Mithali 16
1 Mipango ya moyo ni ya mtu, bali Yehova hutoa jawabu kutoka kwenye ulimi wake.
Hominis est animam præparare: et Domini gubernare linguam.
2 Njia zote za mtu ni safi kwenye macho yake mwenyewe, bali Yehova huipima mioyo.
Omnes viæ hominis patent oculis eius: spirituum ponderator est Dominus.
3 Kabidhi kwa Yehova kazi zako zote na mipango yako itafanikiwa.
Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
4 Yehova alifanya kila kitu kwa kusudi lake, hata waovu kwa ajili ya siku ya taabu.
Universa propter semetipsum operatus est Dominus: impium quoque ad diem malum.
5 Yehova anamchukia kila mtu mwenye moyo wa majivuno, ingawa wanasimama imara, hawakosi kupata adhabu.
Abominatio Domini est omnis arrogans: etiam si manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ, facere iustitiam: accepta est autem apud Deum magis, quam immolare hostias.
6 Kwa agano la uaminifu na udhamini uovu husafishwa na kwa kumcha Yehova watu hujitenga na ubaya.
Misericordia et veritate redimitur iniquitas: et in timore Domini declinatur a malo.
7 Njia za mtu zinapompendeza Yehova, huwafanya hata adui zake huyo mtu wawe na amani naye.
Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque eius convertet ad pacem.
8 Bora kitu kidogo pamoja na haki, kuliko mapato makubwa pamoja na udhalimu.
Melius est parum cum iustitia, quam multi fructus cum iniquitate.
9 Katika moyo wake mtu hunuia njia yake, bali Yehova huziongoza hatua zake.
Cor hominis disponit viam suam: sed Domini est dirigere gressus eius.
10 Mshauri yupo katika midimo ya mfalme, katika hukumu kinywa chake hakisemi kwa udanganyifu.
Divinatio in labiis regis, in iudicio non errabit os eius.
11 Vipimo vya kweli hutoka kwa Yehova; uzito wote kwenye gunia ni kazi yake.
Pondus et statera iudicia Domini sunt: et opera eius omnes lapides sacculi.
12 Wafalme wanapofanya mambo maovu, hicho ni kitu cha kudharauliwa, kwa maana utawala huimarishwa kwa kutenda haki.
Abominabiles regi qui agunt impie: quoniam iustitia firmatur solium.
13 Mfalme hufurahia midomo ambayo husema haki na anampenda mwenye kusema waziwazi.
Voluntas regum labia iusta: qui recta loquitur, diligetur:
14 Hasira ya mfalme ni mjumbe wa mauti lakini mtu mwenye busara atajaribu kutuliza hasira yake.
Indignatio regis, nuncii mortis: et vir sapiens placabit eam.
15 Katika nuru ya uso wa mfalme ni uzima na fadhila yake ni kama wingu linaloleta mvua ya masika.
In hilaritate vultus regis, vita: et clementia eius quasi imber serotinus.
16 Ni bora kiasi gani kupata hekima kuliko dhahabu. Kuchagua kupata ufahamu ni zaidi kuliko fedha.
Posside sapientiam, quia auro melior est: et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17 Njia kuu ya watu waadilifu hujitenga na ubaya; mwenye kuyahifadhi maisha yake huilinda njia yake.
Semita iustorum declinat mala: custos animæ suæ servat viam suam.
18 Kiburi hutangulia kabla ya uharibifu na moyo wa kujivuna kabla ya maangamizi.
Contritionem præcedit superbia: et ante ruinam exaltatur spiritus.
19 Ni bora kunyenyekea miongoni mwa watu masikini kuliko kugawana ngawira pamoja watu wenye kiburi.
Melius est humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis.
20 Mwenye kutafakari yaliyofundishwa hupata kilicho chema na wenye kumtumaini Yehova watafurahi.
Eruditus in verbo reperiet bona: et qui sperat in Domino, beatus est.
21 Mwenye hekima moyoni anaitwa ufuhamu na utamu wa hotuba huongeza uwezo wa kufundisha.
Qui sapiens est corde, appellabitur prudens: et qui dulcis eloquio, maiora percipiet.
22 Ufahamu ni chemchemi ya uzima kwake ambaye nayo, bali adhabu ya wapumbavu ni upumbavu wao.
Fons vitæ eruditio possidentis: doctrina stultorum fatuitas.
23 Moyo wa mtu mwenye hekima hutoa busara katika kinywa chake na huongeza ushawishi katika midomo yake.
Cor sapientis erudiet os eius: et labiis eius addet gratiam.
24 Maneno yenye kufaa ni sega la asali -matamu kwenye nafsi na huponya mifupa.
Favus mellis, composita verba: dulcedo animæ, sanitas ossium.
25 Kuna njia ambayo huonekana sawa kwa mtu, bali mwisho wake ni njia ya mauti.
Est via quæ videtur homini recta: et novissima eius ducunt ad mortem.
26 Hamu ya kibarua humfanyia kazi; njaa yake humsihi kuendelea.
Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum:
27 Mtu duni huchimba madhara na usemi wake ni kama moto unaounguza.
Vir impius fodit malum, et in labiis eius ignis ardescit.
28 Mtu mkaidi huchochea mafarakano na umbeya huwafarakanisha marafiki.
Homo perversus suscitat lites: et verbosus separat principes.
29 Mtu wa vurugu humdanganya jirani yake na kumwongoza kwenye mapito ambayo si mema.
Vir iniquus lactat amicum suum: et ducit eum per viam non bonam.
30 Yule anayekonyeza kwa jicho anapanga njama za mambo ya ukaidi; wenye kuandama midomo yao watapitisha mabaya.
Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua, perficit malum.
31 Mvi ni taji ya utukufu; hupatikana kwa kuishi katika njia ya haki.
Corona dignitatis senectus, quæ in viis iustitiæ reperietur.
32 Ni bora kukawia kuwa na hasira kuliko kuwa shujaa na mwenye kutawala roho yake ni imara zaidi kuliko yule anayeuteka mji.
Melior est patiens viro forti: et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.
33 Kura hurushwa kwenye mkunjo, bali maamuzi hutoka kwa Yehova.
Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.
