaye na huyo mke hatakosa adhabu.
So vert det med den som gjeng inn til kona åt grannen; ingen kjem urefst frå det, um han rører henne.
30 Watu hawawezi kumdharau mwizi kama anaiba ili kukidhi hitaji lake la njaa.
Vert ikkje tjuven vanvyrd, um han stel og vil stilla sin svolt?
31 Walakini akimatwa, atalipa mara saba ya kile alichoiba; lazima atoe kila kitu cha thamani katika nyumba yake.
Vert han teken, lyt han sjufaldt betala, alt han eig i sitt hus, lyt han gjeva.
32 Mtu anayefanya uzinzi hana akili; hufanya hiyo kwa uharibifu wake mwenyewe.
Den som driv hor med ei kona, er vitlaus, den som vil tyna seg sjølv, gjer slikt.
33 Anasitahili aibu na majeraha na fedheha yake haiwezi kuondolewa.
Hogg og skjemsla fær han, og ingen utslettar hans skam.
34 Maana vivu humghadhibisha mtu; hatakuwa na huruma wakati wa kulipa kisasi chake.
For mannen harmast i åbryskap, på hemnsdagen sparer han ikkje.
35 Ujapompa zawadi nyingi, hatakubali mbadala wa kusuruhishwa wala kulipwa.
Han bryr seg ikkje um nokor bot og tek’kje imot um du gjev han mykje.
