Mithali 21
1 Moyo wa mfalme ni mfereji wa maji katika mkono wa Yehova; anaugeuza popote anakopenda.
Chuny ruoth ni e lwet Jehova Nyasaye, ochike mana kaka kuonde ma pi luwo kendo kaka ohero owuon.
2 Kila njia ya mtu ni sawa katika macho yake mwenyewe, lakini ni Yehova anayeipima mioyo.
Yore duto mag dhano nenorene ni nikare, to Jehova Nyasaye ema pimo chuny.
3 Kutenda haki na adili hukubaliwa zaidi na Yehova kuliko sadaka.
Timo gima kare kod mowinjore ema Jehova Nyasaye oyiego moloyo misango.
4 Macho ya kiburi na moyo wa majivuno- taa ya waovu- ni dhambi.
Wangʼ teko, chuny mar sunga kod taya mar jo-mahundu, gin richo!
5 Mipango ya mwenye juhudi huelekea kwenye mafanikio tu, bali kila mtu anayetenda kwa haraka huelekea umasikini.
Chenro mag ngʼat matiyo matek kelo ohala to chutho e kaka rikni kelo chan.
6 Kujipatia utajiri kwa ulimi wa uongo ni mvuke unaopita upesi na mtego ambao unafisha.
Mwandu moyudi gi lep mariambo en mana tho malal piyo kendo en obeto mar tho.
7 Vurugu ya waovu itawaburuta mbali, maana wanakataa kutenda haki.
Timbe mahundu mar joricho biro terogi mabor magilal; nimar gidagi timo gima kare.
8 Njia ya mwenye hatia ni ukatiri, bali mwenye usafi hutenda yaliyo ya haki.
Yor ngʼat ma jaketho ogondore, to kit ngʼat makare oriere tir.
9 Bora kuishi kwenye kona ya juu darini kuliko katika nyumba pamoja na mke mgonvi.
Ber dak e kona mar wi ot moloyo dak gi dhako maralep.
10 Hamu ya mwovu ni uchu wa mabaya; jirani yake haoni ukarimu katika macho yake.
Ngʼat ma timbene richo ohero richo; jabute ok yud ngʼwono kuome.
11 Mwenye dhihaka anapoadhibiwa mjinga hupata busara, na mtu mwenye busara anapofundishwa, anaongeza maarifa.
Ka okum ngʼat ma jaro ji, to joma ngʼeyogi tin yudo rieko, ka ngʼat mariek opuonji, to oyudo ngʼeyo.
12 Atendaye haki huilinda nyumba ya mwovu; huwashusha waovu kwenye uharibifu.
Ngʼat Makare ongʼeyo od ngʼat ma timbene richo kendo otero ngʼat marach e kethruok.
13 Anayeziba masikio yake kwenye kilio cha masikini, pia atalia, lakini hatajibiwa.
Ka ngʼato odino ite ne ywak mar jachan, en owuon bende obiro ywak to ok nodwoke.
14 Zawadi ya siri hutuliza hasira na zawadi ya kificho hutuliza ghadhabu kuu.
Mich mochiw lingʼ-lingʼ kweyo mirima to asoya mopandi ei law jiwo mirima maduongʼ.
15 Haki ikitendeka, huleta furaha kwa mwenye kutenda wema, lakini huleta hofu kubwa kwa watenda mabaya.
Ka adiera onenore, to joma timbegi nikare bedo mamor to joma timbegi richo to yudo bwok.
16 Yule anayezurura kutoka kwenye njia ya ufahamu, atapumzika kwenye kusanyiko la wafu.
Ngʼat moweyo yor winjo wach dhiyo kar yweyo mar oganda mar joma otho.
17 Anayependa raha atakuwa masikini; anayependa divai na mafuta hawezi kuwa tajiri.
Ngʼat mohero budho biro bedo jachan; ngʼat mohero divai kod moo ok nyal bedo ja-mwandu.
18 Mtu mbaya ni fidia kwa yule atendaye haki, na mdanganyifu ni fidia kwa waaminifu.
Jomaricho bedo resruok mar joma kare; to jogo ma ok jo-adiera ne joma oriere tir.
19 Bora kuishi jangwani kuliko kuishi pamoja na mwanamke ambaye huchochea sana ugomvi na malalamiko.
Ber dak e thim motwo moloyo dak gi dhako ma jadhawo kendo ma ja-mirima.
20 Hazina yenye thamani na mafuta vipo nyumbani kwa mwenye busara, bali mtu mpumbavu huviharibu.
Od ngʼat mariek opongʼ kod chiemo gi moo moyier, to ngʼat mofuwo chamo gik moko duto ma en-go.
21 Mtu atendaye haki na mwema -huyu mtu hupata uzima, haki na heshima.
Ngʼatno maluwo tim makare kod hera yudo ngima, mwandu gi luor.
22 Mtu mwenye busara huupima mji wa mashujaa, na huiangusha ngome wanayoitumaini.
Ngʼat mariek kawo dala ngʼat maratego kendo omuko dhorangeye matek magiketoe genogi.
23 Anayelinda kinywa chake na ulimi wake hujilinda mwenyewe na taabu.
Ngʼatno marito dhoge kod lewe ritore kuom masiche.
24 Mtu mwenye kiburi na maringo- “Dhihaka” ndilo jina lake - hutenda kwa majivuno na kujidai.
Ngʼat ma jasunga kendo jawuorre “Jajaro” e nyinge; otingʼore malo ka osungore malich.
25 Shauku ya mtu mvivu itamuua, maana mikono yake hukataa kufanya kazi.
Dwaro mar jasamuoyo biro bedo thone owuon; nikech lwetene odagi tich.
26 Kwa siku nzima hupatwa na uchu na uchu zaidi, lakini atendaye haki hutoa na wala hazuii.
Odiechiengʼ duto odwaro mangʼeny, to ngʼat makare chiwo maonge giko.
27 Sadaka ya mwovu ni chukizo; huwa ni chukizo zaidi anapoileta kwa nia mbaya.
Misango mar jaricho ok ber, onyalo bedo marach maromo nade ka ochiwe gi paro marach!
28 Shahidi wa uongo ataangamia, bali anayesikiliza ataongea kwa muda wote.
Janeno ma ja-miriambo biro lal; to ngʼat mawinje ibiro tieko chutho.
29 Mtu mwovu huufanya uso wake kuwa mgumu, bali mtu mwadilifu ni thabiti juu ya njia zake.
Ngʼat ma jaricho wangʼe tek to ngʼat moriere tir tiyo gi paro e yorene.
30 Hakuna hekima, hakuna ufahamu, na hakuna shauri linaloweza kusimama kinyume na Yehova.
Onge rieko, onge neno matut, onge chenro manyalo loyo Jehova Nyasaye.
31 Farasi hutayarishwa kwa siku ya mapigano, lakini ushindi hupatikana kwa Yehova.
Inyalo yiko faras ne ndalo mar lweny; to loyo lweny en mar Jehova Nyasaye.
