Mithali 1
1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
Parabolae Salomonis, filii David, regis Israel.
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
Ad sciendam sapientiam, et disciplinam:
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
ad intelligenda verba prudentiae: et suscipiendam eruditionem doctrinae, iustitiam, et iudicium, et aequitatem:
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia, et intellectus.
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
Audiens sapiens, sapientior erit: et intelligens, gubernacula possidebit.
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
Animadvertet parabolam, et interpretationem, verba sapientum, et aenigmata eorum.
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
Timor Domini principium sapientiae. Sapientiam, atque doctrinam stulti despiciunt.
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuae:
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra:
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
deglutiamus eum sicut infernus viventem, et integrum quasi descendentem in lacum. (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
Omnem pretiosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spoliis.
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
Sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum.
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
Fili mi, ne ambules cum eis, prohibe pedem tuum a semitis eorum.
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
Pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum.
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
Sic semitae omnis avari, animas possidentium rapiunt.
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
Sapientia foris praedicat, in plateis dat vocem suam:
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
in capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
Usquequo parvuli diligitis infantiam, et stulti ea, quae sibi sunt noxia, cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
Convertimini ad correptionem meam: en proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
Quia vocavi, et renuistis: extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret.
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis id, quod timebatis, advenerit.
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit: quando venerit super vos tribulatio, et angustia:
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
Tunc invocabunt me, et non exaudiam: mane consurgent, et non invenient me:
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universae correptioni meae.
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
Comedent igitur fructus viae suae, suisque consiliis saturabuntur.
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
