Mithali 3
1 Mwanangu, usizisahau amri zangu na uyatunze mafundisho yangu katika moyo wako,
Fili mi, ne obliviscaris legis meæ, et præcepta mea cor tuum custodiat.
2 maana ziatakuongezea siku zako na miaka ya maisha yako na amani.
longitudinem enim dierum, et annos vitæ, et pacem apponent tibi.
3 Usiache utiifu wa agano na uaminifu viondoke kwako, vifunge katika shingo yako, viandike katika vibao vya moyo wako.
Misericordia, et veritas te non deserant, circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:
4 Ndipo utapata kibali na heshima mbele Mungu na wanadamu.
et invenies gratiam, et disciplinam bonam coram Deo et hominibus.
5 Mtegemee Yehova kwa moyo wako wote na wala usitegemee ufahamu wako mwenyewe,
Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiæ tuæ.
6 katika njia zako zote mkiri Yeye na yeye atayanyosha mapito yako.
In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.
7 Usiwe mwenye busara machoni pako mwenyewe; mche Yehova na jiepushe na uovu.
Ne sis sapiens apud temetipsum: time Deum, et recede a malo:
8 Itakuponya mwili wako na kukuburudisha mwili wako.
sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.
9 Mheshimu Yehova kwa utajiri wako na kwa malimbuko ya mazao kwa kila unachozalisha,
Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da ei:
10 na ndipo ghala zako zitajaa na mapipa makubwa yatafurika kwa divai mpya.
et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.
11 Mwanangu, usidharau kuadibishwa na Yohova na wala usichukie karipio lake,
Disciplinam Domini, fili mi, ne abiicias: nec deficias cum ab eo corriperis:
12 maana Yehova huwaadibisha wale wapendao, kama baba anavyoshughulika kwa mtoto wake ampendezaye.
quem enim diligit Dominus, corripit: et quasi pater in filio complacet sibi.
13 Yeye apataye hekima anafuraha, naye hupata ufahamu.
Beatus homo, qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia:
14 Kwani katika hekima unapata manufaa kuliko ukibadilisha kwa fedha na faida yake inafaa zaidi kuliko dhahabu.
melior est acquisitio eius negotiatione argenti, et auri primi et purissimi fructus eius:
15 Hekima inathamani zaidi kuliko kito, na hakuna unachokitamani kinaweza kulinganishwa na hekima.
pretiosior est cunctis opibus: et omnia, quæ desiderantur, huic non valent comparari.
16 Yeye anasiku nyingi katika mkono wake wa kuume; na mkono wake wa kushoto ni utajiri na heshima.
Longitudo dierum in dextera eius, et in sinistra illius divitiæ, et gloria.
17 Njia zake ni njia za ukarimu na mapito yake ni amani.
Viæ eius viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ.
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomshikilia, wale wanaomshikilia wanafuraha.
Lignum vitæ est his, qui apprehenderint eam: et qui tenuerit eam, beatus.
19 Kwa hekima Yehova aliweka msingi wa dunia, kwa ufahamu aliziimarisha mbingu.
Dominus sapientia fundavit terram, stabilivit cælos prudentia.
20 Kwa maarifa yake vina vilipasuka na mawingu kudondosha umande wake.
Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.
21 Mwanangu, zingatia hukumu ya kweli na ufahamu, na wala usiache kuvitazama.
Fili mi, ne effluant hæc ab oculis tuis: Custodi legem atque consilium:
22 Vitakuwa uzima wa nafsi yako na urembo wa hisani wa kuvaa shingoni mwako.
et erit vita animæ tuæ, et gratia faucibus tuis.
23 Ndipo utatembea katika njia yako kwa usalama na mguu wako hautajikwaa;
tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget:
24 ulalapo hutaogopa; utakapolala, usingizi wako utakuwa mtamu.
si dormieris, non timebis: quiesces, et suavis erit somnus tuus.
25 Usitishwe na hofu ya ghafula au uharibifu uliosababishwa na waovu unapotokea,
ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.
26 kwa maana Yehova utakuwa upande wako na ataulinda mguu wako usinaswe kwenye mtego.
Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum ne capiaris.
27 Usizuie mema kwa wale wanaoyastahili, wakati utendaji upo ndani ya mamlaka yako.
Noli prohibere benefacere eum, qui potest: si vales, et ipse benefac:
28 Jirani yako usimwambie, “Nenda, na uje tena, na kesho nitakupa,” wakati pesa unazo.
Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.
29 Usiweke mpango wa kumdhuru jirani yako- anayeishi jirani nawe na yeye anakuamini.
Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.
30 Usishindane na mtu pasipo sababu, ikiwa hajafanya chochote kukudhuru.
Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.
31 Usimhusudu mtu jeuri au kuchagua njia zake zozote.
Ne æmuleris hominem iniustum, nec imiteris vias eius:
32 Maana mtu mjanja ni chukizo kwa Yehova, bali humleta mtu mwaminifu kwenye tumaini lake.
quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio eius.
33 Laana ya Yehova ipo katika nyumba ya watu waovu, bali huibariki maskani ya watu wenye haki.
Egestas a Domino in domo impii: habitacula autem iustorum benedicentur.
34 Yeye huwadhihaki wenye dhihaka, bali huwapa hisani watu wanyenyekevu.
Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.
35 Watu wenye busara huirithi heshima, bali wapumbavu huinuliwa kwa fedheha yao wenyewe.
Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exaltatio, ignominia.
