Mithali 12
1 Anayependa mafundisho hupenda maarifa, bali yule anayechukia maonyo ni mpumbavu.
Nowa da Bagade Dawa: su Hou amoma asigi galea, e da ea hou hahamomusa: gagabole sia: amo nabimu hanai. Hou hahamomusa: sia: su amoma higamu da gagaoui.
2 Yehova humpa fadhila mtu mwema, bali mtu ambaye hufanya mipango ya ufisada atahukumiwa.
Hina Gode da dunu noga: i hahawane dogolegele ba: sa. Be nowa da wadela: le hamomusa: ilegesea, E da ilima fofada: nanu, se iasu imunu agoai galebe.
3 Mtu hawezi kuimarishwa kwa uovu, bali wale watendao haki hawawezi kung'olewa.
Wadela: i hou hamosu da gaga: su hamedafa iaha. Be moloidafa dunu da gasawane lela.
4 Mke mwema ni taji ya mume wake, bali yule aletaye aibu ni kama ugonjwa unaoozesha mifupa yake.
Egoa da uda noga: idafa amo hahawane ba: sa. Be uda da moloi hou hame hamosea, egoa da gogosiasa. Amola amo uda da egoa ema olo ea gasa ganodini madelabe defele amo dunu ea hou wadela: sa.
5 Mipango ya wale watendao haki ni adili, bali shauri la mwovu ni udanganyifu.
Moloidafa dunu da dilima moloi hou fawane hamosa. Be wadela: i dunu da dilima ogogosu hou fawane hamosa.
6 Maneno ya watu waovu ni uviziaji unaosubiri nafasi ya kuua, bali maneno ya mwenye haki yatawatunza salama.
Wadela: i hamosu dunu ilia sia: da dunu eno wamo bogoma: ne fane legebe defele. Be moloidafa dunu ilia sia: da dunu amo da enoga magagisa, ilima gaga: su agoane ba: sa.
7 Watu waovu wametupwa na kuondolewa, bali nyumba ya wale watendao haki itasimama.
Wadela: i hamosu dunu da dafane bogosea, iligaga fi hame ba: mu. Be moloidafa dunu iligaga fi da esalumu.
8 Mtu husifiwa kwa kadri ya hekima yake, bali yule anayechagua ukaidi hudharauliwa.
Di da asigi dawa: su ida: iwane galea, dunu amola uda huluane da dia dio gaguia gadomu. Be di da gagaoui agoane hamosea, ilia di da hamedei dunu agoai dawa: mu.
9 Bora kuwa na cheo duni- kuwa mtumishi tu- kuliko kujisifu kuhusu ukuu wako bila kuwa na chakula.
Di da mafua dunu amola di hawa: hamobeba: le fawane ha: i manu lamu da defea. Be di da ogogole mimogo gasa fi di fawane hamosea, be ha: i manu hame ba: mu da defea hame.
10 Yule atendaye haki anajali mahitaji ya mnyama wake, bali huruma ya mwovu ni ukatili.
Bagade dawa: su dunu e da ea ohe amoma asigisa, amola e da noga: le ouligisa. Amola dunu moloi hou hame hamobe ea da ea ohe amoma dodona: gini, noga: le hame ouligisa.
11 Yule atendaye kazi katika shamba lake atapata chakula tele, bali anayesaka miradi duni hana akili.
Ifabi ouligisu dunu da gasa gala hawa: hamosea, amo dunu e ha: i manu bagade ba: sa. Be udigili hamedei hawa: hamosu hamomu da gagaoui agoai.
12 Watu waovu hutamani wanavyoiba watu wabaya kutoka kwa wengine, bali tunda la wale watendao haki hutoka kwao mwenyewe.
Wadela: i hamosu dunu da wadela: i hou hamomusa: , amo logo fawane hogosa. Be moloidafa dunu da gasawane lela.
13 Mtu mbaya hunaswa kwa maongezi yake mabaya, bali wale watendao haki hujinasua katika taabu.
Wadela: i hamosu dunu da ea sia: beba: le, hina: sani amoga daha. Be moloidafa dunu da mosolasu amoba: le hobeale ahoa.
14 Mtu hushiba vitu vyema kutokana na tunda la maneno yake, kama vile kazi ya mikono yake inavyompa thawabu.
Di da dia hou hamosu amola dia sia: sia: su amo defele bidi lamu. Dia hamoi defele bidi lamu.
15 Njia ya mpumbavu ni sawa machoni pake mwenyewe, bali mtu wa hekima husikiliza ushauri.
Gagaoui dunu da ilia hou da defeayale ili dawa: sa. Be bagade dawa: su dunu ilia da fada: i sia: ne iasu naba.
16 Mpumbavu huonyesha hasira yake papo hapo, bali asiyejali tusi ni mwenye busara.
Gagaoui dunu da ougi ba: sea, e da dunu huluane nabima: ne ea ougi hedolo olelesa. Be asigi dawa: su noga: i dunu da odagia sisa: nosu nabasea, dabe hame sia: sa.
17 Asemaye ukweli huongea ilivyo haki, bali shahidi wa uongo huongea uongo.
Di da dafawane moloi sia: sia: sea, fofada: su da moloidafa ba: mu. Be dunu da ogogosu sia: sia: sea, moloidafa fofada: su da hame ba: mu.
18 Maneno yake asemaye kwa pupa ni kama kurusha upanga, bali ulimi wa mwenye hekima huleta uponyaji.
Hedolowane udigili sia: dasu da gegesu gobihei bagade ea hou defele, fa: gisa. Be noga: le dawa: le sia: dasu da uhinisisu agoai.
19 Midomo yenye kweli itadumu milele, bali ulimi wa uongo ni kwa kitambo kidogo tu.
Ogogosu hou da hedolowane bogosa. Be dafawanedafa hou da eso huluane esalalalumu.
20 Kuna udanganyifu katika mioyo ya wale wanaopanga kutenda uovu, bali furaha hutoka kwa washauri wa amani.
Nowa da wadela: i hamomusa: dawa: sea da beda: ga fofogadigimu. Be nowa da hou ida: iwane hamomusa: dawa: sea da hahawane ba: mu.
21 Hakuna ugonjwa utakaowajia wale watendao haki, bali watu waovu watajazwa matatizo.
Wadela: lesisu da noga: idafa dunu ema hame doaga: sa. Be wadela: i hamosu dunu da mosolasu fawane ba: sa.
22 Yehova anachukia midomo ya uongo, bali wale ambao huishi kwa uaminifu ndiyo furaha yake.
Hina Gode da ogogosu dunu ilima higasa. Be E da molole sia: su dunu ilima hahawane gala.
23 Mtu mwenye busara anasitiri maarifa yake, bali moyo wa wapumbavu hupiga yowe za kipumbavu.
Asigi dawa: su noga: i dunu da ilia dawa: i liligi bagade hame sia: sa. Be gagaoui dunu da bagade sia: beba: le, ilia hame dawa: su hou eno dunuma olelesa.
24 Mkono wa mwenye bidii utatawala, bali watu wavivu watawekwa katika kazi za kulazimishwa.
Di da gasa bagade hawa: hamosea, di da gasa lamu. Be hihini hawa: hamosea, di da udigili hawa: hamosu dunu hamoi dagoi ba: mu.
25 Mashaka katika moyo wa mtu humwelemea, bali neno zuri humfurahisha.
Da: i diosu hou da fedege agoane, dia hahawane hou wamolamu. Be asigi sia: da dunu ea dogo bu denesimu dawa:
26 Mwenye haki ni kiongozi kwa rafiki yake, bali njia ya waovu huwaongoza katika kupotea.
Moloidafa dunu da ea na: iyado dunuma logo noga: le olelesa. Be wadela: i hamosu dunu da wadela: i logoga ahoabeba: le, dafamu.
27 Watu wavivu hawawezi kubanika mawindo yao wenyewe, bali mtu wenye bidii atapata mali zenye thamani.
Di da hihi dabulili hawa: hamosea, dia hanai liligi hame lamu. Be di da gasa bagade hawa: hamosea, bagade gaguiwane ba: mu.
28 Wale ambao wanatembea katika njia ya haki wanapata uzima na katika mapito hayo hakuna kifo.
Moloidafa hou da esalusu logo olelesa. Be wadela: i hou da bogosu logo ahoasu olelesa.
