Mithali 17
1 Ni bora kuwa na utulivu pamoja chembe za mkate kuliko nyumba yenye sherehe nyingi pamoja na ugomvi.
Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio.
2 Mtumishi mwenye busara atatawala juu ya mwana atendaye kwa aibu na atashiriki urithi kama mmoja wa ndugu.
Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hereditatem dividet.
3 Kalibu ni kwa fedha na tanuu ni kwa dhahabu, bali Yehova huisafisha mioyo.
Sicut igne probatur argentum, et aurum camino: ita corda probat Dominus.
4 Mtu atendaye mabaya huwasikiliza wale wanaosema maovu; muongo anausikivu kwa wale wanaosema mambo mabaya.
Malus obedit linguae iniquae: et fallax obtemperat labiis mendacibus.
5 Mwenye kumdhihaki masikini humtukana Muumba wake na anayefurahia msiba hatakosa adhabu.
Qui despicit pauperem, exprobrat factori eius: et qui ruina laetatur alterius, non erit impunitus.
6 Wajukuu ni taji ya wazee na wazazi huleta heshima kwa watoto wao.
Corona senum filii filiorum: et gloria filiorum patres eorum.
7 Hotuba ya ushawishi haifai kwa mpumbavu; kidogo zaidi midomo ya uongo inafaa kwa ufalme.
Non decent stultum verba composita: nec principem labium mentiens.
8 Rushwa ni kama jiwe la kiini macho kwa yule ambaye atoaye; yeye anayeiacha, hufanikiwa.
Gemma gratissima, expectatio praestolantis: quocumque se vertit, prudenter intelligit.
9 Anayesamehe kosa hutafuta upendo, bali yeye anayerudia jambo huwatenganisha marafiki wa karibu.
Qui celat delictum, quaerit amicitias: qui altero sermone repetit, separat foederatos.
10 Karipio hupenya ndani ya mtu mwenye ufahamu kuliko mapigo mamia kwenda kwa mpumbavu.
Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagae apud stultum.
11 Mtu mbaya hutafuta uasi tu, hivyo mjumbe katiri atatumwa dhidi yake.
Semper iurgia quaerit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12 Ni bora kukutana na dubu aliyeporwa watoto wake kuliko kukutana na mpumbavu katika upumbavu wake.
Expedit magis ursae occurrere raptis foetibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13 Mtu anaporudisha mabaya badala ya mema, mabaya hayatatoka katika nyumba yake.
Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
14 Mwanzo wa mafarakano ni kama mtu anayefungulia maji kila mahali, hivyo ondoka kwenye mabishano kabla ya kutokea.
Qui dimittit aquam, caput est iurgiorum: et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit.
15 Yeye ambaye huwaachilia watu waovu au kuwalaumu wale wanaotenda haki - watu hawa wote ni chukizo kwa Yehova.
Qui iustificat impium, et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Deum.
16 Kwa nini mpumbavu alipe fedha kwa kujifunza hekima, wakati hana uwezo wa kujifunza?
Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam, quaerit ruinam: et qui evitat discere, incidet in mala.
17 Rafiki hupenda kwa nyakati zote na ndugu amezaliwa kwa ajili ya nyakati za taabu.
Omni tempore diligit qui amicus est: et frater in angustiis comprobatur.
18 Mtu asiyekuwa na akili hufanya ahadi zenye mashariti na kuanza kuwajibika kwa madeni ya jirani yake.
Stultus homo plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo.
19 Apendaye mafarakano anapenda dhambi; ambaye hutengeneza kizingiti kirefu sana kwenye mlango wake husababisha kuvunjia kwa mifupa.
Qui meditatur discordias, diligit rixas: et qui exaltat os suum, quaerit ruinam.
20 Mtu mwenye moyo wa udanganyifu hapati chochote ambacho ni chema; na mwenye ulimi wa ukaidi huanguka kwenye janga.
Qui perversi cordis est, non inveniet bonum: et qui vertit linguam, incidet in malum.
21 Mzazi wa mpumbavu huleta majonzi kwake mwenyewe; baba wa mpumbavu hana furaha.
Natus est stultus in ignominiam suam: sed nec pater in fatuo laetabitur.
22 Moyo mchangamfu ni dawa njema, bali roho iliyopondeka hukausha mifupa.
Animus gaudens aetatem floridam facit: spiritus tristis exiccat ossa.
23 Mtu mwovu hukubali rushwa ya siri ili kupotosha njia za haki.
Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.
24 Mwenye ufahamu huelekeza uso wake kwenye hekima, bali macho ya mpumbavu huelekea ncha za dunia.
In facie prudentis lucet sapientia: oculi stultorum in finibus terrae.
25 Mwana mpumbavu ni huzuni kwa baba yake na uchungu kwa mwanamke aliyemzaa.
Ira patris, filius stultus: et dolor matris quae genuit eum.
26 Pia, si vizuri kumwadhibu mwenye kutenda haki; wala si vema kuwachapa mjeledi watu waadilifu wenye ukamilifu.
Non est bonum, damnum inferre iusto: nec percutere principem, qui recta iudicat.
27 Mwenye maarifa hutumia maneno machache na mwenye ufahamu ni mtulivu.
Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est: et pretiosi spiritus vir eruditus.
28 Hata mpumbavu hudhaniwa kuwa na busara kama akikaa kimya; wakati anapokaa amefunga kinywa chake, anafikiriwa kuwa na akili.
Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur: et si compresserit labia sua, intelligens.
