< Mithali 3 >
1 Mwanangu, usizisahau amri zangu na uyatunze mafundisho yangu katika moyo wako,
Hijo mío, no olvides mis enseñanzas, Y tu corazón guarde mis mandamientos.
2 maana ziatakuongezea siku zako na miaka ya maisha yako na amani.
Porque largura de días, años de vida Y paz te aumentarán.
3 Usiache utiifu wa agano na uaminifu viondoke kwako, vifunge katika shingo yako, viandike katika vibao vya moyo wako.
Nunca se aparten de ti la misericordia y la verdad. Átalas a tu cuello. Escríbelas en la tabla de tu corazón,
4 Ndipo utapata kibali na heshima mbele Mungu na wanadamu.
Y hallarás gracia y buena opinión Ante los ojos de ʼElohim y del hombre.
5 Mtegemee Yehova kwa moyo wako wote na wala usitegemee ufahamu wako mwenyewe,
Confía en Yavé con todo tu corazón, Y no te apoyes en tu propia inteligencia.
6 katika njia zako zote mkiri Yeye na yeye atayanyosha mapito yako.
Reconócelo en todos tus caminos, Y Él enderezará tus sendas.
7 Usiwe mwenye busara machoni pako mwenyewe; mche Yehova na jiepushe na uovu.
No seas sabio en tu propia opinión. Teme a Yavé Y apártate del mal,
8 Itakuponya mwili wako na kukuburudisha mwili wako.
Porque será medicina a tu ombligo Y tuétano a tus huesos.
9 Mheshimu Yehova kwa utajiri wako na kwa malimbuko ya mazao kwa kila unachozalisha,
Honra a Yavé con tus bienes Y con las primicias de todos tus frutos.
10 na ndipo ghala zako zitajaa na mapipa makubwa yatafurika kwa divai mpya.
Tus graneros se henchirán de abundancia, Y tus lagares rebosarán de mosto.
11 Mwanangu, usidharau kuadibishwa na Yohova na wala usichukie karipio lake,
Hijo mío, no menosprecies el castigo de Yavé, Ni te fatigues de su corrección.
12 maana Yehova huwaadibisha wale wapendao, kama baba anavyoshughulika kwa mtoto wake ampendezaye.
Porque Yavé disciplina al que ama, Como el padre al hijo en quien se complace.
13 Yeye apataye hekima anafuraha, naye hupata ufahamu.
Inmensamente feliz el hombre que halla sabiduría Y el que obtiene la inteligencia.
14 Kwani katika hekima unapata manufaa kuliko ukibadilisha kwa fedha na faida yake inafaa zaidi kuliko dhahabu.
Porque su provecho es mayor que el de la plata, Y su resultado es mejor que el oro fino.
15 Hekima inathamani zaidi kuliko kito, na hakuna unachokitamani kinaweza kulinganishwa na hekima.
Es más preciosa que las perlas, Nada de lo que desees podrá compararse con ella.
16 Yeye anasiku nyingi katika mkono wake wa kuume; na mkono wake wa kushoto ni utajiri na heshima.
Abundancia de días hay en su mano derecha, Y en su izquierda, riquezas y honra.
17 Njia zake ni njia za ukarimu na mapito yake ni amani.
Sus caminos son agradables, Y en todas sus sendas hay paz.
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomshikilia, wale wanaomshikilia wanafuraha.
Es árbol de vida a los que echan mano a ella, Y los que la retienen son inmensamente felices.
19 Kwa hekima Yehova aliweka msingi wa dunia, kwa ufahamu aliziimarisha mbingu.
Yavé fundó la tierra con sabiduría Y con entendimiento afirmó los cielos.
20 Kwa maarifa yake vina vilipasuka na mawingu kudondosha umande wake.
Con su conocimiento fueron divididos los océanos Y las nubes destilan rocío.
21 Mwanangu, zingatia hukumu ya kweli na ufahamu, na wala usiache kuvitazama.
Hijo mío, no se aparten estas cosas de tus ojos. Guarda la sabiduría y la discreción,
22 Vitakuwa uzima wa nafsi yako na urembo wa hisani wa kuvaa shingoni mwako.
Y serán vida a tu alma y gracia a tu cuello.
23 Ndipo utatembea katika njia yako kwa usalama na mguu wako hautajikwaa;
Entonces andarás con seguridad en tu camino Y tu pie no tropezará.
24 ulalapo hutaogopa; utakapolala, usingizi wako utakuwa mtamu.
Cuando te acuestas, no tendrás temor. Te acostarás, Y tu sueño será dulce.
25 Usitishwe na hofu ya ghafula au uharibifu uliosababishwa na waovu unapotokea,
No temerás el pavor repentino, Ni cuando llega el ataque de los perversos,
26 kwa maana Yehova utakuwa upande wako na ataulinda mguu wako usinaswe kwenye mtego.
Porque Yavé será tu Confianza. Él guardará tu pie de caer en la trampa.
27 Usizuie mema kwa wale wanaoyastahili, wakati utendaji upo ndani ya mamlaka yako.
No retengas el bien a quien es debido, Cuando tienes el poder para hacerlo.
28 Jirani yako usimwambie, “Nenda, na uje tena, na kesho nitakupa,” wakati pesa unazo.
No digas a tu prójimo: Anda y vuelve, mañana te lo daré, Cuando tienes contigo qué darle.
29 Usiweke mpango wa kumdhuru jirani yako- anayeishi jirani nawe na yeye anakuamini.
No trames el mal contra el prójimo Que habita confiado junto a ti.
30 Usishindane na mtu pasipo sababu, ikiwa hajafanya chochote kukudhuru.
No tengas pleito con alguno sin causa, Si no te hizo agravio.
31 Usimhusudu mtu jeuri au kuchagua njia zake zozote.
No envidies al hombre violento, Ni escojas alguno de sus caminos,
32 Maana mtu mjanja ni chukizo kwa Yehova, bali humleta mtu mwaminifu kwenye tumaini lake.
Porque Yavé aborrece al perverso. Su íntima comunión es con los rectos.
33 Laana ya Yehova ipo katika nyumba ya watu waovu, bali huibariki maskani ya watu wenye haki.
La maldición de Yavé está sobre la casa del impío, Pero bendice la morada de los justos.
34 Yeye huwadhihaki wenye dhihaka, bali huwapa hisani watu wanyenyekevu.
Ciertamente Él se burla de los que se burlan Y da gracia a los humildes.
35 Watu wenye busara huirithi heshima, bali wapumbavu huinuliwa kwa fedheha yao wenyewe.
Los sabios heredarán honra, Pero los necios cargarán la afrenta.