Mithali 1
1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
De spreuken van Salomo, den zoon van David, den koning van Israel,
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
Om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands;
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
Om aan te nemen onderwijs van goed verstand, gerechtigheid, en recht, en billijkheden;
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
Om den slechten kloekzinnigheid te geven, den jongeling wetenschap en bedachtzaamheid.
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
Die wijs is, zal horen, en zal in lere toenemen; en die verstandig is, zal wijzen raad bekomen;
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
Om te verstaan een spreuk en de uitlegging, de woorden der wijzen en hun raadselen.
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
De vrees des HEEREN is het beginsel der wetenschap; de dwazen verachten wijsheid en tucht.
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
Mijn zoon! hoor de tucht uws vaders, en verlaat de leer uwer moeder niet;
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
Want zij zullen uw hoofd een aangenaam toevoegsel zijn, en ketenen aan uw hals.
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
Mijn zoon! indien de zondaars u aanlokken, bewillig niet;
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
Indien zij zeggen: Ga met ons, laat ons loeren op bloed, ons versteken tegen den onschuldige, zonder oorzaak;
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
Laat ons hen levend verslinden, als het graf; ja, geheel en al, gelijk die in den kuil nederdalen; (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
Alle kostelijk goed zullen wij vinden, onze huizen zullen wij met roof vullen.
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
Gij zult uw lot midden onder ons werpen; wij zullen allen een buidel hebben.
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
Mijn zoon! wandel niet met hen op den weg; weer uw voet van hun pad.
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
Want hun voeten lopen ten boze; en zij haasten zich om bloed te storten.
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
Zekerlijk, het net wordt tevergeefs gespreid voor de ogen van allerlei gevogelte;
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
En deze loeren op hun eigen bloed, en versteken zich tegen hun zielen.
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
Zo zijn de paden van een iegelijk, die gierigheid pleegt; zij zal de ziel van haar meester vangen.
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
De opperste Wijsheid roept overluid daarbuiten; Zij verheft Haar stem op de straten.
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
Zij roept in het voorste der woelingen; aan de deuren der poorten spreekt Zij Haar redenen in de stad;
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
Gij slechten! hoe lang zult gij de slechtigheid beminnen, en de spotters voor zich de spotternij begeren, en de zotten wetenschap haten?
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
Keert u tot Mijn bestraffing; ziet, Ik zal Mijn Geest ulieden overvloediglijk uitstorten; Ik zal Mijn woorden u bekend maken.
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
Dewijl Ik geroepen heb, en gijlieden geweigerd hebt; Mijn hand uitgestrekt heb, en er niemand was, die opmerkte;
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
En gij al Mijn raad verworpen, en Mijn bestraffing niet gewild hebt;
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
Zo zal Ik ook in ulieder verderf lachen; Ik zal spotten, wanneer uw vreze komt.
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
Wanneer uw vreze komt gelijk een verwoesting, en uw verderf aankomt als een wervelwind; wanneer u benauwdheid en angst overkomt;
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
Dan zullen zij tot Mij roepen, maar Ik zal niet antwoorden; zij zullen Mij vroeg zoeken, maar zullen Mij niet vinden;
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
Daarom, dat zij de wetenschap gehaat hebben, en de vreze des HEEREN niet hebben verkoren.
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
Zij hebben in Mijn raad niet bewilligd; al Mijn bestraffingen hebben zij versmaad;
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
Zo zullen zij eten van de vrucht van hun weg, en zich verzadigen met hun raadslagen.
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
Want de afkering der slechten zal hen doden, en de voorspoed der zotten zal hen verderven.
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
Maar die naar Mij hoort, zal zeker wonen, en hij zal gerust zijn van de vreze des kwaads.
