Mithali 20
1 Divai ni dhihaka na kinywaji kikali ni mgomvi; anayepotea kwa kunywa hana busara.
清酒令人輕狂，醇酒使人發瘋；凡沉溺於酒的，必不是明智人。
2 Kumwogopa mfalme ni kama kumwogopa simba kijana aungurumaye, yeyote anayemkasirisha hutoa fidia ya maish yake.
君王震怒，有如獅子的咆哮；觸怒他的，危害自己的性命。
3 Ni heshima kwa mtu yeyote kujiepusha na mafarakano, bali kila mpumbavu hurukia kwenye mabishano.
平息爭端，是人的光榮；凡是愚人，都喜愛爭論。
4 Mtu mvivu halimi majira ya kipupwe; hutafuta mazao wakati wa mavuno lakini hapati kitu.
懶惰人一寒冷，便不耕作；收獲之時，他必一無所獲。
5 Makusudi ndani ya moyo wa mtu ni kama maji yenye kina, bali mtu mwenye ufahamu huyateka.
人心的謀略，有如深水，唯有聰明人，纔能汲取。
6 Mara nyingi mtu husema yeye ni mwaminifu, lakini ni nani awezaye kumpata yule mwaminifu?
自命為仁者，比比皆是；但有誰找到忠貞的人﹖
7 Mtu atendaye haki hutembea katika uaminifu wake na wana wake wanaofuata baada yake wanafuraha.
正義的人，必然為人正直；他的後代子孫，必然有福。
8 Mfalme anayeketi kwenye kiti cha hukumu akifanya kazi za kuhukumu hupembua kwa macho yake mabaya yote yaliyoko mbele yake.
君王高坐在判座上，所有邪惡一目了然。
9 Nani anayeweza kusema, “Nimeuweka safi moyo wangu; nipo huru na dhambi zangu”?
有誰能說：「我保持了心靈的潔淨，我是純潔無罪的﹖」
10 Mizani tofauti na vipimo visivyosawa - Yehova huvichukia vyote.
不同的衡量，不同的升斗：二者皆為上主同樣厭惡。
11 Hata kijana hujulikana kwa matendo yake, kwa mwenendo wake kama ni safi na uadilifu.
孩童的行為，潔淨正執直與否，由他的舉動便可認出。
12 Masikio yanayosikia na macho yanayoona- Yehova aliyafanya yote.
能聽的耳朵，能看的眼睛：二者皆為上主所造。
13 Usipende usingizi au utakuwa masikini; fumbua macho yako na utakuwa na vyakula tele.
不要貪睡眠，免得你受窮；兩眼睜開，纔能得飽食。
14 “Mbaya! Mbaya!” anasema mnunuzi, lakini akiondoka anajisifu.
顧客常說：「不好，不好! 」但一離去，讚不絕口。
15 Ipo dhahabu na mawe ya thamani, lakini midomo yenye maarifa ni kito cha thamani.
雖有大批黃金寶石，但最寶貴的，還是明智的唇舌。
16 Chukua vazi kama mmiliki wake ataweka fedha kama dhamana kwa deni la mgeni, na lichukue kama anaweka dhamana kwa uzinifu.
誰為外方人作保，拿去他的衣服；誰為異邦人作保，以他本人作質。
17 Mkate uliopatikana kwa ulaghai unaladha tamu, lakini baadaye kinywa chake kitajaa kokoto.
騙來的食物頗覺香甜，事後口中卻滿是砂礫。
18 Mipango huimarishwa kwa ushauri na kwa mwongozo wa busara utapigana vita.
運籌帷幄，必先要商討；進行戰事，必該憑智謀。
19 Mmbea hufunua siri na kwa hiyo hupaswi kushirikiana na watu ambao huongea sana.
遊蕩閒談的，必洩露秘密；張口饒舌的，別與他交結。
20 Kama mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itapulizwa katikati ya giza.
凡是辱罵自己父母的人，他的燈必在幽暗中熄滅。
21 Urithi uliopatikana mwanzoni kwa haraka utakuwa na mema kidogo mwishoni.
起初容易得來的財物，最後也不會得到祝福。
22 Usiseme “Mimi nitakulipiza kwa kosa hili” Msubiri Yehova na yeye atakuokoa.
你切不可說：「我以惡報惡；」應信賴上主，他必拯救你。
23 Yehova huchukia mizani isiyo sawa na vipimo vya udanganyifu si vizuri.
不同的衡量，為上主所惡；不同的天秤，實屬不道德。
24 Hatua za mtu huongozwa na Yehova; namna gani basi ataifahamu njia yake?
世人的腳步，由上主支配；人那能了解自己的道路﹖
25 Ni mtego kwa mtu kusema kwa pupa, “Kitu hiki ni kitakatifu” na kuanza kufikiri juu yake kwamba kina maana gani baada ya kufanya kiapo.
人若冒然說「聖，」許願後纔反省，這是自投羅網。
26 Mfalme mwenye busara huwapepeta waovu na huligeuza juu yao gurudumu la kupuria.
智慧的君王簸揚惡人，且用車輪來壓軋他們。
27 Roho ya mtu ni taa ya Yehova, hutafiti sehemu zake zote za ndani kabisa.
人的靈魂是天主的燈，探照肺腑的一切隱密。
28 Agano la uaminifu na udhamini humhifadhi mfalme; kiti chake cha enzi hufanywa thabiti kwa upendo.
仁愛和忠誠，是君王的保障；他的寶座，是賴慈愛而支撐。
29 Utukufu wa watu vijana ni nguvu zao na fahari ya watu wazee ni mvi zao.
少年人的光榮，在於他們的魄力；老年人的榮耀，在於他們的白髮。
30 Mapigo yanayoleta kidonda huusafisha ubaya na vichapo hufanya sehemu za ndani kabisa kuwa safi.
見傷的鞭打能清除邪惡，杖擊能觸及肺腑的深處。
