Mithali 23
1 Unapoketi kula pamoja na mtawala, angalia kwa uangalifu kilichopo mbele yako,
Nxa uhlalela ukudla lesiphathamandla, qaphelisa lokuqaphelisa okuphambi kwakho.
2 na kama ni mtu unayependa kula chakula sana weka kisu kooni.
Ubeke ingqamu emphinjeni wakho uba uyisiminzi.
3 Usitamani vinono vyake maana ni chakula cha uongo.
Ungafisi izibondlo zaso, ngoba ziyikudla kwamanga.
4 Usifanye kazi sana ili kupata mali; uwe na busara ya kutosha ili ujue wakati wa kuacha.
Ungatshikatshikeli ukunotha; pheza ekuqedisiseni kwakho.
5 Je utaruhusu macho yako yaangaze juu yake? Itaondoka, maana itawaa mabawa kama tai na kuruka angani.
Uzandizisa yini amehlo akho kokungekho? Ngoba kuzazenzela lokuzenzela izimpiko njengokhozi oluphaphela emazulwini.
6 Usile chakula cha yule mwenye jicho baya- na usiwe na shauku ya vinono vyake,
Ungadli ukudla kolelihlo elibi, ungafisi izibondlo zakhe.
7 maana ni mtu mwenye kuhesabu gharama ya chakula. “Kula na kunywa!” anakuambia, lakini moyo wake haupo pamoja nawe.
Ngoba njengoba ecabangile emphefumulweni wakhe, unjalo. Uzakuthi: Dlana unathe; kodwa inhliziyo yakhe kayilawe.
8 Utatapika kiasi kidogo ulichokula na utakuwa umepoteza sifa zako njema.
Ucezu oludlileyo uzaluhlanza, wone amazwi akho amnandi.
9 Usiongee katika usikivu wa mpumbavu, maana atadharau hekima ya maneno yako.
Ungakhulumi endlebeni zoyisithutha, ngoba uzadelela inhlakanipho yamazwi akho.
10 Usihamishe jiwe la mpaka wa kale au kunyang'anya mashamba ya yatima,
Ungatshedisi isikhonkwane esidala somngcele; ungangeni emasimini ezintandane;
11 maana Mkombozi wao ni imara na atatetea kesi yao dhidi yako.
ngoba uMhlengi wazo ulamandla; yena uzamela udaba lwazo kuwe.
12 Elekeza moyo wako katika mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
Beka inhliziyo yakho ekufundisweni, lezindlebe zakho emazwini olwazi.
13 Usizuie kuadilisha mtoto, maana ukimchapa kwa fimbo, hatakufa.
Ungagodleli umntwana isijeziso; nxa umtshaya ngoswazi kayikufa.
Wena uzamtshaya ngoswazi, ukhulule umphefumulo wakhe esihogweni. (Sheol h7585)
15 Mwanangu, kama moyo wako una busara, basi moyo wangu utafurahi pia;
Ndodana yami, uba inhliziyo yakho ihlakanipha, inhliziyo yami izathokoza, yebo eyami;
16 sehemu zangu ndani kabisa zitafurahi sana midomo yako inaponena haki.
lezinso zami zizajabula ekukhulumeni kwendebe zakho izinto eziqondileyo.
17 Usiruhusu moyo wako kuwahusudu wenye dhambi, lakini endelea kumcha Yehova siku zote.
Inhliziyo yakho kayingahawukeli izoni; kodwa bana ekwesabeni iNkosi lonke usuku.
18 Hakika tumaini lako halitaondolewa na siku zako za hapo baadaye.
Ngoba isibili kukhona umvuzo, lomlindelo wakho kawuyikuqunywa.
19 Sikia- wewe! - mwanangu, na uwe mwenye busara na uelekeze moyo wako katika njia.
Lalela wena, ndodana yami, uhlakaniphe, uqondise inhliziyo yakho endleleni.
20 Usishirikiane pamoja na walevi, au pamoja na walaji wa nyama walafi,
Ungabi phakathi kwabanathi bewayini, phakathi kwezihwaba zenyama.
21 maana mlevi na mlafi wanakuwa masikini na usingizi utawavika kwa matambara.
Ngoba isidakwa lesihwaba sizakuba ngumyanga, lokuwozela kugqokisa amadabudabu.
22 Msikilize baba yako ambaye alikuzaa na usimdharau mama yako wakati akiwa mzee.
Lalela uyihlo owakuzalayo, ungamdeleli unyoko esemdala.
23 Inunue kweli, lakini usiiuze; nunua hekima, nidhamu, na ufahamu.
Thenga iqiniso, ungalithengisi; inhlakanipho, lemfundiso, lokuqedisisa.
24 Baba yake mwenye haki atafurahia sana, na yule amzaaye mtoto mwenye busara atamfurahia.
Uyise wolungileyo uzathaba lokuthaba; lozala ohlakaniphileyo uzathokoza ngaye.
25 Mfurahishe baba yako na mama yako na yule aliyekuzaa afurahie.
Uyihlo lonyoko kabathokoze, lokuzeleyo kathabe.
26 Mwanangu, nipe moyo wako na macho yako yachunguze njia zangu.
Ndodana yami, ngiphe inhliziyo yakho, lamehlo akho kawananzelele indlela zami.
27 Maana malaya ni shimo refu, na mke wa mume mwingine ni kisima chembamba.
Ngoba iwule lingumgodi otshonayo, lowesifazana owemzini ungumthombo ongumcingo.
28 Anavizia kama mnyang'anyi na huongeza idadi ya wadanganyifu miongoni mwa wanadamu.
Laye ucathama njengomphangi, andise abangathembekanga phakathi kwabantu.
29 Nani mwenye taabu? Nani mwenye huzuni? Nani mwenye mapigano? Nani mwenye malalamiko? Nani mwenye majeraha bila sababu? Nani mwenye macho mekundu?
Ngubani olo: Maye? Ngubani olo: Wo? Ngubani olenkani? Ngubani olesililo? Ngubani olamanxeba ngeze? Ngubani olamehlo abomvu?
30 Ni wale ambao huzengea kwenye mvinyo, wale wanaojaribu kuchanganya mvinyo.
Yilabo abalibala ewayinini, yilabo abazedinga iwayini elixutshanisiweyo.
31 Usiutazame mvinyo ukiwa mwekundu, wakati unametameta kwenye kikombe na kutelemka kwa uraini.
Ungakhangeli iwayini, lapho lizibonakalisa libomvu, nxa linika umbala walo enkomitshini, lihamba liqondile.
32 Mwisho wake unauma kama nyoka na sumu yake kama kifutu.
Ekucineni kwalo liluma njengenyoka, lilume njengebululu.
33 Macho yako yataona vitu vigeni na moyo wako utatamka vitu vya ukaidi.
Amehlo akho azabona abesifazana bemzini, lenhliziyo yakho ikhulume izinto eziphambeneyo.
34 Utakuwa kama anayelala kwenye bahari au anayelala juu ya mlingoti. “
Yebo, uzakuba njengolala enhliziyweni yolwandle, lanjengolala esihlokweni sensika yomkhumbi.
35 Wamenipiga,” utasema, “lakini sikuumia. Wamenichapa, lakini sikuwa na hisia. Nitaamka lini? Nitatafuta kinywaji kingine.”
Bangitshayile, kangizwanga buhlungu; bangidutshuzile, kangikunanzanga. Ngizavuka nini? Ngiphinde ngilidinge futhi.
