Mithali 23
1 Unapoketi kula pamoja na mtawala, angalia kwa uangalifu kilichopo mbele yako,
Kom fin wi sie mwet fulat muta mongo, esam akwoya lah su el uh.
2 na kama ni mtu unayependa kula chakula sana weka kisu kooni.
Kom finne ke mongo yohk, kom eis na lupa fal.
3 Usitamani vinono vyake maana ni chakula cha uongo.
Nimet oasroasr nu ke mwe mongo yuyu el kite kom kac. Sahp el oru in mwe srike kom.
4 Usifanye kazi sana ili kupata mali; uwe na busara ya kutosha ili ujue wakati wa kuacha.
Kom in lalmwetmet, ac tia kemkatula in suk mwe kasrup.
5 Je utaruhusu macho yako yaangaze juu yake? Itaondoka, maana itawaa mabawa kama tai na kuruka angani.
Mani lom uh ku in wanginla ke kitin pacl na — oana in oasr posohksok kac, na sohkla oana sie eagle.
6 Usile chakula cha yule mwenye jicho baya- na usiwe na shauku ya vinono vyake,
Nimet mongo yurin sie mwet srowohsr, ku mwel mwe mongo yuyu el oru.
7 maana ni mtu mwenye kuhesabu gharama ya chakula. “Kula na kunywa!” anakuambia, lakini moyo wake haupo pamoja nawe.
El ac fahk mu, “Fahsru eis pac kutu mongo uh,” tusruktu el tia fahk ke inse pwaye. Nunak lal siena.
8 Utatapika kiasi kidogo ulichokula na utakuwa umepoteza sifa zako njema.
Kom ac wihtacla ma kom kangla, ac kusen eyeinse lom uh wanginla sripa.
9 Usiongee katika usikivu wa mpumbavu, maana atadharau hekima ya maneno yako.
Nimet srike in sramsram in lalmwetmet nu sin sie mwet lalfon; el tia ku in eis in nunku kac.
10 Usihamishe jiwe la mpaka wa kale au kunyang'anya mashamba ya yatima,
Nimet mokle sie masrol matu, ku eisla acn lun mwet mukaimtal.
11 maana Mkombozi wao ni imara na atatetea kesi yao dhidi yako.
LEUM GOD El ac loangelos ke ku lal, ac aolulos in sramsram lain kom.
12 Elekeza moyo wako katika mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
Porongo mwet luti lom, ac sang kuiyom in lutlut.
13 Usizuie kuadilisha mtoto, maana ukimchapa kwa fimbo, hatakufa.
Nimet alolo in kai sie tulik. Sie sringsring fal ac tia unilya,
a ma ac molela moul lal. (Sheol h7585)
15 Mwanangu, kama moyo wako una busara, basi moyo wangu utafurahi pia;
Tulik nutik, kom fin sun lalmwetmet, nga ac arulana insewowo.
16 sehemu zangu ndani kabisa zitafurahi sana midomo yako inaponena haki.
Nga ac arulana engan ke nga lohng kom fahk kas lalmwetmet.
17 Usiruhusu moyo wako kuwahusudu wenye dhambi, lakini endelea kumcha Yehova siku zote.
Nimet sok sin mwet koluk, a kom in akfulatye LEUM GOD pacl nukewa.
18 Hakika tumaini lako halitaondolewa na siku zako za hapo baadaye.
Fin ouinge, kom ac fah sun finsrak nukewa lom.
19 Sikia- wewe! - mwanangu, na uwe mwenye busara na uelekeze moyo wako katika njia.
Tulik nutik, porongeyu. Kom in lalmwetmet ac nunak akloalya ke ouiyen moul lom.
20 Usishirikiane pamoja na walevi, au pamoja na walaji wa nyama walafi,
Nimet kupasr nu sin mwet nim wain yokla ac kainmongo.
21 maana mlevi na mlafi wanakuwa masikini na usingizi utawavika kwa matambara.
Mwet lungse nimnim ac mwet kainmongo elos ac sukasrup. Fin pwayena ma kom oru pa mongo ac motul, ac tia paht na kom nukum nuknuk mihsasa.
22 Msikilize baba yako ambaye alikuzaa na usimdharau mama yako wakati akiwa mzee.
Porongo papa tomom — funu tia el, kom lukun wangin. Ke pacl se nina kiom el matuoh, akkalemye srui lom nu sel.
23 Inunue kweli, lakini usiiuze; nunua hekima, nidhamu, na ufahamu.
Pwaye, lalmwetmet, lutlut, ac etauk — ma inge kewa fal kom in moli, tusruktu kom in tia kukakunla, mweyen ma inge arulana saok.
24 Baba yake mwenye haki atafurahia sana, na yule amzaaye mtoto mwenye busara atamfurahia.
Mwe insewowo nu sin sie papa tulik natul fin lalmwetmet ac moul suwohs.
25 Mfurahishe baba yako na mama yako na yule aliyekuzaa afurahie.
Oru ma ac akinsewowoye papa tomom ac nina kiom. Kom fin oru ouinge, nina kiom el ac arulana engan.
26 Mwanangu, nipe moyo wako na macho yako yachunguze njia zangu.
Wen nutik, lohang akwoya, ac lela moul luk in mwe srikasrak nu sum.
27 Maana malaya ni shimo refu, na mke wa mume mwingine ni kisima chembamba.
Mutan kosro su eis molin kosro lalos, ac mutan koluk uh, elos sie kwasrip nu ke misa.
28 Anavizia kama mnyang'anyi na huongeza idadi ya wadanganyifu miongoni mwa wanadamu.
Elos soanekom oana mwet pisrapasr, ac oru mukul puspis in tia pwaye nu sin mutan kialos.
29 Nani mwenye taabu? Nani mwenye huzuni? Nani mwenye mapigano? Nani mwenye malalamiko? Nani mwenye majeraha bila sababu? Nani mwenye macho mekundu?
Su oasr ongoiya yoro? Su oasr asor yoro? Su amei ac lungse anwuk finne wangin sripa? Su srusrala atronmuta?
30 Ni wale ambao huzengea kwenye mvinyo, wale wanaojaribu kuchanganya mvinyo.
Elos su muta paht ke wain uh, ac elos su kar mwe nim ku.
31 Usiutazame mvinyo ukiwa mwekundu, wakati unametameta kwenye kikombe na kutelemka kwa uraini.
Nimet lela wain uh in srifekomla, finne srusra ac saromrom in cup uh, ac arulana wo emah ke kom ac ukumya uh.
32 Mwisho wake unauma kama nyoka na sumu yake kama kifutu.
Ke lotutang tok ah, kom ac pula mu oana soko wet pwasin el ngaliskomi.
33 Macho yako yataona vitu vigeni na moyo wako utatamka vitu vya ukaidi.
Motom ac liye ma sakirik, ac nunak lom ac kaskas lom ac fah tia kalem.
34 Utakuwa kama anayelala kwenye bahari au anayelala juu ya mlingoti. “
Kom ac pula mu kom kalkal meoa — ikwot ikme oana ke kom muta elucng ke kwesu in oak uh.
35 Wamenipiga,” utasema, “lakini sikuumia. Wamenichapa, lakini sikuwa na hisia. Nitaamka lini? Nitatafuta kinywaji kingine.”
Na kom ac fahk, “Oasr mwet puokyu, nga tia pula. Oasr mwet uniyu tuh nga tiana esam. Efu ku nga kofla in tukakek? Nga enenu sie pac mwe nim ah.”
