Mithali 22
1 Jina jema huchaguliwa dhidi ya utajiri mwingi na fadhila ni bora kuliko fedha na dhahabu.
Yon bon non pi bon pase tout richès; e favè Bondye, pase ajan ak lò.
2 Watu matajiri na masikini wanafanana katika hili - Yehova ni muumba wao wote.
Rich la ak malere a mare ansanm; se SENYÈ a ki fè yo tout.
3 Mtu mwenye hekima huiona taabu na kujificha mwenyewe, bali mjinga huendelea mbele na huumia kwa ajili yake.
Sila ki reflechi, wè mal e kache kò li; men ensanse yo antre ladann e jwenn pinisyon.
4 Thawabu ya unyenyekevu na kumcha Yehova ni utajiri, heshima na uzima.
Rekonpans pou imilite avèk lakrent SENYÈ a se richès, bon repitasyon, ak lavi.
5 Miiba na mitego hulala katika njia ya wakaidi; yeye anayelinda maisha yake atakuwa mbali navyo.
Pikan ak pèlen se nan chemen a pèvès yo; sila ki veye nanm li, va rete lwen yo.
6 Mfundishe mtoto njia inayompasa na wakati akiwa mzee hatayaacha mafundisho hayo.
Leve yon timoun nan chemen li ta dwe ale, e lè li vin gran, li p ap kite li; menm lè l granmoun, li p ap kite li.
7 Watu matajiri huwatawala watu masikini na mwenye kukopa ni mtumwa wa yule anayekopesha.
Rich yo domine sou pòv yo, e moun ki prete vin esklav a sila k ap bay prè a.
8 Yule anayepanda udhalimu atavuna taabu na fimbo ya hasira yake itanyauka.
Sila ki simen inikite a va rekòlte vanite; e baton kòlè li a va detwi.
9 Mwenye jicho la ukarimu atabarikiwa, maana anashiriki mkate wake pamoja na masikini.
Sila ki bay ak men louvri va beni; paske li bay manje a malere.
10 Mfukuze mbali mwenye dhihaka, na ugomvi utaondoka, mashindano na matukano yatakoma.
Mete moun k ap moke moun yo deyò, e diskisyon an prale tou; wi, konfli ak dezonore moun ap sispann.
11 Anayependa moyo safi na mwenye maneno ya neema, atakuwa rafiki yake mfalme.
Sila ki renmen kè ki san tach e ki pale ak gras, va zanmi a wa a.
12 Macho ya Yehova huyaangalia maarifa, bali huyapindua maneno ya wadanganyifu.
Zye a SENYÈ a konsève konesans; men Li boulvèse pawòl moun malveyan yo.
13 Mtu mvivu husema, “Kuna simba mtaani! Nitauwawa sehemu za njia.”
Parese a di: “Gen yon lyon deyò a; m ap mouri nan lari!”
14 Kinywa cha malaya ni shimo lenye kina kirefu; hasira ya Yehova huchochewa dhidi ya yule anayetumbukia ndani yake.
Bouch a fanm adiltè a se yon fòs byen fon; sila ke SENYÈ a modi va tonbe ladann.
15 Upumbavu umefungwa katika moyo wa mtoto, lakini marudi ya fimbo huutoa.
Foli mare nan kè a yon timoun; baton disiplin nan va retire sa mete lwen li.
16 Anayewanyanyasa watu masikini ili kuongeza mali yake, au kuwapa matajiri, atakuwa masikini.
Sila ki oprime malere a pou ogmante tèt li; ni sila k ap fè kado a rich yo, va rive nan povrete.
17 Tega sikio lako na usikilize maneno ya wenye busara na utumia moyo wako katika maarifa yangu,
Apiye zòrèy ou pou tande pawòl a saj yo; epi aplike ou a konesans mwen.
18 maana itakuwa furaha kwako kama utayaweka ndani yako, kama yote yatakuwa katika midomo yako.
Paske sa va byen agreyab pou ou si ou kenbe yo anndan ou, pou yo toujou prè sou lèv ou.
19 Basi tumaini lako liwe kwa Yehova, ninayafundisha kwako leo- hata kwako.
Pou konfyans ou kapab nan SENYÈ a, mwen te enstwi ou jodi a, menm ou menm nan.
20 Sijakuandikia wewe misemo thelathini ya mafundisho na maarifa,
Èske mwen pa t ekri ou trant bèl bagay, de konsèy ak konesans yo?
21 kwa kukufundisha kweli katika maneno haya yenye uaminifu, ili uwe na majibu yenye kutegemewa kwa waliokutuma?
Pou fè ou konnen vrè pawòl verite yo, pou ou kab byen reponn sila ki te voye ou a?
22 Usimwibie masikini kwa sababu ni masikini, au kumponda kwenye lango,
Pa vòlè malere a paske li pòv, ni kraze aflije nan pòtay la;
23 maana Yehova ataitetea kesi yao, na atawaibia uzima wale waliowaibia masikini.
paske, SENYÈ a va plede ka yo e pran lavi a sila ki vòlè yo.
24 Usifanye urafiki na mtu mwenye kutawaliwa na hasira na wala usiambatane pamoja na mwenye hasira kali,
Pa asosye ak yon nonm ki livre a kòlè; oswa ale ak yon moun kolerik,
25 au utajifunza njia zake na utakuwa chambo kwa nafsi yako.
sinon, ou va aprann mès li yo e jwenn yon pèlen pou tèt ou.
26 Usiwe miongoni mwao wapigao mikono, mwenye kuahidi madeni.
Pa konte pami sila ki sèvi kon garanti yo, pami sila ki fè sekirite pou dèt yo.
27 Kama umekosa njia za kulipa, nini kitaweza kuzuia mtu kuchukua kitanda chako chini yako?
Si ou pa gen mwayen pou ou kab peye, poukisa ou ta kite l rale kabann nan sòti anba ou?
28 Usiondoe jiwe la mpaka la wahenga ambalo baba zako wameweka.
Pa deplase ansyen bòn ke papa zansèt nou yo te mete a.
29 Je umemwona mtu aliyeuwawa kwenye kazi yake? Atasimama mbele ya wafalme; hatasimama mbele ya watu wa kawaida.
Èske ou wè yon nonm byen abil nan travay li? Li va kanpe devan wa yo; li p ap oblije kanpe devan nenpòt kalite vye moun.
