Mithali 24
1 Usiwe na husuda kwa wenye ubaya, wala usitamani kuambatana nao,
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 kwa sababu mioyo yao inapanga njama za vurugu na midomo ya huongea juu ya madhara.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 Kwa hekima nyumba hujengwa na kwa ufahamu huimarishwa.
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 Kwa maarifa vyumba hujazwa vitu vyote vya thamani na utajiri wa kupendeza.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 Shujaa wa hekima ni imara, na mtu wa maarifa huongeza nguvu zake;
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 maana kwa uongozi wa busara unaweza kufanya vita na kwa washauri wengi kuna ushindi.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 Hekima ipo juu sana kwa mpumbavu; hafumbui kinywa chake kwenye mlango.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 Kuna yule mwenye kupanga kufanya mabaya- watu wanamwita bwana wa njama.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 Mipango ya mpumbavu ni dhambi na watu humchukia mwenye dhihaka.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Kama utakuwa dhaifu na mwenye kuogopa siku ya taabu, basi nguvu zako ni haba.
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Waokoe wanaochukuliwa kwenda kwenye mauti na uwashikilie wale wanaopepesuka kwenda kwa mchinjaji.
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Kama utasema, “Tazama, hatujui chochote juu ya hili,” je yule anayepima mioyo hajui unachosema? Na yule anayelinda maisha yako, je hajui? Je Mungu hatampa kila mmoja kile anachostahili?
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Mwanangu, kula asali kwa kuwa ni nzuri, kwa sababu matone ya sega la asali ni matamu unapoonja.
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 Hekima ndiyo ilivyo katika nafsi yako - kama utaitafuta, tumaini lako halitabatilika na kutakuwa na tumaini.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Usisubiri kwa kuvizia kama waovu ambao hushambulia nyumba ya mwenye haki. Usiiharibu nyumba yake!
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 Maana mwenye haki huanguka mara saba na kuinuka tena, lakini waovu huangushwa kwa maafa.
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Usisherekee wakati adui yako anapoanguka na wala moyo wako usifurahi anapojikwaa,
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 au Yehova ataona na kutoridhika na kuondoa ghadhabu juu yake.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Usifadhaike kwa sababu ya watenda mabaya, na wala usiwahusudu watu waovu,
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 maana mtu mbaya hana matumaini na taa ya watu waovu itazimika.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Mwanangu; mche Yehova, na umwogope mfalme, usishirikiane na watu wenye kuasi dhidi yao,
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 maana kwa ghafula msiba wao utakuja na ni nani ajuaye ukubwa wa uharibifu utakao kuja kutoka kwa hao wote?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Haya ni maneno ya wenye busara pia. Upendeleo katika kuhukumu kesi kwa sheria si vizuri.
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 Anayemwambia mwenye hatia, “Wewe upo sawa,” atalaaniwa na watu na mataifa yatamchukia.
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 Bali wenye kuwakemea waovu watakuwa na furaha na zawadi za wema zitakuja kwao.
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Anayetoa jibu la kweli hutoa busu kwenye midomo.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Andaa kazi yako ya nje, na tayarisha kila kitu kwa ajili yako mwenyewe shambani; baada ya hapo, jenga nyumba yako.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Usitoe ushahidi dhidi ya jirani yako bila sababu na usidanganye kwa midomo yako.
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Usiseme, “Mimi nitamtendea kile alichonitendea; nitalipiza kwa kile alichofanya.”
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 Nilikwenda jirani na shamba la mtu mvivu, nikapita kwenye shamba la mzabibu la mtu asiye na akili.
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 Miiba imeota kila sehemu, ardhi ilikuwa imefunikwa kwa upupu, na ukuta wake wa mawe ulikuwa umebomoka.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 Kisha nikaliona na kufikiria juu yake; nikatazama na kupokea mafundisho.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Kulala kidogo, kusinzia kidogo, kupumzika kwa kukunja mikono kidogo-
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 na umasikini huja kwa kutembea juu yako, na mahitaji yako kama askari mwenye silaha.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
