< Mithali 30 >
1 Maneno ya Aguri mwana wa Yake - mausia: Mtu huyu alimwambia Ithieli, kwa Ithiel na Ukali:
Paroles d’Agur, fils de Jaké. Sentences prononcées par cet homme pour Ithiel, pour Ithiel et pour Ucal.
2 Hakika nipo kama mnyama kuliko mwanadamu na sina ufahamu wa wanadamu.
Certes, je suis plus stupide que personne, Et je n’ai pas l’intelligence d’un homme;
3 Sijajifunza hekima, wala sina maarifa ya Mtakatifu.
Je n’ai pas appris la sagesse, Et je ne connais pas la science des saints.
4 Je ni nani amekwenda juu mbinguni na kurudi chini? Je ni nani aliyekusanya upepo kwenye mikono yake? Je ni nani aliyekusanya maji kwenye kanzu? Je ni nani aliyeziimarisha ncha za dunia yote? Jina lake ni nani, na jina la mtoto wake ni nani? Hakika unajua!
Qui est monté aux cieux, et qui en est descendu? Qui a recueilli le vent dans ses mains? Qui a serré les eaux dans son vêtement? Qui a fait paraître les extrémités de la terre? Quel est son nom, et quel est le nom de son fils? Le sais-tu?
5 Kila neno la Mungu limejaribiwa, yeye ni ngao kwa wale wanaokimbilia kwake.
Toute parole de Dieu est éprouvée. Il est un bouclier pour ceux qui cherchent en lui un refuge.
6 Usiyaongezee maneno haya, au atakukemea, na utathibitishwa kuwa mwongo.
N’ajoute rien à ses paroles, De peur qu’il ne te reprenne et que tu ne sois trouvé menteur.
7 Vitu viwili ninakuomba, usivikatalie kwangu kabla sijafa:
Je te demande deux choses: Ne me les refuse pas, avant que je meure!
8 Majivuno na uongo viweke mbali nami. Usinipe umasikini wala utajiri, nipe tu chakula ninachohitaji.
Éloigne de moi la fausseté et la parole mensongère; Ne me donne ni pauvreté, ni richesse, Accorde-moi le pain qui m’est nécessaire.
9 Maana nikipata vingi zaidi, nitakukana wewe na kusema, “Yehova ni nani?” Au kama nitakuwa masikini, nitaiba na kukufuru jina la Mungu wangu.
De peur que, dans l’abondance, je ne te renie Et ne dise: Qui est l’Éternel? Ou que, dans la pauvreté, je ne dérobe, Et ne m’attaque au nom de mon Dieu.
10 Usimkashifu mtumwa mbele ya bwana wake, au atakulaani na utapata hatia.
Ne calomnie pas un serviteur auprès de son maître, De peur qu’il ne te maudisse et que tu ne te rendes coupable.
11 Kizazi ambacho kinachomlaa baba yao na hakimbariki mama yao,
Il est une race qui maudit son père, Et qui ne bénit point sa mère.
12 kizazi hicho ni safi katika macho yao wenyewe, lakini hawajaoshwa uchafu wao.
Il est une race qui se croit pure, Et qui n’est pas lavée de sa souillure.
13 Hicho ni kizazi- jinsi gani macho yao yanakiburi na kope zao zimeinuka juu! -
Il est une race dont les yeux sont hautains, Et les paupières élevées.
14 kuna kizazi ambacho meno yao ni upanga, na mifupa ya taya zao ni visu, ili waweze kumrarua masikini wamtoe duniani na mhitaji atoke miongoni mwa wanadamu.
Il est une race dont les dents sont des glaives Et les mâchoires des couteaux, Pour dévorer le malheureux sur la terre Et les indigents parmi les hommes.
15 Ruba anamabinti wawili, “Toa na Toa” wanalia. Kuna vitu vitatu ambavyo havitosheki, vinne ambavyo havisememi, “Inatosha”:
La sangsue a deux filles: Donne! Donne! Trois choses sont insatiables, Quatre ne disent jamais: Assez!
16 Kuzimu, tumbo tasa, nchi yenye kiu kwa maji, na moto usiosema, “Inatosha.” (Sheol )
Le séjour des morts, la femme stérile, La terre, qui n’est pas rassasiée d’eau, Et le feu, qui ne dit jamais: Assez! (Sheol )
17 Jicho ambalo linamdhihaki baba na kudharau utii kwa mama, macho yake yatadonolewa na kunguru wa bondeni, na ataliwa na tai.
L’œil qui se moque d’un père Et qui dédaigne l’obéissance envers une mère, Les corbeaux du torrent le perceront, Et les petits de l’aigle le mangeront.
18 Kuna vitu vitatu ambavyo vinanishangaza, vinne ambavyo sivifahamu:
Il y a trois choses qui sont au-dessus de ma portée, Même quatre que je ne puis comprendre:
19 njia ya tai angani; njia ya nyoka juu ya mwamba; njia ya meli kwenye moyo wa bahari; na njia ya mtu pamoja mwanake kijana.
La trace de l’aigle dans les cieux, La trace du serpent sur le rocher, La trace du navire au milieu de la mer, Et la trace de l’homme chez la jeune femme.
20 Hii ni njia ya mzinzi- anakula na kufuta kinywa chake na kusema, “sijafanya ubaya wowote.”
Telle est la voie de la femme adultère: Elle mange, et s’essuie la bouche, Puis elle dit: Je n’ai point fait de mal.
21 Chini ya vitu vitatu dunia hutetemeka na vinne haiwezi kuvivumilia:
Trois choses font trembler la terre, Et il en est quatre qu’elle ne peut supporter:
22 mtumwa anapokuwa mfalme; mpumbavu anaposhiba vyakula;
Un esclave qui vient à régner, Un insensé qui est rassasié de pain,
23 mwanamke anayechukiwa anapoolewa; kijakazi anapochukua nafasi ya mkuu wake.
Une femme dédaignée qui se marie, Et une servante qui hérite de sa maîtresse.
24 Vitu vinne duniani ni vidogo na bado vinabusara:
Il y a sur la terre quatre animaux petits, Et cependant des plus sages;
25 mchwa ni viumbe ambao sio imara, lakini huandaa chakula chao wakati wa hari,
Les fourmis, peuple sans force, Préparent en été leur nourriture;
26 Wibari siyo viumbe wenye nguvu, lakini hutengeneza makazi yake kwenye miamba.
Les damans, peuple sans puissance, Placent leur demeure dans les rochers;
27 Nzige hawana mfalme, lakini wote wanamwendo wa mpangilio.
Les sauterelles n’ont point de roi, Et elles sortent toutes par divisions;
28 Kama mjusi, unaweza kumkunja kwa mikono yako miwili, lakini wanapatikana katika majumba ya wafalme.
Le lézard saisit avec les mains, Et se trouve dans les palais des rois.
29 Kuna vitu vitatu ambavyo ni fahari katika mwendo na vinne ambavyo ni fahari katika namna ya kutembea:
Il y en a trois qui ont une belle allure, Et quatre qui ont une belle démarche:
30 simba, aliyeimara miongoni mwa wanyama- wala hajiepushi na kitu chochote;
Le lion, le héros des animaux, Ne reculant devant qui que ce soit;
31 jogoo anayetembea kwa mikogo; mbuzi; na mfalme ambaye askari wapo kando yake.
Le cheval tout équipé; ou le bouc; Et le roi à qui personne ne résiste.
32 Kama umekuwa mpumbavu, jitukuze mwenyewe, au kama umekuwa ukisimamia vibaya- weka mkono wako juu ya kinywa chako.
Si l’orgueil te pousse à des actes de folie, Et si tu as de mauvaises pensées, mets la main sur la bouche:
33 Kama kusuka maziwa hufanya siagi na pua ya mtu hutoa damu kama imepigwa, basi matendo yanayofanywa kwa hasira huzalisha mafarakano.
Car la pression du lait produit de la crème, La pression du nez produit du sang, Et la pression de la colère produit des querelles.