Mithali 20
1 Divai ni dhihaka na kinywaji kikali ni mgomvi; anayepotea kwa kunywa hana busara.
Ju kiti hi nuijat le chatvei sosah ahin, khamna thei kiti jong hi kanah le baotamna jeng ahi. Khamna theija lop chu miching ahipoi.
2 Kumwogopa mfalme ni kama kumwogopa simba kijana aungurumaye, yeyote anayemkasirisha hutoa fidia ya maish yake.
Lengpa lunghan kigin nahi keipi bahkai ngih tobang ahin, koi hileh lengpa phin lung hang chan chu ahinkhoa tijat umtah ahi.
3 Ni heshima kwa mtu yeyote kujiepusha na mafarakano, bali kila mpumbavu hurukia kwenye mabishano.
Kinah baotamna'a kon kidalse ding hi mijabolna ahin, mingol kiti chu mitoh kina'a baotamji ahi.
4 Mtu mvivu halimi majira ya kipupwe; hutafuta mazao wakati wa mavuno lakini hapati kitu.
Koi hileh nipi laija natong nom lou chun, thaset jeh'a chang-at ding amujou lou ding ahi.
5 Makusudi ndani ya moyo wa mtu ni kama maji yenye kina, bali mtu mwenye ufahamu huyateka.
Mihem khat in alunggil'a angaito hi twi thuh tah tobang ahin, hinlah thil hetkhen themna nei mihem dingin; hitobang thuh tah chu twi thal'a athal ding ahi.
6 Mara nyingi mtu husema yeye ni mwaminifu, lakini ni nani awezaye kumpata yule mwaminifu?
Mihem tampin ama ama kitahna cheh aphon ding, hinlah mihem kitah mong koiyin amudoh tadem?
7 Mtu atendaye haki hutembea katika uaminifu wake na wana wake wanaofuata baada yake wanafuraha.
Hitobang mi chu lungthim dihtah'a lamlha pa ahin, anungjui-ah achapa te jeng jong phatthei chang ding ahi.
8 Mfalme anayeketi kwenye kiti cha hukumu akifanya kazi za kuhukumu hupembua kwa macho yake mabaya yote yaliyoko mbele yake.
Athuthanna laltouna'a tou lengpan, ijakai amit tenin aven ase le apha atetoh jin ahi.
9 Nani anayeweza kusema, “Nimeuweka safi moyo wangu; nipo huru na dhambi zangu”?
Mihem koiham, “Kalung thim kasutheng in; kachonsetna kon in katheng tai,” tia sei ngam ding?
10 Mizani tofauti na vipimo visivyosawa - Yehova huvichukia vyote.
Thil tena dihlou le thil tena kitoh lou chu, Yahweh Pakai dinga thet umtah ahi cheh lhon e.
11 Hata kijana hujulikana kwa matendo yake, kwa mwenendo wake kama ni safi na uadilifu.
Naosen jeng jong achaloh aum chan in, itobang mi ahi aphongdoh in; hijeh chun athilbol chu adih ham athenga ham ti aseidoh theijin ahi.
12 Masikio yanayosikia na macho yanayoona- Yehova aliyafanya yote.
Kho jahna bikol hihen chule kho muna mit hijongleh, anitah'a Yahweh Pakai in asem ahi.
13 Usipende usingizi au utakuwa masikini; fumbua macho yako na utakuwa na vyakula tele.
Imut ding bou gel hih hel'in, ajeh chu vaichatnan nahin phah lo ding ahi; na mit teni hasah inlang vetan, chutileh an neh ding neng jeng junga nanei ding ahi.
14 “Mbaya! Mbaya!” anasema mnunuzi, lakini akiondoka anajisifu.
Thilchoa pang pan, “Man bei ahibouve,” atin, hinlah ama chu ache mang teng hoitho nan adim jitai.
15 Ipo dhahabu na mawe ya thamani, lakini midomo yenye maarifa ni kito cha thamani.
Chihna le hetna kamsunga kon thucheng hohi, sana le song mantam sang in aman tamjon ahi.
16 Chukua vazi kama mmiliki wake ataweka fedha kama dhamana kwa deni la mgeni, na lichukue kama anaweka dhamana kwa uzinifu.
Hetkhah louhel mi kom'a thilman a kitungsa mipa chu, aponsil aboncha kichom peh a; chule hetphah louhel mite dinga hitobang mihem chu kiman jeng thei ahidem?
17 Mkate uliopatikana kwa ulaghai unaladha tamu, lakini baadaye kinywa chake kitajaa kokoto.
Koitobang khat dingin changlhah kigua kine hi atui chomdan'in angaito in, hinlah phat chomkhat jouteng akamsunga song chang tobang adim jin ahi.
18 Mipango huimarishwa kwa ushauri na kwa mwongozo wa busara utapigana vita.
Ki-thu mopto them na jeh'in thilgon ho alolhing thei jin, chingthei tah'a kilam kaina jeh'a galsat'a kikonji ahi.
19 Mmbea hufunua siri na kwa hiyo hupaswi kushirikiana na watu ambao huongea sana.
Akam tam le seiding hol'a chun thuguh jouse aseidoh jin, hijeh chun ngol the thua thuseipa chutoh kivop hih in.
20 Kama mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itapulizwa katikati ya giza.
Koi hileh anu le apa gaosap chan chu, muthim lah'a athao mei kimut mit peh tei ding ahi.
21 Urithi uliopatikana mwanzoni kwa haraka utakuwa na mema kidogo mwishoni.
Apatna kino chenga kimuji nei le gou chu, achaina lam tengleh phattheina bei ding ahitai.
22 Usiseme “Mimi nitakulipiza kwa kosa hili” Msubiri Yehova na yeye atakuokoa.
“Keiman thilse ka lethuh ding ahi,” tin jong seihih in; Yahweh Pakai ngah in chule Aman na kithopi tei ding ahi.
23 Yehova huchukia mizani isiyo sawa na vipimo vya udanganyifu si vizuri.
Thil tena adihlouva kimangcha chu, Yahweh Pakai dinga dei-umlou tah ahi; chule thil asao le achom tena adihlou jong chu aphapoi.
24 Hatua za mtu huongozwa na Yehova; namna gani basi ataifahamu njia yake?
Yahweh Pakai thusah jal'a bou mihem in akal asonji ahin, achutileh mihem in amacham tah'a akalsonna ding iti ahetkhen thei ding ham?
25 Ni mtego kwa mtu kusema kwa pupa, “Kitu hiki ni kitakatifu” na kuanza kufikiri juu yake kwamba kina maana gani baada ya kufanya kiapo.
Ama deidan tah a, “Hiche hi thil theng ahibouve,” tia sei chu; kipal lhuhna dinga thangkol kisong ahin, hiche hin Yahweh Pakaija kitepna le kigahna chu amin mai maija aphondoh ahi.
26 Mfalme mwenye busara huwapepeta waovu na huligeuza juu yao gurudumu la kupuria.
Lengpa ching thei tah chun migilouho pum'a kijap bangin ajapdoh jin, achunga akol-in akipei lele sah jin ahi.
27 Roho ya mtu ni taa ya Yehova, hutafiti sehemu zake zote za ndani kabisa.
Mihem lhagao kiti hi Yahweh Pakai thaomei vah ahin, hijeh chun mihem lunggil hi ahesoh keijin ahi.
28 Agano la uaminifu na udhamini humhifadhi mfalme; kiti chake cha enzi hufanywa thabiti kwa upendo.
Kitahna le tantih neilouva ngailutna chun lengpa ahinso ahin, Alaltouna jeng jong ngailutnan ahendet ahibouve.
29 Utukufu wa watu vijana ni nguvu zao na fahari ya watu wazee ni mvi zao.
Gollhang ho loupina hi athahat jal-u ahin, tehse ho melhoina vang hi asam kan'u hi ahi.
30 Mapigo yanayoleta kidonda huusafisha ubaya na vichapo hufanya sehemu za ndani kabisa kuwa safi.
Thilse doudalna'a tahsa kijepna maha chu damdoi phatah ahin, hitobang kijepna chun mihem lung laigil geija asuhtheng ahi.
