Mithali 6
1 Mwanangu, kama utaweka pesa zako kuwa dhamana kwa mkopo wa jirani yako; kama ukitoa ahadi yako katika mkopo wa mtu usiyemjua,
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
2 basi umejiwekea mtego mwenyewe na umenaswa kwa maneno ya kinywa chako.
illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
3 Mwanagu, ukinaswa kwa maneno yako mwenyewe, fanya haya ili kujiokoa, kwa kuwa umeangukia kwenye mikono ya jirani yako; nenda unyenyekee na ufanye shauri mbele ya jirani yako.
Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
4 Usiruhusu usingizi katika macho yako wala kope za macho yako kusinzia.
ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebrae tuae.
5 Jiokoe mwenyewe kama swala kutoka katika mkono wa mwindaji, kama ndege kutoka katika mkono wa mwinda ndege.
Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
6 Wewe mtu mvivu, mwangalie mchwa, zitafakari njia zake ili kupata busara.
Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
7 Hana akida, afisa au mtawala,
quae cum non habeat ducem, nec praeceptorem, nec principem,
8 lakini huandaa chakula chake wakati wa joto na wakati wa mavuno huweka hazina ili kula baadaye.
parat in aestate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
9 Ewe mtu mvivu, utalala hata lini? Wakati gani utainuka usingizini?”
Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
10 Lala kidogo, sizia kidogo, kunja mikono kupumzika kidogo” -
Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
11 ndipo umasikini wako utakapokujia kama mporaji na uhitaji wako kama askari wa vita.
et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
12 Mtu asiyefaa-mtu mwovu- huishi kwa kauli za udanganyifu wake,
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
13 akipepesa macho yake, akiashilia kwa miguu yake na kusonta kwa videle vyake.
annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14 Hufanya njama za uovu kwa hila ya moyo wake; daima huchochea faraka.
pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
15 Kwa hiyo msiba wake utamkumba kwa ghafula, punde atavunjika vibaya wala hatapona.
huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16 Kuna vitu sita ambavyo Yehova huvichukia, saba ambavyo ni chukizo kwake.
Sex sunt, quae odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
17 Macho ya mtu mwenye kiburi, ulimi wa uongo, mikono inayomwaga damu ya watu maasumu,
Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
18 moyo unaobuni njama mbaya, miguu inayokimbilia maovu upesi,
cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
19 shahidi asemaye uongo na apandaye faraka kati ya ndugu.
proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
20 Mwanangu, itii amri ya baba yako na wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Conserva fili mi praecepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuae.
21 Uyafunge katika moyo wako siku zote; yafunge kwenye shingo yako.
Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
22 utembeapo, yatakuongoza; ulalapo yatakulinda, na uamkapo yatakufundisha.
Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
23 Maana amri ni taa, na mafundisho ni nuru; kinga za kuadilisha za njia ya uzima.
quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitae increpatio disciplinae:
24 Yanakulinda dhidi ya mwanamke malaya, dhidi ya maneno laini ya uzinzi.
ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneae.
25 Moyoni mwako usiutamani uzuri wake wala usitekwe katika kope zake.
Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
26 Kulala na malaya inaweza kugharimu bei ya kipande cha mkate, lakini mke wa mtu mwingine inagharimu uzima wako wote.
pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
27 Je mtu anaweza kubeba moto katika kifua chake bila kuuguza mavazi yake?
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
28 Je mtu anaweza kutembea juu ya makaa bila kuchomwa miguu yake?
aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantae eius?
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa jirani yake; yule alalaye na huyo mke hatakosa adhabu.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
30 Watu hawawezi kumdharau mwizi kama anaiba ili kukidhi hitaji lake la njaa.
Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: ut esurientem impleat animam:
31 Walakini akimatwa, atalipa mara saba ya kile alichoiba; lazima atoe kila kitu cha thamani katika nyumba yake.
deprehensus tamen reddet septuplum, et omnem substantiam domus suae tradet.
32 Mtu anayefanya uzinzi hana akili; hufanya hiyo kwa uharibifu wake mwenyewe.
Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
33 Anasitahili aibu na majeraha na fedheha yake haiwezi kuondolewa.
turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
34 Maana vivu humghadhibisha mtu; hatakuwa na huruma wakati wa kulipa kisasi chake.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae,
35 Ujapompa zawadi nyingi, hatakubali mbadala wa kusuruhishwa wala kulipwa.
nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
