Mathayo 5
1 Yesu alipo uona umati, akaondoka na kuelekea Mlimani. Alipokuwa ameketi chini, wanafunzi wake wakaja kwake.
Daro derey shiiqidayssa Yesuusi be7ida wode deriya bolla keyidi uttis. Iya tamaareti iyaakko shiiqin,
2 Akafunua kinywa chake na akawafundisha, akisema,
hayssada yaagidi tamaarssis:
3 “Heri walio maskini wa roho maana ufalme wa mbinguni ni wao.
“Bantta ayyaanan manqoti anjjettidayssata, salo kawotethay enttassa.
4 Heri walio na huzuni, maana watafarijiwa.
Yeekkeyssati anjjettidayssata, entti minthetho demmana.
5 Heri wenye upole, maana watairithi nchi.
Bantta wozanan ashkketi anjjettidayssata, entti sa7aa laattana.
6 Heri wenye njaa na kiu ya haki, maana hao watashibishwa.
Xillobaa oothanaw koshatteyssatinne saamotteyssati anjjettidayssata, entti kallana.
7 Heri wenye rehema maana hao watapata Rehema.
Maareyssati anjjettidayssata, entti maarotethi demmana.
8 Heri wenye moyo safi maana watamwona Mungu.
Wozana geeshshati anjjettidayssata, entti Xoossaa be7ana.
9 Heri wapatanishi, maana hao wataitwa wana wa Mungu.
Sigetheyssati anjjettidayssata, entti Xoossaa nayta geetetti xeegettana.
10 Heri wale wanaoteswa kwa ajili ya haki, maana ufalme wa mbinguni ni wao.
Xillobaa oothiya gisho gidi, goodetteyssati anjjettidayssata, salo kawotethay enttassa.
11 Heri ninyi ambao watu watawatukana na kuwatesa, au kusema kila aina ya ubaya dhidi yenu kwa uongo kwa ajili yangu.
“Asay hinttena ta gisho gidi cayaa wode, gooddiya wodenne hintte bolla iitabaa ubbaa worddon odisiya wode hintte anjjettidayssata.
12 Furahini na kushangilia, maana thawabu yenu ni kubwa juu mbinguni. Kwa kuwa hivi ndivyo watu walivyo watesa manabii walioishi kabla yenu.
Hintte woytoy salon gita gidiya gisho ufayttite, hashshu giite. Hinttefe kase de7iya nabeta hessada goodidosona.
13 Ninyi ni chumvi ya dunia. Lakini kama chumvi imepoteza ladha yake, itawezaje kufanyika chumvi halisi tena? Kamwe haiwezi kuwa nzuri kwa kitu kingine chochote tena, isipokuwa ni kutupwa nje na kukanyagwa na miguu ya watu.
“Hinttee biittaas maxine; maxiney ba maxinetethaa aggiko, ba mal7otethaa waati zaari demmanee? Kare holin asan yedhdhettanaappe attin aybiskka maaddenna.
14 Ninyi ni nuru ya ulimwengu. Mji uliojegwa juu ya mlima haufichiki.
“Hintte biittaas poo7o; dere bolla de7iya katamiya qosettanaw dandda7ukku.
15 Wala watu hawawashi taa na kuweka chini ya kikapu, bali kwenye kinara, nayo yawaangaza wote walio ndani ya nyumba.
Xomppe oythidi son de7iya asa ubbaas poo7ana mela dhoqqa son wotheesippe attin daallo gidon wothey baawa.
16 Acha nuru yenu iangaze mbele za watu kwa namna ambayo kwamba, wayaone matendo yenu mema na kumtukuza Baba yenu aliye mbinguni.
Hessa mela asay hintte lo77o oosuwa be7idi, salon de7iya hintte aawa bonchchana mela hintte poo7oy asa sinthan poo7o.
17 Msifikiri nimekuja kuiharibu sheria wala manabii. Sijaja kuharibu lakini kutimiza.
“Taani Muse higgiyanne nabeta qaala shaaranaw yida hinttew daanoppo. Taani, entti odidayssi tuma gideyssa qonccisanaw yasippe attin shaaranaw yabiikke.
18 Kwa kweli nawaambia kwamba mpaka mbingu na dunia zote zipite hapana yodi moja wala nukta moja ya sheria itaondoshwa katika sheria hadi hapo kila kitu kitakapokuwa kimekwisha timizwa.
Ta hinttew tuma odays; saloynne sa7ay aadhdhana gakkanaw higge ubbay polettanaappe attin higgiyafe issi qaalay woykko pidaaley aadhdhenna.
19 Hivyo yeyote avunjaye amri ndogo mojawapo ya amri hizi na kuwafundisha wengine kufanya hivyo ataitwa mdogo katika ufalme wa mbinguni. Lakini yeyote azishikaye na kuzifundisha ataitwa mkubwa katika ufalme wa mbinguni.
Hessa gisho, ha kiitatappe guuxiya issi kiitaa menthiya oonikka qassi harata hessatho oothana mela tamaarssey oonikka salo kawotethan ubbaafe guutha gidana. Shin ha kiitaa poleysinne haratakka polana mela tamaarssey salo kawotethan gita gidana.
20 Kwa maana nawaambia haki yenu isipozidi haki ya waandishi na Mafarisayo, kwa vyovyote vile hamtaingia katika ufalme wa mbinguni.
Ta hinttew odays; hintte xillotethay Farisaaweta xillotethaafenne higge asttamaareta xillotethaafe aadhdhonna ixxiko, salo kawotethaa gelekketa.
21 Mmesikia ilinenwa zamani kuwa, “usiue” na 'yeyote auaye yuko katika hatari ya hukumu.'
“Hintte mayzatas, ‘Wodhoppite; shemppo wodhida oonikka pirddettana’ geetettoyssa si7ideta.
22 Lakini nawaambia yeyote amchukiaye ndugu yake atakuwa katika hatari ya hukumu. Na yeyote amwambiaye ndugu yake kuwa, 'Wewe ni mtu usiyefaa!' atakuwa katika hatari ya baraza. Na yeyote asemaye, 'Wewe mjinga!' atakuwa katika hatari ya moto wa jehanamu. (Geenna g1067)
Shin ta hinttew odays; ba ishaa hanqettiya ubbay pirddettana. Ba ishaa cayaa oonikka daynna sinthi pirddas shiiqana. Ba ishaakko, ‘Eeyay’ giya oonikka qassi gaanname taman pirddettana. (Geenna g1067)
23 Hivyo kama unatoa sadaka yako katika madhabahu na unakumbuka kuwa ndugu yako ana jambo lolote dhidi yako,
“Hessa gisho, neeni ne yarshshuwa yarshshiya wode ne ishaa qohidabay new akeeketiko,
24 iache sadaka mbele ya madhabahu, kisha shika njia yako. Kapatane kwanza na ndugu yako, na kisha uje kuitoa sadaka yako.
ne yarshshuwa he bessan aggada ba; koyrota bada ne ishaara giiga; yaata simmada, ne yarshshuwa Xoossaas yarshsha.
25 Patana na mshitaki wako upesi, ukiwa pamoja naye njiani kuelekea mahakamani, vinginevyo mshtaki wako anaweza kukuacha mikononi mwa hakimu, na hakimu akuache mikononi mwa askari, nawe utatupwa gerezani.
“Nena mooteyssara pirdda keethi bashe oge bolla iyara giiga. Hessi atto giikko I nena daynna sinthi efana. Daynnay nena qachcheyssas aathi immana; I nena woynen yeggana.
26 Amini nawaambieni, kamwe hutawekwa huru hadi umelipa senti ya mwisho ya pesa unayodaiwa.
Ta tuma odays; ne bolla pirddettida accuwa issi santimey attonna cigga onggana gakkanaw qasho keethafe keyakka.
27 Mmesikia imenenwa kuwa, 'Usizini.'
“Hayssafe kase, ‘Laymatoppite’ geetettoyssa si7ideta.
28 Lakini nawaambieni yeyote amtazamaye mwanamke kwa kumtamani amekwisha kuzini naye moyoni mwake.
Shin ta hinttew odays, maccas xeellidi, amottida ubbay ba wozanan iira laymatees.
29 Na kama jicho lako la kulia linakusababisha kujikwaa, ling'oe na ulitupe mbali nawe. Kwa kuwa ni afadhali kiungo kimoja katika mwili wako kiharibike kuliko mwili mzima kutupwa jehanamu. (Geenna g1067)
Ne ushachcha ayfey new nagaras gaaso gidikko, kessa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhdhanaappe ne asatethaafe issoy dhayikko new lo77o. (Geenna g1067)
30 Na kama mkono wako wa kuume unakusababisha kujikwaa, ukate kisha uutupilie mbali nawe. Maana ni afadhali kiungo kimoja katika mwili wako kiharibike kuliko mwili mzima kutupwa jehanamu. (Geenna g1067)
Ne ushachcha kushey new nagaras gaaso gidikko, iya qanxa hola. Ne asatethay kumethi gaanname taman wodhdhanaappe ne asatethaafe issoy dhayikko, new lo77o. (Geenna g1067)
31 Imenenwa pia, yeyote amfukuzaye mkewe, na ampe hati ya talaka.'
“‘Ba machchiw yeddiya oonikka anjjo worqqatiya immo’ geetettis.
32 Lakini mimi nawaambia, yeyote anaye mwacha mke wake, isipokuwa kwa kwa sababu ya zinaa, amfanya kuwa mzinzi. Na yeyote amuoaye baada ya kupewa talaka afanya uzinzi.
Shin ta hinttew odays; ba machchiya laymatonna de7ishin billiya ubbay iya laymatana mela oothees. Hessadakka, anjjettida maccasiw ekkiya ubbay laymatees.
33 Tena, mmesikia ilinenwa kwa wale wa zamani, 'Msiape kwa uongo, bali pelekeni viapo vyenu kwa Bwana.'
“Hintte mayzatakko, ‘Worddon caaqqofite; hintte Xoossaa sinthan caaqqidayssa polite’ geetettidayssa si7ideta.
34 Lakini nawaambia, msiape hata kidogo, ama kwa mbingu, kwa sababu ni enzi ya Mungu;
Shin ta hinttew odays; ubbarakka caaqqofite. Xoossay uttiya araata gidiya gisho, salon caaqqofite.
35 wala kwa dunia, maana ni mahali pa kuweka kiti cha kukanyagia nyayo zake, ama kwa Jerusalemu, maana ni mji wa mfalme mkuu.
Iya tohoy yedhdhiya soo gidiya gisho, sa7ankka caaqqofite. Gita kawuwa katama gidiya gisho, Yerusalaamenkka caaqqofite.
36 Wala usiape kwa kichwa chako, maana huwezi kufanya unywele mmoja kuwa mweupe au mweusi.
Hintte binaanappe issuwaka boothi woykko kareethi oothanaw dandda7onna gisho, hinttee hintte huu7enkka caaqqofite.
37 Bali maneno yenu yawe, 'Ndiyo, ndiyo, Hapana, hapana.' Kwa kuwa yazidiyo hayo yatoka kwa yule mwovu.
Hessa gisho, hintte qaalay, ‘Ee’ woykko ‘Akkay’ gido. Hessafe kare keyey Xalaheppe yees.
38 Mmesikia imenenwa kuwa, 'Jicho kwa jicho, na jino kwa jino.'
“‘Ayfe gisho ayfe; achcha gisho achche’ geetettidayssa si7ideta.
39 Lakini mimi namwambia, Msishindane na mtu mwovu; lakini mtu akikupiga shavu la kulia mgeuzie na jingine pia.
Shin ta hinttew odays; hintte bolla iitabaa oothiya uraara eqettofite. Oonikka ne ushachcha shakalaa baqqiko ne haddirssa shakalaakka bessa.
40 Na kama yeyote anatamani kwenda na wewe mahakamani na akakunyang'anya kanzu yako, mwachie na joho lako pia.
Issi asi ne shaamiziya ekkanaw nena mootikko, ne kootiya gujjada imma.
41 Na yeyote akulazimishaye kwenda naye maili moja, nenda naye maili mbili.
Issi asi nena wolqqan babaa toossidi issi saate oge baara baana mela nena un77ethiko, iyara nam77u saate oge ba.
42 Kwa yeyote akuombaye mpatie, na usimwepuke yeyote anayehitaji kukukopa.
Woossiya oodeskka imma; neeppe tal77anaw koyaa oonakka diggofa.
43 Mmesikia imenenwa, 'Umpende jirani yako, na umchukie adui yako.'
“‘Nena doseyssa dosa; nena ixxeyssa ixxa’ geetettoyssa si7ideta.
44 Lakini nawaambia, wapendeni adui zenu, waombeeni wanao waudhi,
Shin ta hinttew odays; hintte morkketa dosite; hinttena qoheyssatas woossite.
45 Ili kwamba muwe watoto wa baba yenu aliye mbinguni. Kwa kuwa anafanya jua liwaangazie wabaya na wema, na anawanyeshea mvua waovu na wema.
Hessatho hintte oothiko, salon de7iya hintte aawas hintte nayta gidana. I iitatasinne lo77otas awa kessees; xillotasinne nagaranchchotas ba iraa bukisees.
46 Kama mkiwapenda wanaowapenda ninyi, mwapata thawabu gani? Kwani watoza ushuru hawafanyi hivyo?
Hinttena dosiya asaa xalaala hintte dosikko, hinttew ay woytoy de7ii? Hari attoshin, qaraxa qanxiseyssatikka hessa oothoosona.
47 Na kama mkiwasalimia ndugu zenu tu mwapata nini zaidi ya wengine? Je!, Watu wa mataifa hawafanyi vivyo hivyo?
Hinttee, hintte ishata xalaala sarothiko, haratappe ay hara aadhdhiyabaa oothidetii? Hari attoshin, Xoossaa ammanonna asaykka hessa oothoosona.
48 Kwa hiyo yawapasa kuwa wakamilifu, kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.
Hiza, salon de7iya hintte aaway polo gidoyssada hintteka polo gidite.
