Mithali 14
1 Mwanamke mwenye busara huijenga nyumba yake, bali mwanamke mpumbavu huibomoa kwa mikono yake mwenyewe.
Kvinners visdom bygger sitt hus, men dårskap river det ned med sine hender.
2 Yeye aendaye kwa uaminifu humcha Yehova, bali mkaidi humdharau katika njia zake.
Den som vandrer i opriktighet, frykter Herren; men den som går krokveier, forakter ham.
3 Katika kinywa cha mpumbavu hutoka chipukizi la kiburi chake, bali midomo ya wenye busara itawalinda.
I dårens munn er et ris for hans overmot, men de vises leber er deres vern.
4 Pale pasipo na mifugo hori la kulishia ni safi, bali mazao mengi huweza kupatikana kwa nguvu za maksai.
Hvor det ingen okser er, der er krybben tom; men rikelig vinning kommer ved oksens kraft.
5 Shahidi mwaminifu hasemi uongo, bali shahidi wa uongo hupumua uongo.
Trofast vidne lyver ikke, men den som taler løgn, er et falskt vidne.
6 Mwenye dharau hutafuta hekima na hakuna hata, bali maarifa huja kwa urahisi kwa mwenye ufahamu.
Spotteren søker visdom, men finner den ikke; men for den forstandige er kunnskap lett å vinne.
7 Nenda mbali kutoka kwa mtu mpumbavu, maana hutapata maarifa kwenye midomo yake.
Når du går fra en dåre, har du ikke funnet forstand på hans leber.
8 Hekima ya mtu mwenye busara ni kuifahamu njia yake mwenyewe, bali upuuzi wa wapumbavu ni udanganyifu.
Den klokes visdom er at han forstår sin vei, men dårers dårskap er at de bedrar sig selv.
9 Wapumbavu hudharau wakati sadaka ya hatia inapotolewa, bali miongoni mwao waaminifu hushiriki fadhila.
Dårer spottes av sitt eget skyldoffer, men blandt de opriktige råder Guds velbehag.
10 Moyo unayajua machungu yake mwenyewe na hakuna mgeni anayeshiriki furaha yake.
Hjertet kjenner sin egen bitre smerte, og i dets glede blander ingen fremmed sig.
11 Nyumba ya waovu itaangamizwa, bali hema ya watu waaminifu itasitawi.
De ugudeliges hus skal ødelegges, men de opriktiges telt skal blomstre.
12 Kuna njia ambayo huonekana sawa kwa mtu, lakini mwisho wake huelekea mauti tu.
Mangen vei tykkes en mann rett, men enden på det er dødens veier.
13 Moyo unaweza kucheka lakini bado ukawa katika maumivu na furaha inaweza kukoma ikawa huzuni.
Endog under latter har hjertet smerte, og enden på gleden er sorg.
14 Yule asiyemwaminifu atapata anachostahili kwa njia zake, bali mtu mwema atapata kilicho chake.
Av sin ferd skal den frafalne mettes, og en god mann holder sig borte fra ham.
15 Yeye ambaye hakufundishwa huamini kila kitu, bali mtu mwenye hekima huzifikiria hatua zake.
Den enfoldige tror hvert ord, men den kloke akter på sine skritt.
16 Mtu mwenye hekima huogopa na kutoka kwenye ubaya, bali mpumbavu huliacha onyo kwa ujasiri.
Den vise frykter og holder sig fra det onde, men dåren er overmodig og trygg.
17 Yeye ambaye anakuwa na hasira kwa haraka hufanya mambo ya kipumbavu, na mtu anayefanya hila mbaya huchukiwa.
Den bråsinte gjør dårskap, og en svikefull mann blir hatet.
18 Wajinga hurithi upumbavu, lakini watu wenye hekima wamezingirwa kwa maarifa.
De enfoldige har fått dårskap i arv, men de kloke krones med kunnskap.
19 Hao ambao ni waovu watainama mbele yao walio wema na wale wenye uovu watasujudu kwenye malango ya wenye haki.
De onde må bøie sig for de gode, og de ugudelige ved den rettferdiges porter.
20 Mtu masikini huchukiwa hata na marafiki zake, bali watu matajiri wanamarafiki wengi.
Endog av sin venn blir den fattige hatet; men de som elsker en rik, er mange.
21 Yeye ambaye huonyesha dharau kwa jirani yake anafanya dhambi, bali yule ambaye huonyesha fadhila kwa masikini anafuraha.
Den som forakter sin næste, synder; men salig er den som ynkes over arminger.
22 Je wale wanaofanya njama mbaya hawapotei? Bali wale wenye mpango wa kutenda mema watapokea agano la uaminifu na udhamini
Skal ikke de fare vill som tenker ut det som ondt er? Men miskunnhet og trofasthet times dem som optenker godt.
23 Katika kazi zote ngumu huja faida, bali palipo na maongezi tu, huelekea kwenye umasikini.
Ethvert møiefullt arbeid gir vinning, men tomt snakk fører bare til tap.
24 Taji ya watu wenye busara ni utajiri wao, bali upuuzi wa wapumbavu huwaletea upuu zaidi.
De vises rikdom er deres krone, men dårenes dårskap er og blir dårskap.
25 Shahidi mkweli huokoa maisha, bali shahidi wa uongo hupumua uongo.
Et sanndru vidne frelser liv, men den som taler løgn, er full av svik.
26 Mtu anapokuwa na hofu ya Yehova, pia anakuwa na matumaini zaidi ndani yake; vitu hivi vitakuwa kama sehemu imara ya ulinzi kwa watoto wa mtu huyu.
Den som frykter Herren, har et sterkt vern, og for hans barn skal Herren være en tilflukt.
27 Kumcha Yehova ni chemchemi ya uzima, ili kwamba mtu aweze kujiepusha kutoka katika mitego ya mauti.
Å frykte Herren er en livsens kilde, så en slipper fra dødens snarer.
28 Utukufu wa mfalme upo katika idadi kubwa ya watu wake, bali pasipo watu mfalme huangamia.
Meget folk er kongens ære, men mangel på folk er fyrstens fall.
29 Mtu mvumilivu anaufahamu mkubwa, bali mtu mwepesi wa kuhamaki hukuza upuuzi.
Den langmodige har stor forstand, men den bråsinte viser stor dårskap.
30 Moyo wenye raha ni uzima wa mwili, bali husuda huozesha mifupa.
Et saktmodig hjerte er legemets liv, men hissighet er råttenhet i benene.
31 Anayemkandamiza masikini humlaani Muumba wake, bali anayeonyesha fadhila kwa wahitaji humtukuza yeye.
Den som trykker en arming, håner hans skaper, men den som har medynk med den fattige, ærer skaperen.
32 Mtu mwovu huangushwa chini kwa matendo yake mabaya, bali mtu mwenye haki anakimbilio hata katika kifo.
Når ulykken rammer den ugudelige, kastes han over ende; men den rettferdige er frimodig i døden.
33 Hekima hukaa katika moyo wa ufahamu, bali hata miongoni mwa wapumbavu hujiachilia mwenyewe kwa kujulikana
I den forstandiges hjerte holder visdommen sig stille, men i dårers indre gir den sig til kjenne.
34 Kutenda haki huliinua taifa, bali dhambi ni chukizo kwa watu wowote.
Rettferdighet ophøier et folk, men synden er folkenes vanære.
35 Fadhila ya mfalme ni kwa mtumishi mwenye kutenda kwa hekima, bali hasira yake ni kwa yule atendaye kwa kuaibisha.
En klok tjener vinner kongens yndest, men over en dårlig tjener kommer hans vrede.
