Luka 1
1 Wengi wamejitahidi kuweka katika mpangilio simulizi kuhusu masuala ambayo yametimizwa kati yetu,
Biingi bakatola mulimu wakubikka antoomwe zintu zyakazuzikizigwa akati kesu,
2 kama walivyotupatia sisi, ambao tangu mwanzo ni mashahidi wa macho na watumishi wa ujumbe.
mbuli mbuzyakayinzigwa kizosika kulindiswe abaabo kuzwa chiindi bakali bakamboni alubo kabali bala bejwi.
3 Hivyo nami pia, baada ya kuchuguza kwa uangalifu chanzo cha mambo haya yote tokea mwanzo - nimeona ni vema kwangu pia kukuandikia katika mpangilio wake - mheshimiwa sana Theofilo.
Chakabaanga nchibotu kulindime ambebo - nkaambo ndakachita mfunkununo izulide aatala azeezyo zyakachitika kuzwa kumatalikilo - kuti ndikulembele lugwalo, webo nomusongo Tiofilasi.
4 Ili kwamba uweze kujua ukweli wa mambo uliyofundishwa.
Kuti uzibe choonzyo aatala azintu nzuwakayiisigwa.
5 Katika siku za Herode, mfalme wa Yudea, palikuwa na kuhani fulani aliyeitwa Zekaria, wa ukoo wa Abiya. Mke wake alitoka kwa binti za Haruni, na jina lake aliitwa Elizabeti.
Mumazuba aHelodi mwami waku Judiya, kwakali umwi mupaizi wakalikutegwa Zekaliya, wakali kwakulubazu lwa Abija. Mukayintu wakwe Elizabeti alubo wakali walunyungu lwa Aaloni.
6 Wote walikuwa wenye haki mbele za Mungu; walitembea bila lawama katika amri zote na maagizo ya Bwana.
Bakaliluleme boonse kunembo lya Leza, kabalemeka milawu yoonse anzyatalide Mwami.
7 Lakini hawakuwa na mtoto, kwasababu Elizabethi alikuwa tasa, na kwa wakati huu wote wawili walikuwa wazee sana.
Pesi tebakalikwe mwana pe nkaambo Elizabetji wakali ngomwa, alubo bakali bachembaala boonse mulechi chiindi.
8 Sasa ilitokea kwamba Zakaria alikuwa katika uwepo wa Mungu, akiendelea na wajibu wa kikuhani katika utaratibu wa zamu yake.
Lino kwakasika aachiindi Zekkaliya mpakali mubuliwo bwa Leza, kalikuchita milimu ya bupayizi mbuli mumabambe aakwe.
9 Kulingana na desturi ya kuchagua ni kuhani yupi atakayehudumu, alikuwa amechaguliwa kwa kura kuingia katika hekalu la Bwana na hivyo angefukiza uvumba.
Mbuli munzila yachiyanza yakusala mupayizi utabeleke, wakali wasaligwa achisolo kuti anjile muchikombelo cha Leza kuti akatente tununkilizyo.
10 Kundi lote la watu lilikuwa likiomba nje wakati wa kufukizwa kwa ufumba.
Choonse chibunga chabantu chakali kukomba aanze kuhola eelyo tununkilizyo nitwakali kutentwa.
11 Sasa malaika wa Bwana alimtokea na kasimama upande wa kulia wa madhabahu ya kufukizia.
Mungelo wa Mwami wakalibonia kuli nguwe alimwi wakayima kubbazu lyakululyo lyachipayililo,
12 Zakaria alitishika alipomuona; hofu ikamwangukia.
Zekaliya, naakamubona wakateketa nkaambo kuyoowa kwakamujata.
13 Lakini malaika akamwambia, “Usiogope Zakaria, kwasababu maombi yako yamesikika. Mke wako Elizabeth atakuzalia mwana. Jina lake utamwita Yohana.
Pesi mungelo wakati kulinguwe, “Utayoowi, Zekaliya, nkaambo nkombyo yako yamvwika. Mukako Elizabetki ulakuzyalila mwana mulombe. Uzomuuzika kuti ngu Joni
14 Utakuwa na furaha na uchangamfu, na wengi watakufurahia kuzaliwa kwake.
Uyooba aakukondwa akusekelela, alubo banji bayoobotelwa akuzyalwa kwakwe.
15 Kwa kuwa atakuwa mkuu mbele ya macho ya Bwana. Hatakunywa divai au kinywaji kikali, na atakuwa amejazwa na Roho Mtakatifu tangu tumboni mwa mama yake.
Nkaambo uyooba mupati kubusyu bwa Mwami. atazonywi wayini na zinywigwa zilula, alubo unozwide Muuya Uusalala kuzwa mwida lyabanyina.
16 Na watu wengi wa Israel watageuzwa kwa Bwana Mungu wao.
Biingi bana ba Izilayili bayobweeda ku Mwami Leza wabo.
17 Atakwenda mbele za uso wa Bwana katika roho na nguvu ya Eliya. Atafanya hivi ili kurejesha mioyo ya baba kwa watoto, ili kwamba wasiotii wataenenda katika hekima ya wenye haki. Atafanya hivi kuweka tayari kwa Bwana watu ambao wameandaliwa kwa ajili yake.”
Uzoya kunembo lya Mwami mumuuya amumanguzu aa Elija. Uzoochita eezi kuti azosandule myoyo yamataata kuti ibweede kubana babo, kuchitila kuti batalemeki mulawu bazoyende mubusongo bwabaluleme - kuchitila kubambila Mwami bantu babambilidwe nguwe.”
18 Zakaria akamwambia malaika, “Nitawezaje kujua hili? Kwasababu mimi ni mzee na mke wangu miaka yake imekuwa mingi sana.”
Zekaliya wakati kumungelo.”Ndilaziziba biyeni eezi? Nkaambo ndachembaala abanangu bachembaala.”
19 Malaika akajibu na kumwambia, “Mimi ni Gabrieli, ambaye husimama mbele za Mungu. Nilitumwa kukwambia, kukuletea habari hii njema.
Mungelo wakamusandula wati kulinguwe, “Ndime Gabbuliyeli, wiima mububewo bwa Leza. Ndatumwa kuti ndizowambule aanduwe, ndikweetele majwi mabotu aaya.
20 Na tazama, hutaongea, utakuwa kimya, hutaweza kuongea mpaka siku ile mambo haya yatakapotokea. Hii ni kwasababu ulishindwa kuamini maneno yangu ambayo yatatimizwa kwa wakati mwafaka.”
Langa, uyowumuna, tokoyokonzya kwaambula pe, kuyosika zikachitike zintu eezi. Eezi zyachitika nkaambo taakwe niwasyoma majwi aangu, ayoozuzikizigwa muchiindi cheelede.”
21 Sasa watu walikuwa wakimsubiri Zakaria. Walishangazwa kwamba alikuwa anatumia muda mwingi hekaluni.
Lino bantu bakalikulinda Zekaliya, bakagamba kuti nkaambonzi naatola chiindi chilamfu chiloobu kachili muchikombelo.
22 Lakini alipotoka nje, hakuweza kuongea nao. Wakatambua kwamba alikuwa amepata maono alipokuwa hekaluni. Aliendelea kuonesha ishara na alibaki kimya.
Pesi naakazwida aanze takachili kukonzya pe kwaambula. Bakakubona kuti wakabona chilengaano nakali muchikombelo. Wakalikwaambuula katondeeka biyo muchuumunizi.
23 Ikatokea kwamba siku za huduma yake zilipokwisha aliondoka kurudi nyumbani kwake.
Chiindi chakumana kwamulimu wakwe nichakasika wakabweeda kung'anda yakwe.
24 Baada ya Zakaria kurudi nyumbani kutoka kwenye huduma yake hekaluni, mke wake akawa mjamzito. Naye hakutoka nyumbani mwake kwa muda wa miezi mitano. Akasema,
Musule lyamazuba aaya, mukayintu wakwe Elizabeti wakajata da. Wakalisisa kwamyeezi musanu. Wakaamba kuti,
25 “Hili ndilo amabalo Bwana amefanya kwangu aliponitazama kwa upendeleo ili kuiondoa aibu yangu mbele za watu.”
“Eechi nchaandichitila Mwami naakandilanga wandimvwida luzyalo kuti andigwisye mawuse kunembo lyabantu.
26 Sasa, katika mwezi wa sita wa mimba ya Elizabeti, Mungu alimwambia malaika Gabrieli kwenda kwenye mji wa Galilaya uitwao Nazareti,
Mumweezi wamusanu awumwi, mungelo Gabbuliyeli wakatumwa kuzwa kuli Leza kuya kudpolopo lyaku Galilii litegwa Nazaleta,
27 kwa bikra aliyekuwa ameposwa na mwanaume ambaye jina lake lilikuwa Yusufu. Yeye alikuwa wa ukoo wa Daudi, na jina la bikra huyo lilikuwa Mariamu.
kuya kuli nakalindu wakatangidwe kumwaalumi wakalikutegwa Jozefu. Wakali walunyungu lwa Devidi, alubo pzina lyamusimbi lyakali Meli.
28 Akaja kwake na akasema, “Salaam, wewe uliyepokea neema kuu! Bwana amependezwa nawe.”
Wakasika kulinguwe wati, “Wapona iwe noopedwe luzyalo lupati. Mwami uli aayebo.”
29 Lakini maneno ya malaika yalimchanganya na hakuelewa kwa nini malaika alisema salaam hii ya ajabu kwake.
Pesi wakanyonga kapati amajwi aamungelo alwimwi wakagamba kuti nkujuzigwa kulibiyeni ooku.
30 Malaika akamwambia, “Usiogope, Mariamu, maana umepata neema kutoka kwa Mungu.
Mungelo wakati kulinguwe, “Utayoowi, Meli, nkaambo wajana luzyalo kuli Leza.
31 Na tazama, utabeba mimba katika tumbo lako na utazaa mwana. Nawe utamwita jina lake 'Yesu.'
Langa uzoojata da uzoozyale mwana mulombe. uzomuuzika zina lyakuti, 'Jesu'.
32 Atakuwa mkuu na ataitwa Mwana wa Aliye Juu Sana. Bwana Mungu atampa kiti cha enzi cha Daudi baba yake.
Unooli mupati alubo unoyitwa kuti Mwana wa Simajulu. Mwami Leza uyomupa chuuno chabwami bwa syanyinakulu Devidi.
Uzooyendelezya ng'anda ya Jakobo mane kukabe kutamani, alimwi bwami bwakwe tabukozoomana pe. (aiōn g165)
34 Mariamu akamwambia malaika, hili litatokea kwa namna gani, maana sijawahi kulala na mwanaume yeyote?
Meli wakati kumungelo, “Ziyoochitika biyeni eezi nkaambo nsinaziba mwaalumi pe?”
35 Malaika akajibu na akamwambia, “Roho Mtakatifu atakujia juu yako, na nguvu ya Aliye Juu Sana itakuja juu yako. Kwa hiyo, mtakatifu atakayezaliwa ataitwa Mwana wa Mungu.
Mungelo wakatgi kulinguwe, “Muuya Uusalala uzoosika kulinduwe, alubo nguzu zya Simalelo zizoosika alinduwe. Aboobo ooyo uusalala uutazozyalwe uzootegwa Mwana wa Leza.
36 Na tazama, ndugu yako Elizabeti anaujauzito wa mwana kwenye umri wake wa uzee. Huu ni mwezi wa sita kwake, ambaye alikuwa anaitwa mgumba.
Langa munakwenu Elizabeti ulaada lyamwana mulombe mubuchembele bwakwe, lino wanba mumweezi wamusanu awumwi, ooyo wakalikutegwa ningomwa.
37 Maana hakuna lisilowezekana kwa Mungu.”
Nkaambo taakwe chimukachila pe Leza.
38 Mariamu akasema, “Tazama, mimi ni mtumishi wa kike wa Bwana. Acha iwe hivyo kwangu sawa sawa na ujumbe wako.” Kisha malaika akamwacha.
Meli wakati, “Langa ndimulanda waMwami, azibe kulindime mbuli majwi aako.” Mpawo mungelo wakamusiya.
39 Ndipo katika siku hizo Mariamu aliondoka na kwa haraka alikwenda katika nchi ya vilima, kwenye mji katika nchi ya Yudea.
Mpawo mumazuba aayo Meli wakanyamnpuka watgozya kubusena bwazilundu, kudolopo lya Judiya.
40 Alikwenda nyumbani mwa Zekaria na akamsalimia Elizabeti.
Wakanjila mung'anda ya Zekaliya wakujuzya Elizabeti.
41 Sasa, ilitokea kwamba Elizabeti aliposikia salamu ya Mariamu, mtoto tumboni mwake akaruka, na Elizabeti akajazwa na Roho Mtakatifu.
Aawo Elizabeti naakamvwa kujuzya kwa Meli, mwana wakali mwida lyakwe wakasotoka, mpawo Elizabeti wakazuzigwa aMuuya Uusalala.
42 Akapaza sauti yake na kusema kwa sauti kuu, “umebarikiwa wewe zaidi miongoni mwa wanawake, na mtoto aliyemo tumboni mwako amebarikiwa.
Wakoompolola ajwi pati wati, “Ulilongezezegwe iwe akati kabamwi banakazi, alubo ulilongezezegwe muchelo weda lyako.
43 Na imekuwaje kwangu kwamba, mama wa Bwana wangu ilipasa aje kwangu?
Nkamboonzi nikchachitika kuti banyina aMwami wangu basike kulindime?
44 Kwa kuwa tazama, iliposikika masikoni mwangu sauti ya kusalimia kwako, mtoto tumboni mwangu akaruka kwa furaha.
Nkaambo langa, majwi aako akundijuzya naanjila mumatwi aangu mwana uulimwida lyangu wasotoka alukondo.
45 Na amebarikiwe mwanamke yule ambaye aliamini ya kwamba ungetokea ukamilifu wa mambo yale aliyoambiwa kutoka kwa Bwana.”
Aboobo ulilongezezegwe ooyo uuyoosyoma kuti kuyooba kuzuzikizigwa kwazintu eezi nzyaakambilwa kuzwa kuMwami.”
46 Mariamu akasema, nafsi yangu inamsifu Bwana,
Meli wakati moyo wangu ulalumbayizya Mwami,
47 na roho yangu imefurahi katika Mungu Mwokozi wangu.
alubo muuya wangu ulalumbayizya Leza mufutuli wangu.
48 Kwa maana ameiangalia hali ya chini ya mtumishi wake wa kike. Tazama, tangu sasa katika vizazi vyote wataniita mbarikiwa.
Nkaambo wakalanga chiimo chaansi chamulanda wakwe. Nkaambo amulange, kuzwa lino mazyalane woonse ayondiijta kutghi ndili longezezegwe.
49 Kwa maana yeye aliyemweza amefanya mambo makubwa kwangu, na jina lake ni takatifu.
Nkaambo ooyo wandichitila zintu zipati, alimwi zina lyakwe lilasalala.
50 Rehema yake inadumu toka kizazi hata kizazi kwa wale wanao mheshimu yeye.
Luzyalo lwakwe luyoozulila kuzwa kuzyalane kuya kulilimbi zyalane kuli aabo bamuyoowa.
51 Ameonesha nguvu kwa mkono wake; amewatawanya wale ambao walijivuna juu ya mawazo ya mioyo yao.
Wakatondeezya nguzu ejanza lyakwe; wakasansaanya aabo balisumpula aatala amizeezzo yamyoyo yabo.
52 Amewashusha chini wana wa wafalme toka katika viti vyao vya enzi na kuwainua juu walio na hali ya chini.
Wakagwisya bana babaami kuzwa kuzyuno zyaabo alimwi wakasumpula aabo bali aachiimo chilaansi.
53 Aliwashibisha wenye njaa kwa vitu vizuri, bali matajiri amewafukuza mikono mitupu.
Wakakutya basinzala azintu zibotu, pesi bavubi wakabaanda kabatakwe chintu.
54 Ametoa msaada kwa Israeli mtumishi wake, ili kukumbuka kuonesha rehema
Wakapa lugwasya kuli Izilayeli mulanda wakwe, kuti ayeeye kutondeezya luse
(mbuli mbakaamba kuli basikale besu) kuli Abraham alunyungu lwakwe.” (aiōn g165)
56 Mariamu alikaa na Elizabeti yapata miezi mitatu hivi ndipo akarudi nyumbani kwake.
Meli wakakkala a Elizabeti kwamyeezi yotatwe mpawo wabweda kung'anda yakwe.
57 Sasa wakati ulikuwa umewadia kwa Elizabeti kujifungua mtoto wake na akajifungua mtoto wa kiume.
Lino chakasikachiindi chakuti Elizabeti atumbuke aboobo wakatumbuka mwana mulombe.
58 Jirani zake na ndugu zake walisikia jinsi Bwana alivyoikuza rehema kwake, na wakafurahi pamoja naye.
Basimabambanwa antoomwe abasinzubo zyakwe bakamvwa kuti Leza wakamutondeezya luzyalo, mpawo bakabotelwa aamwi anguwe.
59 Sasa ilitokea siku ya nane kwamnba walikuja kumtahiri mtoto. Ingewapasa kumwita jina lake, “Zekaria,” kwa kuzingatia jina la baba yake,
Mpawo mubuzuba bwamusanu aatatu bakasika kuzopalula mwana. Bakalikuyanda kumuuzika kuti “Zekaliya” zina lyawisi.
60 Lakini mama yake akajibu na kusema, “Hapana; ataitwa Yohana.”
Pesi banyina bakasandula bati “Pe. ulayitwa kuti ngu Joni.”
61 Wakamwambia, hakuna hata mmoja katika ndugu zako anayeitwa kwa jina hili.”
Bakati kulinguwe, taakwe pe kuluzubo lwesu loonse ulazina eeli.”
62 Wakamfanyia ishara baba yake kuashiria yeye alitaka jina aitwe nani.
Mpawo bakaambuula awisi anzila yakutondeeka kababuzya kuti uyanda kuti mwana awuzikwe zina lili.
63 Baba yake akahitaji kibao cha kuandikia, na akaandika, “Jina lake ni Yohana.” Wote wakashangazwa na hili.
Wisi wakakumbila aakulembela, mpawo wakalemba kuti, “Izina lyakwe ngu Joni.” Boonse zyakabagambya eezi.
64 Ghafla mdomo wake ukafunguliwa na ulimi wake ukawa huru. Akaongea na kumsifu Mungu.
Mpawaawo mulomo wakwe wakajulika mpawo lulimi lwakwe lwakaangunuka. Wakaambula akulumbayizya Leza.
65 Hofu ikawajia wote walioishi karibu nao. Mambo haya yakaenea katika nchi yote ya vilima vya Yudea.
Kuoyoowa kwakabasikila boonse bakalikukkala afwiifwi ambabo. Impuwo yoonse eeyi yakazula kumalundu achisi cha Judiya.
66 Na wote walioyasikia wakayatunza mioyoni mwao, wakisema, “Mtoto huyu kuwa wa namna gani?” Kwasababu mkono wa Bwana ulikuwa pamoja naye.
Boonse bakazimwa bakazibamba mumyoyo yabo, kabati, “Ooyu mwana uzooba nyamaanzi?” Nkaambo kuboko kwa Leza kwakali aanguwe.
67 Baba yake Zekaria alijazwa na Roho Mtakatifu na akatoa unabii, akisema,
Wisi Zekaliya wakazula Muuya Uusalala mpawo wakasinsima, kati,
68 “Asifiwe Bwana, Mungu wa Israeli, kwa sababu amesaidia na alishughulikia wokovu kwa watu wake.
“Atembawulwe Mwami, Leza wa Izilayeli, nkaambo wasika kuzogwasya alimwi weeta lufuko kubantu bakwe.
69 Ametuinulia pembe ya wokovu katika nyumba ya mtumishi wake Daudi, kutoka miongoi mwa mwa ukoo wa mtumishi wake Daudi,
Wakatunyampwida lwija lwalufutuko mung'anda yamulanda wakwe Devidi,
mbuli mbakaambula amilomo yabasinsimi bakwe basalala bakale. (aiōn g165)
71 Atatuoka kutoka kwa adui zetu na kutoka mikononi mwa wote wanaotuchukia.
Ulatufutula kuzwa kulibasinkondoma akulibaabo batusulide.
72 Atafanya hivi kuonesha rehema kwa baba zetu, na kukumbuka agano lake takatifu,
Uzoochita eezi mukutondezya luzyalo kumataata esu akuyeeya chizuminano chakwe chisalala,
73 kiapo alichokisema kwa Abrahamu baba yetu.
chikonke nchaakachita kuli Abbulahamu taatesu.
74 Aliapa kuthibitha kwamba ingewezekana kumtumikia Yeye bila hofu, baada ya kuokolewa kutoka katika mikononi ya adui zetu.
Wakakonka kuti swe, nitwakafutgulwa kuzwa kumaanza abasinkondoma, tuzomubelekele kaututayoowi pe,
75 katika utakatifu na haki mbele zake siku zetu zote.
mubusalali amubululami kunembo lyakwe mumazuba esu woonse.
76 Ndiyo, na wewe mtoto, utaitwa nabii wa Aliye Juu Sana, kwa kuwa utaenenda mbele za uso wa Bwana ili kumwandalia njia, kuwaandaa watu kwa ajili ya ujio wake,
Iyii, anduwe, nomwana, uzoyitwa kuba musinsimi waSimajulu, nkaambo uzoyhinda kunembo lya Mwami koyabubamba nzila, kobambila bantu mukusika kwakwe,
77 kuwafahamisha watu wake kwamba, wataokolewa kwa njia ya kusamehewa dhambi zao.
kupa luzibo lwalufutuko kubantu bakwe akulekelelwa kwazibi zyabo.
78 Hili litatokea kwa sababu ya huruma ya Mungu wetu, sababu ambayo jua tokea juu litatujia,
Eezi zizoochitika nkaambo kaluzyalo lwa Leza wesu, nkambo mukuyozwa kwazuba uzoosika kuzotugwasya,
79 kuangaza kwao wakaao gizani na katika uvuli wa mauti. Atafanya hivi kuiongoza miguu yetu kwenye njia ya amani.”
likabamunikile bakkede mumudima amumweenzule walufu. Uyoochita eezi kuti akazulwide mawulu eesu munzila yaluumuno.”
80 Sasa, yule mtoto akakua na kuwa mwenye nguvu rohoni na alikaa nyikani mpaka siku ya kujitokeza kwake kwa Israeli.
Lino mwana wakakomena wasima mumuuya, alimwi wakakkala munkanda kuyoosika buzuba mbwakalitodeezya kuli Izirayeli.
