< Mathayo 13 >
1 Katika siku hiyo Yesu aliondoka nyumbani na kukaa kando ya bahari.
ⲁ̅ⲚϨⲢⲎⲒ ϦⲈⲚⲠⲒⲈϨⲞⲞⲨ ⲈⲦⲈⲘⲘⲀⲨ ⲈⲦⲀϤⲒ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲠⲒⲎⲒ ⲚϪⲈⲒⲎⲤⲞⲨⲤ ⲚⲀϤϨⲈⲘⲤⲒ ⲠⲈ ⲈⲤⲔⲈⲚ ⲪⲒⲞⲘ.
2 Umati mkubwa ulikusanyika kwa kumzunguka, aliingia ndani ya mtumbwi na kukaa ndani yake. Umati wote walisimama kando ya bahari.
ⲃ̅ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲐⲰⲞⲨϮ ϨⲀⲢⲞϤ ⲚϪⲈϨⲀⲚⲚⲒϢϮ ⲘⲘⲎϢ ϨⲰⲤⲦⲈ ⲚⲦⲈϤⲀⲖⲎⲒ ⲈⲠϪⲞⲒ ⲚⲦⲈϤϨⲈⲘⲤⲒ ⲠⲒⲘⲎϢ ⲆⲈ ⲦⲎⲢϤ ⲚⲀϤⲞϨⲒ ⲈⲢⲀⲦϤ ϨⲒϪⲈⲚ ⲪⲒⲞⲘ.
3 Kisha Yesu alisema maneno mengi kwa mifano, Alisema, “Tazama, mpanzi alienda kupanda.
ⲅ̅ⲞⲨⲞϨ ⲚⲀϤⲤⲀϪⲒ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ ⲚϨⲀⲚⲘⲎϢ ϦⲈⲚϨⲀⲚⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲈϤϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϨⲎⲠⲠⲈ ⲀϤⲒ ⲈⲂⲞⲖ ⲚϪⲈⲪⲎ ⲈⲦⲤⲒϮ ⲈⲤⲒϮ.
4 Alipokuwa akipanda baadhi ya mbegu zilianguka kando ya njia na ndege walikuja wakazidonoa.
ⲇ̅ⲞⲨⲞϨ ϦⲈⲚⲠϪⲒⲚⲐⲢⲈϤⲤⲒϮ ϨⲀⲚⲞⲨⲞⲚ ⲘⲈⲚ ⲀⲨϨⲈⲒ ⲈⲤⲔⲈⲚ ⲠⲒⲘⲰⲒⲦ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲒ ⲚϪⲈⲚⲒϨⲀⲖⲀϮ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲞⲨⲞⲘⲞⲨ.
5 Mbegu zingine zilianguka juu ya mwamba, ambapo hazikupata udongo wa kutosha. Ghafla zilichipuka kwa sababu udongo haukuwa na kina.
ⲉ̅ϨⲀⲚⲔⲈⲬⲰⲞⲨⲚⲒ ⲆⲈ ⲀⲨϨⲈⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲒⲘⲀ ⲘⲠⲈⲦⲢⲀ ⲠⲒⲘⲀ ⲈⲦⲈⲘⲘⲞⲚ ϢⲰⲔ ⲚⲔⲀϨⲒ ⲘⲘⲞϤ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲢⲰⲦ ⲤⲀⲦⲞⲦⲞⲨ ϪⲈ ⲘⲘⲞⲚⲦⲞⲨ ϢⲰⲔ ⲚⲔⲀϨⲒ.
6 Lakini jua lilipo chomoza zilichomwa kwa sababu hazikuwa na mizizi, na zilikauka.
ⲋ̅ⲈⲦⲀ ⲪⲢⲎ ⲆⲈ ϢⲀⲒ ⲀⲨⲈⲢⲔⲀⲨⲘⲀ ⲞⲨⲞϨ ϪⲈ ⲘⲘⲞⲚⲦⲞⲨ ⲚⲞⲨⲚⲒ ⲘⲘⲀⲨ ⲀⲨϢⲰⲞⲨⲒ.
7 Mbengu zingine zilianguka kati ya miti yenye miiba. Miti yenye miiba ilirefuka juu ikaisonga.
ⲍ̅ϨⲀⲚⲔⲈⲬⲰⲞⲨⲚⲒ ⲆⲈ ⲀⲨϨⲈⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲚⲒⲤⲞⲨⲢⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲢⲰⲦ ⲚϪⲈⲚⲒⲤⲞⲨⲢⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲞϪϨⲞⲨ.
8 Mbegu zingine zilianguka kwenye udongo mzuri na kuzaa mbegu, zingine mara mia moja zaidi, zingine sitini na zingine thelathini
ⲏ̅ϨⲀⲚⲔⲈⲬⲰⲞⲨⲚⲒ ⲆⲈ ⲀⲨϨⲈⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲒⲔⲀϨⲒ ⲈⲐⲚⲀⲚⲈϤ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨϮⲞⲨⲦⲀϨ ⲞⲨⲀⲒ ⲘⲈⲚ ⲀϤⲈⲢ ⲢⲔⲈⲞⲨⲀⲒ ⲆⲈ ⲀϤⲈⲢ ⲜⲔⲈⲞⲨⲀⲒ ⲆⲈ ⲀϤⲈⲢ Ⲗ.
9 Aliye na masikio na asikie.
ⲑ̅ⲪⲎ ⲈⲦⲈⲞⲨⲞⲚ ⲞⲨⲘⲀϢϪ ⲘⲘⲞϤ ⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ⲘⲀⲢⲈϤⲤⲰⲦⲈⲘ.
10 Wanafunzi walikuja na kumwambia Yesu, “Kwa nini unazungumza na makutano kwa mifano?”
ⲓ̅ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨⲒ ϨⲀⲢⲞϤ ⲚϪⲈⲚⲈϤⲘⲀⲐⲎⲦⲎⲤ ⲠⲈϪⲰⲞⲨ ⲚⲀϤ ϪⲈ ⲈⲐⲂⲈⲞⲨ ⲔⲤⲀϪⲒ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ ϦⲈⲚϨⲀⲚⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ.
11 Yesu alijibu kuwaambia, “Mmepewa upendeleo wa kufahamu siri za ufalme wa mbinguni, bali kwao hawajapewa.
ⲓ̅ⲁ̅ⲚⲐⲞϤ ⲆⲈ ⲀϤⲈⲢⲞⲨⲰ ⲠⲈϪⲀϤ ϪⲈ ⲚⲐⲰⲦⲈⲚ ⲈⲦⲈⲤⲦⲞⲒ ⲚⲰⲦⲈⲚ ⲈⲈⲘⲒ ⲈⲚⲒⲘⲨⲤⲦⲎ ⲢⲒⲞⲚ ⲚⲦⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲎ ⲆⲈ ⲘⲠⲞⲨⲦⲎⲒⲤ ⲚⲰⲞⲨ.
12 Lakini yeyote aliyenacho, kwake yeye ataongezewa zaidi, na atapata faida kubwa. Ilasiye nacho hata kile alichonacho atanyang'anywa.
ⲓ̅ⲃ̅ⲪⲎ ⲄⲀⲢ ⲈⲦⲈⲞⲨⲞⲚ ⲚⲦⲀϤ ⲈⲨⲈϮ ⲚⲀϤ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲢⲈ ⲞⲨⲞⲚ ⲈⲢϨⲞⲨⲞ ⲈⲢⲞϤ ⲪⲎ ⲆⲈ ⲈⲦⲈⲘⲘⲞⲚ ⲚⲦⲀϤ ⲪⲎ ⲈⲦⲈⲚⲦⲞⲦϤ ⲈⲨⲈⲞⲖϤ ⲚⲦⲞⲦϤ.
13 Hivyo naongea nao kwa mifano kwa sababu ingawa wanaona, wasione kweli. Na ingawa wanasikia wasisikie wala kufahamu.
ⲓ̅ⲅ̅ⲈⲐⲂⲈⲪⲀⲒ ϮⲤⲀϪⲒ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ ϦⲈⲚϨⲀⲚⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ϪⲈ ⲞⲨⲎⲒ ⲈⲨⲚⲀⲨ ⲚⲤⲈⲚⲀⲨ ⲀⲚ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲨⲤⲰⲦⲈⲘ ⲚⲤⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ⲀⲚ ⲆⲈ ⲚⲤⲈⲔⲀϮ.
14 Unabii wa Isaya umetimia kwao, ule usemao, “Msikiapo msikie, lakini kwa namna yoyote hamtaelewa; wakati mwonapo muweze kuona, lakini kwa namna yeyote ile msijue.
ⲓ̅ⲇ̅ⲞⲨⲞϨ ⲈⲤⲈϪⲰⲔ ⲈⲂⲞⲖ ⲈϪⲰⲞⲨ ⲚϪⲈϮⲠⲢⲞⲪⲎⲦⲒⲀ ⲚⲦⲈⲎⲤⲀⲒⲀⲤ ⲐⲎ ⲈⲦϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϪⲈ ϦⲈⲚⲞⲨⲤⲘⲎ ⲈⲢⲈⲦⲈⲚⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲚⲈⲦⲈⲚⲔⲀϮ ⲞⲨⲞϨ ϦⲈⲚⲞⲨⲚⲀⲨ ⲈⲢⲈⲦⲈⲚⲈⲚⲀⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲚⲈⲦⲈⲚⲚⲀⲨ.
15 Na mioyo ya watu hawa imekuwa giza, ni vigumu kusikia, na wamefumba macho yao, ili wasiweze kuona kwa macho yao, au kusikia kwa masikio yao, au kufahamu kwa mioyo yao, hivyo wangenigeukia tena, na ningewaponya.'
ⲓ̅ⲉ̅ⲀϤⲞⲨⲘⲞⲦ ⲄⲀⲢ ⲚϪⲈⲠϨⲎⲦ ⲘⲠⲀⲒⲖⲀⲞⲤ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨϨⲢⲞϢ ϦⲈⲚⲚⲞⲨⲘⲀϢϪ ⲈⲠⲤⲰⲦⲈⲘ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲘⲀϢⲐⲀⲘ ⲚⲚⲞⲨⲂⲀⲖ ⲘⲎⲠⲞⲦⲈ ⲚⲤⲈⲚⲀⲨ ⲚⲚⲞⲨⲂⲀⲖ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ϦⲈⲚⲚⲞⲨⲘⲀϢϪ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈⲔⲀϮ ϦⲈⲚⲠⲞⲨϨⲎ ⲦⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈⲔⲞⲦⲞⲨ ⲚⲦⲀⲦⲞⲨϪⲰⲞⲨ.
16 Bali macho yenu yamebarikiwa, kwa kuwa yanaona, na masikio yenu kwa kuwa yanasikia.
ⲓ̅ⲋ̅ⲚⲐⲰⲦⲈⲚ ⲆⲈ ⲰⲞⲨⲚⲒⲀⲦⲞⲨ ⲚⲚⲈⲦⲈⲚⲂⲀⲖ ϪⲈ ⲤⲈⲚⲀⲨ ⲚⲈⲘ ⲚⲈⲦⲈⲚⲘⲀϢϪ ϪⲈ ⲤⲈⲤⲰⲦⲈⲘ.
17 Hakika nawaambia manabii wengi na watu wenye haki walikuwa na hamu ya kuyaona mambo yale myaonayo, na hawakuweza kuyaona. Walitamani kusikia mambo yale mnayosikia, hawakuyasikia.
ⲓ̅ⲍ̅ⲀⲘⲎⲚ ϮϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ⲚⲰⲦⲈⲚ ϪⲈ ϨⲀⲚⲘⲎϢ ⲘⲠⲢⲞⲪⲎⲦⲎⲤ ⲚⲈⲘ ϨⲀⲚⲐⲘⲎⲒ ⲀⲨⲈⲢⲈⲠⲒⲐⲨⲘⲒⲚ ⲈⲚⲀⲨ ⲈⲚⲎ ⲈⲦⲈⲦⲈⲚⲚⲀⲨ ⲈⲢⲰⲞⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲘⲠⲞⲨⲚⲀⲨ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲚⲎ ⲈⲦⲈⲦⲈⲚⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲢⲰⲞⲨ ⲘⲠⲞⲨⲤⲰⲦⲈⲘ.
18 . Sasa sikilizeni mfano wa mpanzi.
ⲓ̅ⲏ̅ⲚⲐⲰⲦⲈⲚ ⲞⲨⲚ ⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈϮⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲚⲦⲈⲪⲎ ⲈⲦⲤⲒϮ.
19 Wakati yeyote asikiapo neno la ufalme na asilifahamu, ndipo mwovu huja na kukinyakua kilichokwisha kupandwa ndani ya moyo wake. Hii ni mbegu ile iliyopandwa kando ya njia.
ⲓ̅ⲑ̅ⲞⲨⲞⲚ ⲚⲒⲂⲈⲚ ⲈⲦⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲚⲦⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲈⲚϤⲔⲀϮ ⲈⲢⲞϤ ⲀⲚ ϢⲀϤⲒ ⲚϪⲈⲠⲒⲠⲈⲦϨⲰⲞⲨ ⲞⲨⲞϨ ϢⲀϤϨⲰⲖⲈⲘ ⲘⲪⲎ ⲈⲦⲀⲨⲤⲀⲦϤ ⲚϦⲢⲎⲒ ϦⲈⲚⲠⲈϤϨⲎⲦ ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲪⲎ ⲈⲦⲀϤⲤⲀⲦϤ ⲈⲤⲔⲈⲚ ⲠⲒⲘⲰⲒⲦ.
20 Yeye aliyepandwa katika miamba ni yule asikiaye neno na kulipokea haraka kwa furaha.
ⲕ̅ⲪⲎ ⲆⲈ ⲈⲦⲀⲨⲤⲀⲦϤ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲒⲘⲀⲘⲠⲈⲦⲢⲀ ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲪⲎ ⲈⲦⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲤⲀⲦⲞⲦϤ ϤϬⲒ ⲘⲘⲞϤ ϦⲈⲚⲞⲨⲢⲀϢⲒ.
21 Bado hana mizizi ndani yake, ila huvumilia kwa kitambo kifupi. Wakati matatizo au mateso yanapotokea kwa sababu ya neno hujikwaa ghafla.
ⲕ̅ⲁ̅ⲘⲘⲞⲚⲦⲈϤ ⲚⲞⲨⲚⲒ ⲚϦⲎⲦϤ ⲀⲖⲖⲀ ⲞⲨⲠⲢⲞⲤⲞⲨⲤⲎⲞⲨ ⲠⲈ ⲀⲢⲈϢⲀⲚ ⲞⲨϨⲞϪϨⲈϪ ⲆⲈ ϢⲰⲠⲒ ⲒⲈ ⲞⲨⲆⲒⲰⲄⲘⲞⲤ ⲈⲐⲂⲈ ⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲤⲀⲦⲞⲦϤ ϢⲀϤⲈⲢⲤⲔⲀⲚⲆⲀⲖⲒⲌⲈⲤⲐⲈ.
22 Aliyepandwa kati ya miti ya miiba, huyu ni yule alisikiaye neno lakini masumbuko ya ulimwengu na udaganyifu wa utajiri hulisonga lile neno lisije likazaa matunda. (aiōn )
ⲕ̅ⲃ̅ⲪⲎ ⲆⲈ ⲈⲦⲀⲨⲤⲀⲦϤ ⲈϪⲈⲚ ⲚⲒⲤⲞⲨⲢⲒ ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲪⲎ ⲈⲦⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲪⲢⲰⲞⲨϢ ⲚⲦⲈⲠⲀⲒⲈⲚⲈϨ ⲚⲈⲘ ϮⲀⲠⲀⲦⲎ ⲚⲦⲈϮⲘⲈⲦⲢⲀⲘⲀⲞ ϢⲀⲨⲰϪϨ ⲘⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲚϦⲢⲎⲒ ⲚϦⲎⲦϤ ⲞⲨⲞϨ ϢⲀϤⲈⲢⲀⲦⲞⲨⲦⲀϨ. (aiōn )
23 Aliyepandwa kwenye udongo mzuri, huyu ni yule asikiaye neno na kulifahamu. Huyu ni yule azaaye matunda na kuendelea kuzaa moja zaidi ya mara mia, nyingine sitini, nyingine thelathini.''
ⲕ̅ⲅ̅ⲪⲎ ⲆⲈ ⲈⲦⲀϤϨⲈⲒ ⲈϪⲈⲚ ⲠⲒⲔⲀϨⲒ ⲈⲐⲚⲀⲚⲈϤ ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲪⲎ ⲈⲦⲤⲰⲦⲈⲘ ⲈⲠⲒⲤⲀϪⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲔⲀϮ ⲈⲢⲞϤ ⲪⲀⲒ ⲆⲈ ϢⲀϤϮⲞⲨⲦⲀϨ ⲞⲨⲞϨ ⲞⲨⲀⲒ ⲘⲈⲚ ϢⲀϤⲈⲢ ⲢⲞⲨⲀⲒ ⲆⲈ ϢⲀϤⲈⲢ ⲜⲞⲨⲀⲒ ⲆⲈ ϢⲀϤⲈⲢ Ⲗ-.
24 Yesu aliwapa mfano mwingine. Akisema, “Ufalme wa mbinguni unafananishwa na mtu aliye panda mbengu nzuri katika shamba lake
ⲕ̅ⲇ̅ⲀϤⲬⲰ ϦⲀⲦⲞⲦⲞⲨ ⲚⲔⲈⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲈϤϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎ ⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ⲈⲀϤⲤⲈⲦ ⲞⲨϪⲢⲞϪ ⲈⲚⲀⲚⲈϤ ϦⲈⲚⲠⲈϤⲒⲞϨⲒ.
25 Lakini watu waliposinzia, adui wake akaja pia akapanda magugu katikati ya ngano kisha akaenda zake.
ⲕ̅ⲉ̅ⲈⲦⲀⲨⲚⲔⲞⲦ ⲆⲈ ⲚϪⲈⲚⲒⲢⲰⲘⲒ ⲀϤⲒ ⲚϪⲈⲠⲈϤϪⲀϪⲒ ⲀϤⲤⲒϮ ⲚϨⲀⲚⲚⲦⲎϪ ϦⲈⲚⲐⲘⲎϮ ⲘⲠⲒⲤⲞⲨⲞ ⲞⲨⲞϨ ⲀϤϢⲈ ⲚⲀϤ.
26 Baadaye ngano ilipoota na kutoa mazao yake, ndipo magugu yalitokea pia.
ⲕ̅ⲋ̅ϨⲞⲦⲈ ⲆⲈ ⲈⲦⲀϤⲢⲰⲦ ⲚϪⲈⲠⲒⲤⲞⲨⲞ ⲞⲨⲞϨ ⲀϤϮⲞⲨⲦⲀϨ ⲦⲞⲦⲈ ⲀⲨⲞⲨⲰⲚϨ ⲈⲂⲞⲖ ⲚϪⲈⲚⲒⲔⲈⲚⲦⲎϪ.
27 Na watumishi wa mwenye shamba walikuja wakamwambia, 'Bwana, hukupanda mbengu nzuri katika shamba lako? Imekuwaje sasa lina magugu?
ⲕ̅ⲍ̅ⲀⲨⲒ ⲆⲈ ⲚϪⲈⲚⲒⲈⲂⲒⲀⲒⲔ ⲚⲦⲈⲠⲒⲚⲈⲂⲒⲞϨⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲠⲈϪⲰⲞⲨ ϪⲈ ⲠⲈⲚϬⲞⲒⲤ ⲘⲎ ⲞⲨϪⲢⲞϪ ⲈⲚⲀⲚⲈϤ ⲀⲚ ⲀⲔⲤⲀⲦϤ ϦⲈⲚⲠⲈⲔⲒⲞϨⲒ ⲈⲦⲀⲨϪⲒⲘⲒ ⲞⲨⲚ ⲚⲚⲀⲒⲔⲈⲚⲦⲎϪ ⲐⲰⲚ.
28 Akawaambia, Adui ametenda hili.' Watumishi walimwambia, “Kwa hiyo unataka twende tukayang'oe?”
ⲕ̅ⲏ̅ⲚⲐⲞϤ ⲆⲈ ⲠⲈϪⲀϤ ⲚⲰⲞⲨ ϪⲈ ⲞⲨϪⲀϪⲒ ⲚⲢⲰⲘⲒ ⲠⲈⲦⲀϤⲈⲢ ⲪⲀⲒ ⲚⲐⲰⲞⲨ ⲆⲈ ⲠⲈϪⲰⲞⲨ ⲚⲀϤ ϪⲈ ⲀⲚ ⲬⲞⲨⲰϢ ⲚⲦⲈⲚϢⲈ ⲚⲀⲚ ⲚⲦⲈⲚⲤⲞⲔⲞⲨ.
29 Mwenye shamba akisema, 'Hapana, wakati mnayang'oa magugu mtang'oa pamoja na ngano.
ⲕ̅ⲑ̅ⲚⲐⲞϤ ⲆⲈ ⲠⲈϪⲀϤ ϪⲈ ⲘⲘⲞⲚ ⲘⲎⲠⲞⲦⲈ ⲈⲢⲈⲦⲈⲚⲤⲰⲔⲒ ⲚⲚⲒⲈⲚⲦⲎϪ ⲚⲦⲈⲦⲈⲚϤⲰϪⲒ ⲘⲠⲒⲔⲈⲤⲞⲨⲞ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ.
30 Yaacheni yakue pamoja mpaka wakati wa mavuno. Wakati wa mavuno nitasema kwa wavunaji, 'Kwanza yang'oeri magugu na yafungeni matita matita na kuyachoma, lakini kusanyeni ngano katika ghala langu.''''
ⲗ̅ⲀⲖⲖⲀ ⲬⲀⲨ ⲘⲀⲢⲞⲨⲢⲰⲦ ⲚⲈⲘ ⲚⲞⲨⲈⲢⲎ ⲞⲨ ϢⲀ ⲠⲤⲎⲞⲨ ⲘⲠⲰⲤϦ ⲞⲨⲞϨ ϦⲈⲚⲠⲤⲎⲞⲨ ⲘⲠⲰⲤϦ ⲈⲒⲈϪⲞⲤ ⲚⲚⲒϬⲀⲒⲞⲤϦ ϪⲈ ⲤⲰⲔⲒ ⲚⲚⲒⲈⲚⲦⲎϪ ⲚϢⲞⲢⲠ ⲞⲨⲞϨ ⲘⲞⲢⲞⲨ ⲚϨⲀⲚⲘⲎⲒⲢⲒ ⲈⲠⲢⲞⲔϨⲞⲨ ϦⲈⲚⲠⲒⲬⲢⲰⲘ ⲠⲒⲤⲞⲨⲞ ⲆⲈ ⲐⲞⲨⲰⲦϤ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈⲦⲀⲀⲠⲞⲐⲎⲔⲎ.
31 Kisha Yesu aliwatolea mfano mwingine. Akasema, “Ufalme wa mbinguni unafanana na mbegu ya haradali ambayo mtu aliichukua na kuipanda katika shamba lake.
ⲗ̅ⲁ̅ⲀϤⲬⲰ ϦⲀⲦⲞⲦⲞⲨ ⲚⲔⲈⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲈϤϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϪⲈ ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨⲚⲀⲪⲢⲒ ⲚϢⲈⲖⲦⲀⲘ ⲈⲀ ⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ϬⲒⲦⲤ ⲀϤⲤⲀⲦⲤ ϦⲈⲚⲠⲈϤⲒⲞϨⲒ.
32 Mbegu hii kwa hakika ni ndogo kuliko mbegu zingine zote. Lakini imeapo huwa kubwa kuliko mimea yote ya bustani, huwa mti, kiasi kwamba ndege wa angani huja na kujenga viota katika matawi yake.”
ⲗ̅ⲃ̅ⲈⲞⲨⲔⲞⲨϪⲒ ⲘⲈⲚ ⲦⲈ ⲈⲂⲞⲖ ⲞⲨⲦⲈ ⲚⲒϪⲢⲰϪ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲈϢⲰⲠ ⲆⲈ ⲀⲤϢⲀⲚⲀⲒⲀⲒ ⲤⲞⲒ ⲚⲚⲒϢϮ ⲈⲚⲒⲞⲨⲞϮ ⲞⲨⲞϨ ϢⲀⲤϢⲰⲠⲒ ⲈⲞⲨϢϢⲎⲚ ϨⲰⲤⲦⲈ ⲚⲤⲈⲒ ⲚϪⲈⲚⲒϨⲀⲖⲀϮ ⲚⲦⲈⲦⲪⲈ ⲚⲤⲈⲞⲨⲞϨ ⲈϪⲈⲚ ⲚⲈⲤϪⲀⲖ.
33 Akawaambia mfano mwingine tena.”Ufalme wa mbinguni ni kama chachu ile iliyo twaliwa na mwanamke na kuichanganya kwa vipimo vitatu kwa unga mpaka viumuke.
ⲗ̅ⲅ̅ⲔⲈⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲀϤϪⲞⲤ ⲚⲰⲞⲨ ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨϢⲈⲘⲎⲢ ⲈⲀ ⲞⲨⲤϨⲒⲘⲒ ϬⲒⲦϤ ⲀⲤⲬⲞⲠϤ ϦⲈⲚⲄⲚϢⲒ ⲚⲚⲰⲒⲦ ϢⲀⲦⲈ ⲠⲒϢⲰϮ ⲦⲎⲢϤ ϬⲒϢⲈⲘⲎⲢ.
34 Hayo yote Yesu aliyasema kwenye umati kwa mifano. Na pasipo mifano hakusema chochote kwao.
ⲗ̅ⲇ̅ⲚⲀⲒ ⲆⲈ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲀⲒⲎⲤⲞⲨⲤ ϪⲞⲦⲞⲨ ⲚⲚⲒⲘⲎ ϢϦⲈⲚ ϨⲀⲚⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲞⲨⲞϨ ⲬⲰⲢⲒⲤ ⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲚⲀϤⲤⲀϪⲒ ⲚⲈⲘⲰⲞⲨ ⲀⲚ ⲠⲈ.
35 Hii ilikuwa kwamba kile kilichokwisha semwa kupitia kwa nabii kiweze kutimia, pale aliposema, “Nitafumbua kinywa changu katika mifano. Nitasema mambo yale yaliyokuwa yamefichwa tangu misingi ya ulimwengu”.
ⲗ̅ⲉ̅ϨⲒⲚⲀ ⲚⲦⲈϤϪⲰⲔ ⲈⲂⲞⲖ ⲚϪⲈⲪⲎ ⲈⲦⲀϤϪⲞϤ ⲈⲂⲞⲖ ϨⲒⲦⲞⲦϤ ⲘⲠⲒⲠⲢⲞⲪⲎⲦⲎⲤ ⲈϤϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϪⲈ ⲀⲒⲚⲀⲞⲨⲰⲚ ⲚⲢⲰⲒ ϦⲈⲚϨⲀⲚⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲦⲀⲤⲀϪⲒ ⲚⲚⲎ ⲈⲦϨⲎⲠ ⲒⲤϪⲈⲚ ⲦⲔⲀⲦⲀⲂⲞⲖⲎ ⲘⲠⲒⲔⲞⲤⲘⲞⲤ.
36 Kisha Yesu aliwaacha makutano na kwenda nyumbani. Wanafunzi wake walimwendea na kusema, “Tufafanulie mfano wa magugu ya shambani.''
ⲗ̅ⲋ̅ⲦⲞⲦⲈ ⲀϤⲬⲀ ⲚⲒⲘⲎϢ ⲈⲂⲞⲖ ⲀϤⲒ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈⲠⲒⲎⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲨⲒ ϨⲀⲢⲞϤ ⲚϪⲈⲚⲈϤⲘⲀⲐⲎ ⲦⲎⲤ ⲈⲨϪⲰ ⲘⲘⲞⲤ ϪⲈ ⲂⲈⲖ ϮⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲚⲀⲚ ⲈⲂⲞⲖ ⲚⲦⲈⲚⲒⲈⲚⲦⲎϪ ⲚⲦⲈⲠⲒⲒⲞϨⲒ.
37 Yesu alijibu na kusema, “Apandae mbegu nzuri ni Mwana wa Adamu.
ⲗ̅ⲍ̅ⲚⲐⲞϤ ⲆⲈ ⲀϤⲈⲢⲞⲨⲰ ⲠⲈϪⲀϤ ϪⲈ ⲠⲈⲦⲤⲒϮ ⲘⲠⲒϪⲢⲞϪ ⲈⲐⲚⲀⲚⲈϤ ⲠϢⲎⲢⲒ ⲘⲪⲢⲰⲘⲒ ⲠⲈ.
38 Shamba ni ulimwengu; na mbegu nzuri, hawa ni wana wa ufalme. Magugu ni wana wa yule mwovu, na adui aliye zipanda ni ibilisi.
ⲗ̅ⲏ̅ⲠⲒⲒⲞϨⲒ ⲆⲈ ⲠⲈ ⲠⲒⲔⲞⲤⲘⲞⲤ ⲠⲒϪⲢⲞϪ ⲈⲐⲚⲀⲚⲈϤ ⲚⲀⲒ ⲚⲈⲚⲒϢⲎⲢⲒ ⲚⲦⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲒⲈⲚⲦⲎ ϪⲆⲈ ⲚⲒϢⲎⲢⲒ ⲚⲦⲈⲠⲒⲠⲈⲦϨⲰⲞⲨ.
39 Na mavuno ni mwisho wa ulimwengu, na wavunaji ni malaika. (aiōn )
ⲗ̅ⲑ̅ⲠⲒϪⲀϪⲒ ⲆⲈ ⲈⲦⲀϤⲤⲀⲦⲞⲨ ⲠⲒⲆⲒⲀⲂⲞⲖⲞⲤ ⲠⲈ ⲠⲒⲰⲤϦ ⲆⲈ ⲦϦⲀⲎ ⲚⲦⲈⲠⲀⲒⲈⲚⲈϨ ⲚⲒϬⲀⲒⲞⲤϦ ⲆⲈ ⲚⲒⲀⲄⲄⲈⲖⲞⲤ. (aiōn )
40 Kama vile magugu yanavyo kusanywa na kuchomwa moto, hivyo ndivyo itakavyo kuwa mwisho wa ulimwengu. (aiōn )
ⲙ̅ⲘⲪⲢⲎϮ ⲞⲨⲚ ⲈϢⲀⲨⲤⲰⲔⲒ ⲚⲚⲒⲈⲚⲦⲎϪ ⲚϢⲞⲢⲠ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈⲢⲞⲔϨⲞⲨ ϦⲈⲚⲠⲒⲬⲢⲰⲘ ⲠⲀⲒⲢⲎϮ ⲠⲈⲐⲚⲀϢⲰⲠⲒ ϦⲈⲚⲦϦⲀⲎ ⲚⲦⲈⲠⲀⲒⲈⲚⲈϨ. (aiōn )
41 Mwana wa Adamu atatuma malaika wake, na kukusanya kutoka katika ufalme wake mambo yote yaliyosababisha dhambi na wale watendao maasi.
ⲙ̅ⲁ̅ⲈⲢⲈ ⲠϢⲎⲢⲒ ⲘⲪⲢⲰⲘⲒ ⲈϤⲈⲦⲀⲞⲨⲞ ⲚⲚⲈϤⲀⲄⲄⲈⲖⲞⲤ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲨⲈⲤⲰⲔⲒ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲦⲈϤⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲚⲒⲤⲔⲀⲚⲆⲀⲖⲞⲚ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲚⲈⲘ ⲚⲎ ⲈⲦⲒⲢⲒ ⲚϮⲀⲚⲞⲘⲒⲀ.
42 Watawatupa wote katika tanuru la moto, ambako kutakuwa na kilio na kusaga meno.
ⲙ̅ⲃ̅ⲞⲨⲞϨ ⲈⲨⲈϨⲒⲦⲞⲨ ⲈϮϨⲢⲰ ⲚⲬⲢⲰⲘ ⲠⲒⲘⲀ ⲈⲦⲈ ⲪⲢⲒⲘⲒ ⲚⲀϢⲰⲠⲒ ⲘⲘⲞϤ ⲚⲈⲘ ⲠⲤⲐⲈⲢⲦⲈⲢ ⲚⲦⲈⲚⲒⲚⲀϪϨⲒ.
43 Ndipo watu wenye haki watakapong'aa kama jua katika Ufalme wa Baba yao. Yeye aliye na masikio na sikie.
ⲙ̅ⲅ̅ⲦⲞⲦⲈ ⲚⲒⲐⲘⲎⲒ ⲈⲨⲈⲢⲞⲨⲰⲒⲚⲒ ⲘⲪⲢⲎϮ ⲘⲪⲢⲎ ϦⲈⲚϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲠⲞⲨⲒⲰⲦ ⲪⲎ ⲈⲦⲈⲞⲨⲞⲚ ⲘⲀϢϪ ⲘⲘⲞϤ ⲈⲤⲰⲦⲈⲘ ⲘⲀⲢⲈϤⲤⲰⲦⲈⲘ.
44 Ufalme wa mbinguni ni kama hazina iliyofichwa shambani. Mtu akaiona na kuificha. Katika furaha yake akaenda kuuza vyote alivyokuwa navyo, na kulinunua shamba.
ⲙ̅ⲇ̅ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨⲀϨⲞ ⲈϤⲬⲎⲠ ϦⲈⲚⲞⲨⲒⲞϨⲒ ⲪⲎ ⲈⲦⲀ ⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ϪⲈⲘϤ ⲀϤⲬⲞⲠϤ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲠⲒⲢⲀϢⲒ ⲀϤϢⲈ ⲚⲀϤ ⲀϤϮ ⲘⲠⲈⲦⲈⲚⲦⲀϤ ⲈⲂⲞⲖ ⲞⲨⲞϨ ⲀϤϢⲰⲠ ⲘⲠⲒⲞϨⲒ ⲈⲦⲈⲘⲘⲀⲨ.
45 Tena, ufalme wa mbinguni ni kama mtu anayefanya biashara atafutaye lulu yenye thamani.
ⲙ̅ⲉ̅ⲠⲀⲖⲒⲚ ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ⲚϢⲰⲦ ⲈϤⲔⲰϮ ⲚⲤⲀϨⲀⲚⲀⲚⲀⲘⲎⲒ ⲈⲚⲀⲚⲈⲨ.
46 Wakati alipoiona ile yenye thamani, alienda akauza kila kitu alichokuwa nacho na akainunua.
ⲙ̅ⲋ̅ⲈⲦⲀϤϪⲒⲘⲒ ⲚⲞⲨⲀⲚⲀⲘⲎⲒ ⲈⲚⲀϢⲈ ⲚⲤⲞⲨⲈⲚϤ ⲀϤϢⲈ ⲚⲀϤ ⲀϤϮ ⲘⲠⲈⲦⲈⲚⲦⲀϤ ⲈⲂⲞⲖ ⲞⲨⲞϨ ⲀϤϢⲞⲠϤ.
47 Ufalme wa mbinguni ni kama nyavu iliyo ndani ya bahari, na kwamba hukusanya viumbe vya kila aina.
ⲙ̅ⲍ̅ⲠⲀⲖⲒⲚ ⲞⲚ ⲤⲞⲚⲒ ⲚϪⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ⲚⲞⲨⲤⲀⲄⲎⲚⲎ ⲈⲀⲨϨⲒⲦⲤ ⲈⲪⲒⲞⲘ ⲞⲨⲞϨ ⲀⲤⲐⲰⲞⲨϮ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲄⲈⲚⲞⲤ ⲚⲒⲂⲈⲚ.
48 Ulipojaa wavuvi waliuvuta ufukweni. Kisha wakakaa chini wakakusanya vitu vyema ndani ya vyombo, lakini visivyo na thamani vilitupwa mbali.
ⲙ̅ⲏ̅ⲐⲎ ⲈⲦⲀⲤⲘⲞϨ ⲀⲨⲤⲞⲔⲤ ⲈⲠⲒⲬⲢⲞ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀⲨϨⲈⲘⲤⲒ ⲀⲨⲤⲰⲔⲒ ⲚⲚⲎ ⲈⲐⲚⲀⲚⲈⲨ ⲈϨⲀⲚⲘⲞⲔⲒ ⲚⲎ ⲈⲦϨⲰⲞⲨ ⲆⲈ ⲀⲨϨⲒⲞⲨⲒ ⲘⲘⲰⲞⲨ ⲈⲂⲞⲖ.
49 Itakuwa namna hii katika mwisho wa dunia. Malaika watakuja na kuwatenga watu waovu kutoka miongoni mwa wenye haki. (aiōn )
ⲙ̅ⲑ̅ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲘⲪⲢⲎϮ ⲈⲐⲚⲀϢⲰⲠⲒ ϦⲈⲚⲦϦⲀⲎ ⲚⲦⲈⲠⲀⲒⲈⲚⲈϨ ⲈⲨⲈⲒ ⲈⲂⲞⲖ ⲚϪⲈⲚⲒⲀⲄⲄⲈⲖⲞⲤ ⲞⲨⲞϨ ⲈⲨⲈⲪⲰⲢϪ ⲚⲚⲒⲤⲀⲘⲠⲈⲦϨⲰⲞⲨ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲐⲘⲎϮ ⲚⲚⲒⲤⲀⲘⲠⲈⲐⲚⲀⲚⲈⲨ (aiōn )
50 Na kuwatupa ndani ya tanuru ya moto, ambako kutakuwa na maombolezo na kusaga meno.
ⲛ̅ⲞⲨⲞϨ ⲈⲨⲈϨⲒⲦⲞⲨ ⲈϦⲢⲎⲒ ⲈϮϨⲢⲰ ⲚⲬⲢⲰⲘ ⲠⲒⲘⲀ ⲈⲦⲈ ⲪⲢⲒⲘⲒ ⲚⲀϢⲰⲠⲒ ⲘⲘⲞϤ ⲚⲈⲘ ⲠⲒⲤⲐⲈⲢⲦⲈⲢ ⲚⲦⲈⲚⲒⲚⲀϪϨⲒ.
51 Mmefahamu mambo yote haya? Wanafunzi walimjibu, ''Ndiyo.''
ⲛ̅ⲁ̅ⲀⲦⲈⲦⲈⲚⲔⲀϮ ⲈⲚⲀⲒ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲠⲈϪⲰⲞⲨ ⲚⲀϤ ϪⲈ ⲀϨⲀ ⲠϬⲞⲒⲤ.
52 Kisha Yesu akawambia, ''Kila mwandishi ambaye amekuwa mwanafunzi wa ufalme anafanana na mwenye nyumba atoaye katika hazina yake vitu vipya na vya kale.''
ⲛ̅ⲃ̅ⲠⲈϪⲀϤ ⲚⲰⲞⲨ ϪⲈ ⲈⲐⲂⲈⲪⲀⲒ ⲤⲀϦ ⲚⲒⲂⲈⲚ ⲈⲀϤϬⲒⲤⲂⲰ ⲈϮⲘⲈⲦⲞⲨⲢⲞ ⲚⲦⲈⲚⲒⲪⲎⲞⲨⲒ ϤⲞⲚⲒ ⲚⲞⲨⲢⲰⲘⲒ ⲚⲚⲈⲂⲒⲞϨⲒ ⲪⲎ ⲈⲦϨⲒⲞⲨⲒ ⲈⲂⲞⲖ ϦⲈⲚⲠⲈϤⲀϨⲞ ⲚϨⲀⲚⲂⲈⲢⲒ ⲚⲈⲘ ϨⲀⲚⲀⲠⲀⲤ.
53 IkawaYesu alipomaliza mifano yote hiyo, akaondoka katika sehemu hiyo.
ⲛ̅ⲅ̅ⲞⲨⲞϨ ⲀⲤϢⲰⲠⲒ ⲈⲦⲀϤⲞⲨⲰ ⲚϪⲈⲒⲎⲤⲞⲨⲤ ⲈϤϪⲰⲔ ⲚⲚⲀⲒⲠⲀⲢⲀⲂⲞⲖⲎ ⲈⲂⲞⲖ ⲀϤⲞⲨⲰⲦⲈⲂ ⲈⲂⲞⲖ ⲘⲘⲀⲨ.
54 Kisha Yesu akafika katika mkoa wake na akawafundisha watu katika sinagogi. Matokeo yake ni kuwa walishangaa na kusema, “Ni wapi mtu huyu alipopata hekima hii na miujiza hii?
ⲛ̅ⲇ̅ⲞⲨⲞϨ ⲈⲦⲀϤⲒ ⲈϦⲞⲨⲚ ⲈⲦⲈϤⲂⲀⲔⲒ ⲚⲀϤϮⲤⲂⲰ ⲚⲰⲞⲨ ⲠⲈ ⲚϨⲢⲎⲒ ϦⲈⲚⲚⲞⲨⲤⲨⲚⲀⲄⲰⲄⲎ ϨⲰⲤⲦⲈ ⲚⲤⲈⲈⲢϢⲪⲎⲢⲒ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲤⲈϪⲞⲤ ϪⲈ ⲈⲦⲀ ⲪⲀⲒ ϪⲈⲘ ⲦⲀⲒⲤⲂⲰ ⲐⲰⲚ ⲚⲈⲘ ⲚⲀⲒϪⲞⲘ.
55 Mtu huyu siyo mwana wa seremala? Mariamu siyo mamaye? Na ndugu zake siyo Yakobo, Yusuph, Simoni na Yuda?
ⲛ̅ⲉ̅ⲘⲎ ⲪⲀⲒ ⲠⲈ ⲠϢⲎⲢⲒ ⲘⲠⲒⲀⲘϢⲈ ⲘⲎ ⲦⲈϤⲘⲀⲨ ⲀⲚ ⲦⲈ ⲘⲀⲢⲒⲀⲘ ⲞⲨⲞϨ ⲚⲈϤⲤⲚⲎⲞⲨ ⲒⲀⲔⲰⲂⲞⲤ ⲚⲈⲘ ⲒⲰⲤⲎ ⲚⲈⲘ ⲤⲒⲘⲰⲚ ⲚⲈⲘ ⲒⲞⲨⲆⲀⲤ.
56 Na dada zake tunao hapa petu? Basi mtu huyu ameyapata wapi haya yote?”.
ⲛ̅ⲋ̅ⲞⲨⲞϨ ⲚⲈϤⲤⲰⲚⲒ ⲚⲤϨⲒⲘⲒ ⲘⲎ ⲤⲈⲬⲎ ϨⲀⲢⲞⲚ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲀⲚ ⲈⲦⲀ ⲪⲀⲒ ⲞⲨⲚ ϪⲈⲘ ⲚⲀⲒ ⲦⲎⲢⲞⲨ ⲐⲰⲚ.
57 Aliwachukiza. Lakini Yesu aliwambia, “Nabii hakosi kuwa na heshima isipokuwa kwao na katika nchi yao.
ⲛ̅ⲍ̅ⲞⲨⲞϨ ⲚⲀⲨⲈⲢⲤⲔⲀⲚⲆⲀⲖⲒⲌⲈⲤⲐⲈ ⲚϦⲢⲎⲒ ⲚϦⲎⲦϤ ⲒⲎⲤⲞⲨⲤ ⲆⲈ ⲠⲈϪⲀϤ ⲚⲰⲞⲨ ϪⲈ ⲘⲘⲞⲚ ⲞⲨⲠⲢⲞⲪⲎⲦⲎⲤ ⲈϤϢⲎϢ ϦⲈⲚϨⲖⲒ ⲘⲘⲀ ⲈⲂⲎⲖ ϦⲈⲚⲦⲈϤⲂⲀⲔⲒ ⲚⲈⲘ ⲠⲈϤⲎⲒ.
58 Na hakuweza kufanya miujiza mingi kwa sababu hawakuwa na imani naye.
ⲛ̅ⲏ̅ⲞⲨⲞϨ ⲘⲠⲈϤⲈⲢ ⲞⲨⲘⲎϢ ⲚϪⲞⲘ ⲘⲘⲀⲨ ⲈⲐⲂⲈ ⲦⲞⲨⲘⲈⲦⲀⲐⲚⲀϨϮ.