Mithali 15
1 Jawabu la upole huondoa ghadhabu, bali neno la ukatili huchochea hasira.
Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
2 Ulimi wa watu mwenye hekima husifu maarifa, bali kinywa cha wapumbavu humwaga upuuzi.
Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
3 Macho ya Yehova yapo kila mahali, yakiwatazama juu ya waovu na wema.
In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
4 Ulimi unaoponya ni mti wa uzima, bali ulimi wa udanganyifu huvunja moyo.
Lingua placabilis, lignum vitae: quae autem immoderata est, conteret spiritum.
5 Mpumbavu hudharau marudi ya baba yake, bali yeye anayejifunza kutokana na masahihisho ni mwenye hekima.
Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
6 Katika nyumba ya wale watendao haki kuna hazina kubwa, bali mapato ya watu waovu huwapa taabu.
Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
7 Midomo ya wenye hekima husambaza maarifa, bali mioyo ya wapumbavu haifanyi hivyo.
Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
8 Yehova anachukia sadaka za watu waovu, bali maombi ya watu waadilifu ndiyo furaha yake.
Victimae impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
9 Yehova anachukia njia ya watu waovu, bali anampenda yule ambaye huandama haki.
Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
10 Marudi ya ukatili hungojea kwa yeyote ambaye huiacha njia na yule ambaye huchukia masahihisho atakufa.
Doctrina mala deserentium viam vitae: qui increpationes odit, morietur.
11 Kuzimu na uharibifu vipo wazi mbele za Yehova; je si zaidi sana mioyo ya wana wa wanadamu? (Sheol h7585)
Infernus, et perditio coram Domino: quanto magis corda filiorum hominum? (Sheol h7585)
12 Mwenye mzaha huchukia masahihisho; hatakwenda kwa wenye hekima.
Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
13 Moyo wenye furaha husababisha uchangamfu wa uso, bali huzuni huvunja moyo.
Cor gaudens exhilarat faciem: in moerore animi deiicitur spiritus.
14 Moyo wa mwenye ufahamu hutafuta maarifa, bali kinywa cha wapumbavu hujilisha kwenye upuuzi.
Cor sapientis quaerit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
15 Siku zote za watu waliokandamizwa ni taabu, bali moyo wenye furaha unakaramu daima.
Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
16 Bora kitu kidogo pamoja na kumcha Mungu kuliko hazina kubwa pamoja na ghasia.
Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
17 Bora mlo wenye mboga kukiwa na upendo kuliko kuandaliwa ndama aliyenona kwa chuki.
Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
18 Mtu mwenye hasira huchochea mabishano, bali mtu ambaye hukawia kukasirika hutuliza ugomvi.
Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
19 Mapito ya mtu goigoi ni kama sehemu yenye uwa wa miiba, bali mapito ya mtu mwadilifu ni njia kuu iliyojengwa imara.
Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
20 Mwana mwenye busara huleta furaha kwa baba yake, bali mtu mpumbavu humdharau mama yake.
Filius sapiens laetificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
21 Upuuzi humfurahia mtu ambaye amepungukiwa akili, bali mwenye ufahamu hutembea katika njia nyofu.
Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
22 Mipango huharibika ambapo hakuna ushauri, bali washauri wengi wanafanikiwa.
Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
23 Mtu anapata furaha wakati anapotoa jibu la kufaa; je ni zuri kiasi gani neno kwa wakati muafaka!
Laetatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
Semita vitae super eruditum, ut declinet de inferno novissimo. (Sheol h7585)
25 Yehova hurarua urithi wa mwenye kiburi, bali huzilinda mali za mjane.
Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduae.
26 Yehova huyachukia mawazo ya watu waovu, bali maneno ya upole ni safi.
Abominatio Domini cogitationes malae: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
27 Mporaji huleta shida kwenye familia yake, bali yeye ambaye huchukia rushwa ataishi.
Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
28 Moyo wa yule atendaye haki hutafakari kabla ya kujibu, bali kinywa cha watu waovu humwanga ubaya wake wote.
Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
29 Yehova yupo mbali na watu waovu, bali husikia maombi ya wale watendao haki.
Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
30 Nuru ya macho huleta furaha moyoni na habari njema ni afya kwenye mwili.
Lux oculorum laetificat animam: fama bona impinguat ossa.
31 Kama utazingatia wakati mtu anapokurekebisha jinsi ya kuishi, utabaki miongoni mwa watu wenye busara.
Auris, quae audit increpationes vitae, in medio sapientium commorabitur.
32 Yeye anayekataa karipio hujidharau mwenyewe, bali yule asikilizaye masahihisho hujipatia ufahamu.
Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
33 Kumcha Yehova hufundisha hekima na unyenyekevu huja kabla ya heshima.
Timor Domini, disciplina sapientiae: et gloriam praecedit humilitas.
