Mithali 4
1 Wanangu, sikilizeni, fundisho la baba, na zingatieni ili mjue maana ya ufahamu.
Atĩrĩrĩ, inyuĩ ariũ akwa, ta thikĩrĩriai ũrũtani wa thoguo; njiguai nĩguo mwĩgĩĩre na kũmenya maũndũ.
2 Mimi ninawapa mafundisho mazuri; msiyaache mafundisho yangu.
Tondũ ngũmũhe ũrutani mwega, nĩ ũndũ ũcio mũtigatirike ũrutani wakwa.
3 Mimi nilikuwa mwana kwa baba yangu, mpole na mtoto pekee kwa mama yangu,
Rĩrĩa ndaarĩ mwana nyũmba-inĩ ya baba, ndĩ o mũndũ mwĩthĩ, na ndĩ mwana wa mũmwe wa maitũ-rĩ,
4 baba alinifundisha akiniambia, “Moyo wako uzingatie sana maneno yangu; shika amri zangu nawe uishi.
baba nĩandutire, akĩnjĩĩra atĩrĩ, “Wĩgwatĩre ciugo ciakwa na ngoro yaku yothe; rũmia maathani makwa, na nĩũgũtũũra muoyo.
5 Jipatie hekima na ufahamu; usisahau na kuyakataa maneno ya kinywa changu;
Gĩa na ũũgĩ, gĩa na kũmenya maũndũ; ndũkanariganĩrwo nĩ ciugo ciakwa, kana wahũke kuuma harĩ cio.
6 usiiache hekima nayo itakulinda; ipenda nayo itakuhifadhi salama.
Ndũkanatirike ũũgĩ, naguo nĩũrĩkũgitagĩra;
7 Hekima ni kitu cha muhimu sana, hivyo jipatie hekima na tumia namna zote kuweza kupata ufahamu.
Ũũgĩ ũkĩrĩte indo ciothe; nĩ ũndũ ũcio wĩgĩĩre na ũũgĩ. Ĩĩ, kaba kũruta indo ciaku ciothe wĩgĩĩre na kũmenya maũndũ.
8 Tunza hekima nayo itakutukuza; ikumbatie nayo itakuheshimu.
Tũũgagĩria ũũgĩ mũno, naguo nĩũrĩkwambararagia; ũhĩmbagĩrie, naguo nĩũrĩgũtĩĩithagia.
9 Hekima itaweka kilemba cha heshima juu ya kichwa chako; itakupa taji zuri.
Nĩũgagwĩkĩra ithaga rĩa ũtugi mũtwe waku, na ũkũhe thũmbĩ thaka mũno.”
10 Mwanangu, sikiliza, na kuzingatia maneno yangu, nawe utapata miaka mingi ya maisha yako.
Thikĩrĩria, wee mũrũ wakwa, na wĩtĩkĩre ũrĩa ngũkwĩra, nĩgeetha mĩaka ya muoyo waku ĩingĩhe.
11 Ninakuelekeza katika njia ya hekima, nimekuongoza katika mapito yaliyonyooka.
Nguonetie njĩra ya ũũgĩ, na ngagũtongoria njĩra-inĩ iria nũngarũ.
12 Unapotembea, hakuna atakayesimama katika njia yako na kama ukikimbia hutajikwaa.
Rĩrĩa ũgũthiĩ, makinya maku matikahĩngĩcwo; rĩrĩa ũkũhanyũka-rĩ, ndũkahĩngwo.
13 Shika mwongozo wala usiuache, utakuongoza, maana ni uzima wako.
Rũmia ũrutani wakwa, na ndũkanareke ũkweherere; ũgitagĩre wega, nĩgũkorwo nĩguo muoyo waku.
14 Usifuate njia ya waovu wala usiende katika njia ya watendao uovu.
Ndũkanagerere njĩra ya andũ arĩa aaganu, kana ũthiĩre njĩra ya andũ arĩa ooru.
15 Jiepushe nayo, usipite katika njia hiyo; geuka na upite njia nyingine.
Mĩĩtheemage, na ndũkanamĩgerere; mĩhutatĩre, na wĩthiĩre na njĩra yaku.
16 Maana hawawezi kulala mpaka wafanye ubaya na hupotewa na usingizi hadi wasababishe mtu kujikwaa.
Nĩgũkorwo andũ arĩa aaganu matingĩkoma nginya meeke ũũru; mooragwo nĩ toro nginya matũme mũndũ ahĩngwo, agwe.
17 Maana wao hula mkate wa uovu na hunywa divai ya vurugu.
Marĩĩaga irio iria monete na ũmaramari, na makanyua ndibei matunyanĩte na hinya.
18 Bali njia ya mwenye kutenda haki ni kama mwanga ung'aao, huangaza zaidi na zaidi hadi mchana inapowasili kwa ukamilifu.
Mĩthiĩre ya andũ arĩa athingu ĩhaana ta ũtheri wa gũgĩkĩa, ũrĩa ũthiiaga ũgĩthererũkaga nginya mũthenya barigici.
19 Njia ya waovu ni kama giza - hawajui ni kitu gani huwa wanajikwaa juu yake.
No mĩthiĩre ya andũ arĩa aaganu ĩhaana ta nduma ndumanu; o matimenyaga kĩrĩa kĩamahĩnga.
20 Mwanangu, zingatia maneno yangu; sikiliza kauli zangu.
Mũrũ wakwa, ta thikĩrĩria ũrĩa ngũkwĩra; tega gũtũ ũigue ciugo ciakwa.
21 Usiziache zikaondoka machoni pako; uzitunze katika moyo wako.
Ndũkanareke ciehere maitho-inĩ maku, ciigage ngoro-inĩ yaku;
22 Maana maneno yangu ni uzima kwa wenye kuyapata na afya katika mwili wao.
nĩgũkorwo nĩcio itũũragia arĩa maciĩgwatĩire muoyo, na igekĩra mwĩrĩ wao wothe ũgima.
23 Ulinde salama moyo wako na uukinge kwa bidii zote; kwa kuwa katika moyo hububujika chemichemi za uzima.
Makĩria ya macio mothe, rangagĩra ngoro yaku, nĩgũkorwo nĩyo gĩthima kĩrĩa gĩtherũkaga muoyo.
24 Jiepushe na kauli za udanganyifu na ujiepushe na mazungumzo ya ufisadi.
Eheria rũnano kanua-inĩ gaku; nacio ndeto cia ũmaramari-rĩ, nĩciikare kũraya na iromo ciaku.
25 Macho yako yatazame mbele kwa unyoofu na kwa uthabiti tazama mbele sawasawa.
Maitho maku nĩmarorage na mbere, ũcũthagĩrĩrie mbere yaku wega.
26 Usawazishe pito la mguu wako; na njia zako zote zitakuwa salama.
Aragania njĩra iria magũrũ maku marĩthiiagĩra, na ũthiiagĩre o njĩra iria ngiindĩrĩku.
27 Usigeuke upande wa kulia au kushoto; ondoa mguu wako mbali na uovu.
Ndũkanaahũke na mwena wa ũrĩo kana wa ũmotho; eheria kũgũrũ gwaku kuuma ũũru-inĩ.
