Mithali 16
1 Mipango ya moyo ni ya mtu, bali Yehova hutoa jawabu kutoka kwenye ulimi wake.
Hjartans rådleggjing høyrer menneskja til, men tunga fær svaret frå Herren.
2 Njia zote za mtu ni safi kwenye macho yake mwenyewe, bali Yehova huipima mioyo.
Kvar mann tykkjer at hans eigi ferd er rein, men det er Herren som prøver ånderne.
3 Kabidhi kwa Yehova kazi zako zote na mipango yako itafanikiwa.
Legg verki dine på Herren, so skal tankarne dine få framgang.
4 Yehova alifanya kila kitu kwa kusudi lake, hata waovu kwa ajili ya siku ya taabu.
Herren hev gjort kvar ting til sitt endemål, ogso den ugudlege til uferdsdagen.
5 Yehova anamchukia kila mtu mwenye moyo wa majivuno, ingawa wanasimama imara, hawakosi kupata adhabu.
Kvar ovmodig er ei gruv for Herren, du kann vera viss, han skal’kje verta urefst.
6 Kwa agano la uaminifu na udhamini uovu husafishwa na kwa kumcha Yehova watu hujitenga na ubaya.
Med kjærleik og truskap vert misgjerning sona ut, med otte for Herren flyr ein frå det vonde.
7 Njia za mtu zinapompendeza Yehova, huwafanya hata adui zake huyo mtu wawe na amani naye.
Når Herren likar ferdi åt ein mann, so let han jamvel fiendarne halda fred med honom.
8 Bora kitu kidogo pamoja na haki, kuliko mapato makubwa pamoja na udhalimu.
Betre er lite med rettferd enn innkomor store med urett.
9 Katika moyo wake mtu hunuia njia yake, bali Yehova huziongoza hatua zake.
Mannsens hjarta tenkjer ut sin veg, men Herren styrer hans stig.
10 Mshauri yupo katika midimo ya mfalme, katika hukumu kinywa chake hakisemi kwa udanganyifu.
Gudsord er på konungs lippor, i domen skal hans munn ei gjera mistak.
11 Vipimo vya kweli hutoka kwa Yehova; uzito wote kwenye gunia ni kazi yake.
Rett vegt og rette vegtskåler høyrer Herren til, hans verk er alle lodd i pungen.
12 Wafalme wanapofanya mambo maovu, hicho ni kitu cha kudharauliwa, kwa maana utawala huimarishwa kwa kutenda haki.
Ugudleg åtferd er ein styggedom for kongar, for truna stend trygt ved rettferd.
13 Mfalme hufurahia midomo ambayo husema haki na anampenda mwenye kusema waziwazi.
Kongen likar rettferdige lippor, dei elskar den som segjer det som er rett.
14 Hasira ya mfalme ni mjumbe wa mauti lakini mtu mwenye busara atajaribu kutuliza hasira yake.
Konungs vreide er daude-bod, men ein vismann stiller vreiden.
15 Katika nuru ya uso wa mfalme ni uzima na fadhila yake ni kama wingu linaloleta mvua ya masika.
I ljos frå konungs åsyn er det liv, og hans godhug er som ei regnsky um våren.
16 Ni bora kiasi gani kupata hekima kuliko dhahabu. Kuchagua kupata ufahamu ni zaidi kuliko fedha.
Å vinna visdom - kor mykje betre er det ei enn gull! Å vinna vit er meire verdt enn sylv.
17 Njia kuu ya watu waadilifu hujitenga na ubaya; mwenye kuyahifadhi maisha yake huilinda njia yake.
Den vegen dei ærlege gjeng, er å fly frå vondt, den som agtar på sin veg, han varar si sjæl.
18 Kiburi hutangulia kabla ya uharibifu na moyo wa kujivuna kabla ya maangamizi.
Fyre undergang gjeng ovmod, og stormod fyre fall.
19 Ni bora kunyenyekea miongoni mwa watu masikini kuliko kugawana ngawira pamoja watu wenye kiburi.
Betre er med armingar å vera audmjuk enn skifta herfang med ovmodige.
20 Mwenye kutafakari yaliyofundishwa hupata kilicho chema na wenye kumtumaini Yehova watafurahi.
Den som agtar på ordet, skal finna lukka, den som lit på Herren - sæl er han!
21 Mwenye hekima moyoni anaitwa ufuhamu na utamu wa hotuba huongeza uwezo wa kufundisha.
Den vise i hjarta vert kalla vitug, og søtleik på lipporne aukar lærdom.
22 Ufahamu ni chemchemi ya uzima kwake ambaye nayo, bali adhabu ya wapumbavu ni upumbavu wao.
Klokskap er livsens kjelda for deim som eig han, men fåvit er refsing for fåvise folk.
23 Moyo wa mtu mwenye hekima hutoa busara katika kinywa chake na huongeza ushawishi katika midomo yake.
Vismanns hjarta gjer munnen hans vitug og aukar læra på lipporne hans.
24 Maneno yenye kufaa ni sega la asali -matamu kwenye nafsi na huponya mifupa.
Milde ord er honningdropar, søte for sjæli og lækjedom for beini.
25 Kuna njia ambayo huonekana sawa kwa mtu, bali mwisho wake ni njia ya mauti.
Mang ein veg tykkjer folk er rett, men enden på honom er vegar til dauden.
26 Hamu ya kibarua humfanyia kazi; njaa yake humsihi kuendelea.
Vinne-kars hunger onnar for honom, for hans eigen munn driv på.
27 Mtu duni huchimba madhara na usemi wake ni kama moto unaounguza.
Ein låk mann grev ei ulukke-grav, og det logar som eld på lipporne hans.
28 Mtu mkaidi huchochea mafarakano na umbeya huwafarakanisha marafiki.
Ein ranglyndt mann yppar trætta, og den som ber drøs, skil ven frå ven.
29 Mtu wa vurugu humdanganya jirani yake na kumwongoza kwenye mapito ambayo si mema.
Ein valdsmann lokkar næsten sin, og leider han inn på ein veg som ei er god.
30 Yule anayekonyeza kwa jicho anapanga njama za mambo ya ukaidi; wenye kuandama midomo yao watapitisha mabaya.
Den som let augo att, vil tenkja range tankar, den som knip lipporne i hop, set vondt i verk.
31 Mvi ni taji ya utukufu; hupatikana kwa kuishi katika njia ya haki.
Grå hår er fager krans! Han er å vinna på rettferds veg.
32 Ni bora kukawia kuwa na hasira kuliko kuwa shujaa na mwenye kutawala roho yake ni imara zaidi kuliko yule anayeuteka mji.
Ein tolug mann er betre enn ei kjempa, og den som styrer hugen sin, stend yver den som tek ein by.
33 Kura hurushwa kwenye mkunjo, bali maamuzi hutoka kwa Yehova.
Dei kastar terningen i fanget, men all hans avgjerd kjem frå Herren.
