Mambo ya Walawi 26
1 Msijitengenezee sanamu, wala msisimamishe kinyago cha kuchonga au nguzo ya jiwe ya kuabudia, na msisimamisha sura ya jiwe la kuchonga katika nchi yenu mtayoiinamia, kwa kuwa Mimi ndimi Yahweh Mungu wenu.
Silǝr ɵzünglar üqün ⱨeqⱪandaⱪ but yasimanglar yaki ɵzünglarƣa ⱨeq oyma mǝbud yaki ⱨǝykǝl-tüwrükni turƣuzmanglar yaki ularƣa bax uruxⱪa oyulƣan nǝⱪixlik taxlarni zemininglarda ⱨǝrgiz tiklimǝnglar; qünki Ɵzüm Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn.
2 Ni lazima muitunze Sabato Yangu na kupaheshimu patakatifu pangu. Mimi ndimi Yahweh.
Mening xabat künlirimni tutup, muⱪǝddǝs jayimƣa ihlasmǝn bolunglar. Mǝn Pǝrwǝrdigardurmǝn.
3 Iwapo mtatembea katika sheria zangu na kuzishika amri zangu na kuzitii,
Əgǝr silǝr mening bǝlgilimilirimdǝ mengip, ǝmrlirimni tutup ularƣa ǝmǝl ⱪilsanglar,
4 Nami nitawapa ninyi mvua katika majira yake; nayo nchi itatoa mazao yake, na miti ya shambani itatoa matunda yake.
Mǝn yeringlarning ɵz ⱨosulini berip turuxiƣa, daladiki dǝrǝhlǝrning mewisini qiⱪirixiƣa waⱪtida yamƣurliringlarni yaƣdurup turimǝn.
5 Upuraji wenu utaendelea hata wakati wa mavuno ya zabibu, na mavuno ya zabibu yataendelea mpaka majira ya kupada mbegu. Nanyi mtakula mkate na kushiba na kuishi salama mahali mtakapofanya mji wenu katika nchi.
Xuning bilǝn haman tepix waⱪti üzüm yiƣix pǝsligiqǝ bolidu, üzüm yiƣix waⱪti terilƣu waⱪtiƣiqǝ bolidu; silǝr neninglarni toyunƣuqǝ yǝp, ɵz zemininglarda tinq-aman turisilǝr.
6 Nitawapa amani; mtalala bila ya kitu chochote kuwatia hofu. Nitawaondolea mbali wanyama waliohatari katika nchi, na upanga hautapita katika nchi yenu.
Mǝn zeminƣa aram-tinqliⱪ ata ⱪilimǝn, xuning bilǝn ⱨeqkim silǝrni ⱪorⱪitalmaydu, aramhuda yetip uhlaysilǝr; wǝⱨxiy ⱨaywanlarni zemindin yoⱪitimǝn, ⱪiliqmu zemininglardin ɵtmǝydu;
7 Mtawafukuza adui zenu, nao wataanguka mbele yenu kwa upanga.
silǝr düxmǝnliringlarni ⱪoƣlaysilǝr, ular aldinglarda ⱪiliqlinip yiⱪilidu.
8 Watu wenu watano watafukuza adui mia moja, na watu wenu mia moja watafukuza adui elfu kumi; adui zenu wataanguka mbele yenu kwa upanga.
Silǝrdin bǝx kixi yüz kixini ⱪoƣlaydu, yüz kixi on mingni ⱪaquridu; düxmǝnliringlar bolsa aldinglarda ⱪiliqlinip yiⱪilidu.
9 Nitawatazama kwa upendeleo na kuwafanya nyinyi mzae na kuwazidisha nyinyi.
Mǝn silǝrgǝ yüzümni ⱪaritip, silǝrni pǝrzǝnt kɵrgüzüp kɵpǝytimǝn, silǝr bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni mǝzmut turƣuzimǝn.
10 Mtakula chakula kilichotunzwa ghalani kwa muda mrefu. Mtayaondoa mazao yaliyohifadhiwa ghalani kwa sababu mtahitaji ghala kwa ajili ya mavuno mapya.
Silǝr tehiqǝ uzun saⱪlanƣan kona axliⱪni yǝwatⱪininglarda, yengi axliⱪ qiⱪidu; yengisi wǝjidin konisini qiⱪiriwetisilǝr.
11 Nitaliweka hema langu katikati yenu, nami stachukizwa nanyi.
Mǝn Ɵz makanimni aranglarda turƣuzimǝn wǝ ⱪǝlbim silǝrdin nǝprǝtlǝnmǝydu.
12 Nitatembea miongoni mwenu nami nitakuwa Mungu wenu, nanyi mtakuwa watu wangu.
Mǝn aranglarda mengip silǝrning Hudayinglar bolimǝn wǝ silǝr Mening hǝlⱪim bolisilǝr.
13 Mimi ndimi Yahweh Mungu wenu, aliyewaleta nyinyi kutoka nchi ya Misri, ili kwamba msingeendelea kuwa watumwa wao. Nimevunja makomeo ya nira yenu na nikawafanya mtembee kwa kunyooka.
Mǝn silǝrni Misirda ularning ⱪulliri boluxtin ⱨɵr ⱪilixⱪa xu zeminidin qiⱪarƣan Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn; Mǝn boyunturuⱪunglarning asarǝtlirini sundurup, ⱪǝddinglarni tik ⱪilip mangƣuzdum.
14 Lakini ikiwa hamtanisikiliza mimi,
Ⱨalbuki, ǝgǝr silǝr Manga ⱪulaⱪ salmay, bu ǝmrlǝrning ⱨǝmmisigǝ ǝmǝl ⱪilmay,
15 na kutozitii amri hizi, na ikiwa mtayakataa maagizo yangu, na kuzichukia sana sheria zangu, kiasi kwamba hamtaweza kuzitii amri zangu zote, lakini mkalivunja agano langu—
bǝlgilimilirimni taxlap, ⱪǝlbinglardin ⱨɵkümlirimni yaman kɵrüp, barliⱪ ǝmrlirimni tutmay, ǝⱨdǝmni buzsanglar,
16 —kama mtafanya mambo haya, Nami nitafanya hili kwenu: Nitasababisha hofu juu yenu, maradhi na homa kali itakayoangamiza macho na kuondoa uhai wenu. Mtapanda mbegu zenu kwa hasara, kwa sababu adui zenu watakula mazao yake.
Mǝnmu bexinglarƣa xu ixlarni qüxürimǝnki, — Mǝn silǝrgǝ wǝⱨimǝ selip, kɵzünglarni kor ⱪilidiƣan, jeninglarni zǝiplǝxtüridiƣan sil-waba kesili, kezik kesilini bexinglarƣa qüxürimǝn. Silǝr uruⱪunglarni bikar qeqip-teriysilǝr, qünki düxmǝnliringlar uni yǝp ketidu.
17 Nitakaza uso wangu dhidi yenu, na mtashindwa na adui zenu. Watu wanaowachukia watatawala juu yenu, na mtakimbia hata kama hakutakuwa na yeyote anayewafukuza.
Mǝn yüzümni silǝrgǝ ⱪarxi ⱪilimǝn, xuning bilǝn silǝr düxmǝnliringlardin urulup ⱪaqidiƣan bolisilǝr; silǝrni ɵq kɵrgüqilǝr üstünglardin ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidu; ⱨeqkim silǝrni ⱪoƣlimisimu, ⱪaqisilǝr.
18 Iwapo hamtasikiliza maagizo yangu, Nami niwataadhibu vikali mara saba kwa dhambi zenu.
Bulardin ⱨeq ibrǝt almay, bǝlki Manga yǝnǝ ⱪulaⱪ salmisanglar, Mǝn gunaⱨliringlar tüpǝylidin silǝrgǝ bolƣan jazani yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitimǝn,
19 Nami nitakivunja kiburi chenu katika uwezo wenu. Nitaifanya mbingu juu yenu iwe kama chuma na nchi yenu kama shaba.
küq-ⱨǝywǝnglardin bolƣan ⱨakawurluⱪinglarni sundurimǝn; asmininglarni tɵmürdǝk ⱪilip, yeringlarni mistǝk ⱪiliwetimǝn;
20 Nguvu yenu itatumika bure, kwa sababu nchi yenu haitazalisha mavuno yake, na miti yenu katika nchi haitazaa matunda yake.
ǝjir-japayinglar bikarƣa ketidu, yeringlar ⱨosul bǝrmǝydu, daladiki dǝrǝhlǝrgǝ mewǝ qüxmǝydu.
21 Iwapo mtataenenda kinyume changu na hamtanisikiliza mimi, nitaleta mapigo mara saba zaidi juu yenu, sawasawa na dhambi zenu.
Əgǝr yǝnila Mǝn bilǝn ⱪarxi mangsanglar, xundaⱪla Manga ⱪulaⱪ salmisanglar, Mǝn gunaⱨliringlarƣa layiⱪ bexinglarƣa qüxidiƣan waba-külpǝtlǝrni yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitimǝn.
22 Nitatuma wanyama mapori hatari dhidi yenu, ambao watawaibia watoto wenu, kuangamiza mifugo yenu na kuwafanya mwe wachache katika idadi yenu. Hivyo barabara zenu zitakuwa nyeupe.
Aranglarƣa silǝrni baliliringlardin juda ⱪilidiƣan, qarpayliringlarni yoⱪitidiƣan, silǝrni azlitidiƣan yawayi ⱨaywanlarni ǝwǝtimǝn; yol-koqiliringlar adǝmzatsiz qɵldǝk bolup ⱪalidu.
23 Endapo pamoja na mambo haya kuwapata lakini msiyakubali marekebisho yangu na mkazidi kuenenda katika upinzani dhidi yangu,
Silǝr bu ixlar arⱪiliⱪ ibrǝt-tǝrbiyǝ almay, bǝlki yǝnila Manga ⱪarxi mangsanglar,
24 ndipo nami pia nitaenenda kinyume chenu, na Mimi mwenyewe nitawaadhibu mara saba kwa sababu ya dhambi zenu.
Mǝnmu silǝrgǝ ⱪarxi mengip, gunaⱨinglar tüpǝylidin bolƣan jazani yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitip, Mǝn Ɵzüm silǝrni urimǝn;
25 Nitaleta upanga juu yenu utakaowaadhibu kwa kisasi kwa sababu ya kulivunja agano. Nanyi mtajikusanya kwenye miji yenu, Nami nitatuma humo maafa miongoni mwenu, na mtachukuliwa mikononi mwa adui yenu.
üstünglarƣa ǝⱨdǝmni buzƣanliⱪning intiⱪamini alidiƣan ⱪiliq qüxürimǝn; xuning bilǝn silǝr xǝⱨǝrlǝrgǝ yiƣiliwalisilǝr, Mǝn aranglarƣa waba qüxürimǝn; xuning bilǝn silǝr düxmǝnlǝrning ⱪoliƣa qüxisilǝr.
26 Nitakapokomesha mgao wa chakula, wanawake kumi wataweza kuoka mkate wako katika chombo kimoja cha kuokea na watakugawia mkate wako kwa uzani. Nanyi mtakula lakini hamtatoshelezwa.
Silǝrgǝ yɵlǝnqük bolƣan axliⱪni ⱪurutiwetimǝn; on ayal bir bolup bir tonurda nan yeⱪip, nanlarni silǝrgǝ tarazida tartip beridu, ǝmma buni yegininglar bilǝn toymaysilǝr.
27 Endapo hamtanisikiliza pamoja na mambo haya kuwapata, lakini mkazidi kuenenda kinyume na mimi,
Əgǝr bulardin ⱨeq ibrǝt almay, manga ⱪulaⱪ salmisanglar, bǝlki manga ⱪarxi mangsanglar,
28 kisha nami nitakwenda kinyume nanyi katika hasira, Nami nitawaadhibu hata mara saba kulingana na wingi wa dhambi zenu.
Mǝnmu ⱪǝⱨr bilǝn silǝrgǝ ⱪarxi mangimǝn; Mǝn, yǝni Mǝn Ɵzüm gunaⱨliringlar tüpǝylidin jaza-tǝrbiyini yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitip qüxürimǝn.
29 Ndipo mtakapokula nyama ya wana wenu; mtakula nyama ya binti zenu.
Xuning bilǝn silǝr oƣulliringlarning gɵxi wǝ ⱪizliringlarning gɵxini yǝysilǝr;
30 Nitapaangamiza mahali penu pa juu, kuziangusha chini madhabahu zenu za kufukizia uvumba, na kuzitupa maiti zenu juu ya maiti ya sanamu zenu, na Mimi mwenyewe nitawadharau nyinyi.
xundaⱪla Mǝn ⱪurbanliⱪ «yuⱪiri jay»liringlani wǝyran ⱪilip, «kün tüwrük»liringlarni sundurup, ɵlükliringlarni sunuⱪ butliringlarning üstigǝ taxliwetimǝn; Mening ⱪǝlbim silǝrdin nǝprǝtlinidu.
31 Nitaigeuza miji yennu kuwa magofu na kupaharibu patakatifu penu. Nami sitapendezwa na harufu nzuri ya matoleo yenu.
Mǝn xǝⱨǝrliringlarni wǝyran ⱪilip, muⱪǝddǝs jayliringlarni harab ⱪilip, [ⱪurbanliⱪinglarning] huxbuylirini yǝnǝ purimaymǝn;
32 Nami nitaiharibu nchi. Adui zenu watakaokuwa wakiishi humo watashtushwa na uharibifu huo.
zeminni ⱨalakǝtkǝ elip barimǝn; uningda olturaⱪlaxⱪan düxmǝnliringlar bu ǝⱨwalƣa ⱨǝyranuⱨǝs ⱪalidu.
33 Nami nitawatawanya nyinyi katika mataifa, na nitaufuta upanga wangu na kuwafuatia. Nchi yenu itatelekezwa, na miji yenu itakuwa magofu.
Silǝrni ǝllǝrning arisiƣa taritip, kǝyninglardin ⱪiliqni suƣurup ⱪoƣlaymǝn; xuning bilǝn zemininglar wǝyran bolup xǝⱨǝrliringlar harab ⱪilinidu.
34 Nayo nchi itazifurahia Sabato zake kwa kuwa itakuwa imetelekezwa na ninyi mkiwa katika nchi za daui zenu. Katika nyakati hizo, nchi itapumzika na kufurahia Sabato zake.
U waⱪitta, silǝr düxmǝnliringlarning zeminida turuwatⱪininglarda, zemin wǝyranǝ bolƣan barliⱪ künlǝrdǝ, zemin ɵz xabat künliridin sɵyünidu; u zamanda zemin dǝrwǝⱪǝ aram elip ɵz xabatliridin sɵyünidu.
35 Maadamu itakuwa imetelekezwa, itakuwa na pumziko, ambalo litakuwa ni pumziko iliyolikosa pamoja na Sabato zenu mlipokuwa mkiishi ndani yake.
Ɵzi wǝyranǝ bolup turƣan barliⱪ künliridǝ u aram alidu, yǝni silǝr uningda turuwatⱪan waⱪittiki xabat künliringlarda ⱨeq almiƣan aramni ǝmdi alidu.
36 Na kwa wale watakoachwa humo kwenye nchi za adui zenu, Nitatuma hofu ndani ya mioyo yenu kiasi kwamba hata kama ni maelfu ya majani tu yatakapopeperushwa katika upepo yatawaogofyeni. Nanyi mtaanguka hata kama hakutakuwa na awafukuzaye.
Aranglardin ⱪutulup ⱪalƣanlar bolsa, ular düxmǝnlǝrning zeminlirida turƣinida kɵngüllirigǝ yürǝkzadilik salimǝn, xuning bilǝn ular qüxkǝn bir yopurmaⱪning xǝpisini anglisa ⱪiliqtin ⱪaqⱪandǝk ⱪaqidu; ⱨeqkim ⱪoƣlimisimu yiⱪilip qüxidu.
37 Mtajikwaa kila mmoja juu ya mwenzake kama vile mlikuwa mkiukimbia upanga, hata kama hakutakuwa na awafukuzaye nyinyi. Hamtakuwa na nguvu ya kusimama mbele ya daui zenu.
Gǝrqǝ ⱨeqkim ularni ⱪoƣlimisimu, dǝrwǝⱪǝ ⱪiliqtin yiⱪitilƣandǝk ular bir-birining üstigǝ putlixip yiⱪilidu; silǝrdǝ düxmǝnliringlarƣa ⱪarxi turƣudǝk küq ⱪalmaydu.
38 Nanyi mtaangamia miongoni mwa mataifa, nayo nchi ya adui zenu yenyewe itawamezani.
Əllǝrning arisida ⱨalak bolisilǝr, düxmǝnliringlarning zemini silǝrni yǝp ketidu.
39 Wale watakosalia miongoni mwenu watapotelea katika dhambi zao, huko kwenye nchi za adui zenu, na kwa sababu ya dhambi zao, na kwa sababu ya dhambi za baba zao watapotelea mbali pia.
Aranglardin ⱪutulup ⱪalƣanliri bolsa ɵz rǝzilliki tüpǝylidin düxmǝnliringlarning zeminida zǝiplixidu; wǝ ata-bowilirining rǝzillikidimu yürüp, xular zǝiplǝxkǝndǝk ularmu zǝiplixidu.
40 Lakini kama watakiri dhambi zao na dhambi ya baba zao, na usaliti wao ambao kwao hawakuwa waaminifu kwangu, pia na mwenendo wao dhidi yangu—
Ⱨalbuki, ular ɵzi ⱪilƣan rǝzilliki bilǝn ata-bowilirining sadir ⱪilƣan rǝzillikini, Manga yüz ɵrüp asiyliⱪ ⱪilƣinini, xundaⱪla ularning Manga ⱪarxi turup mangƣinini boyniƣa alidu,
41 ambao ulinisababisha kuwa kinyume nao, na kuwaleta katika nchi ya adui zao—iwapo mioyo yao isiyotahiriwa itanynyekezwa,
xuningdǝk Mening ularƣa ⱪarxi mangƣinimƣa, xuningdǝk ularni düxmǝnlirining ⱪoliƣa tapxurƣinimƣa iⱪrar bolidu. Xunga ǝgǝr u waⱪitta ularning hǝtnisiz kɵngli tɵwǝn ⱪilinip, ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini ⱪobul ⱪilsa,
42 na iwapo wataikubali adhabu kwa ajili ya dhambi zao, nami nitalikumbuka agano langu na Yakobo, agano langu na Isaka, agano langu na Abrahamu; Pia, nitaikumbuka nchi.
undaⱪta Mǝn Yaⱪup bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni yad ⱪilip, Isⱨaⱪ bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmnimu wǝ Ibraⱨim bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmnimu esimgǝ kǝltürimǝn, zeminnimu yad ⱪilimǝn.
43 Nchi itakayotelekezwa na wao, hivyo itapendezwa na Sabato zake inapobaki imetelekezwa na wao. Itawapasa kulipa hatia kwa dhambi zao kwa sababu ni wao wenyewe ndiyo walioyakataa maagizo yangu na kuzichukia sheria zangu.
Qünki zemin ulardin taxlinip, ularsiz bolup harabǝ turƣan waⱪitta, xabat künliridin sɵyünidu; ular bolsa ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini ⱪobul ⱪilidu; sǝwǝbi dǝl xuki, ular Mening ⱨɵkümlirimni taxlidi, bǝlgilimilirimni ⱪǝlbidin yaman kɵrgǝnidi.
44 Lakini pamoja na haya yote, watapokuwa katika nchi ya adui zao, Mimi stawakataa wao, wala sitawachukia ili kuwaangamiza kabisa na kulifutilia mbali agano langu nilililoagana nao, kwa kuwa Mimi ndimi Yahweh Mungu wao.
Ⱨalbuki, xundaⱪ bolsimu, ular ɵz düxmǝnlirining zeminida turƣinida Mǝn ularni taxlimaymǝn yaki ularƣa ɵqlük ⱪilmaymǝn, xuningdǝk ular bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni buzmaymǝn, ularni yoⱪatmaymǝn; qünki Mǝn Ɵzüm ularning Hudasi Pǝrwǝrdigardurmǝn.
45 Bali kwa ajili yao, nitalikumbuka agano langu na baba zao, niliowaleta kutoka katika nchi ya Misri machoni pa mataifa, ili niwe Mungu wao. Mimi ndimi Yahweh.”
Mǝn bǝlki ularni dǝp, ularning Hudasi boluxⱪa ǝllǝrning kɵzi aldida Misir zeminidin qiⱪirip kǝlgǝn ata-bowiliri bilǝn baƣlaxⱪan ǝⱨdǝmni esimdǝ tutimǝn. Mǝn Pǝrwǝrdigardurmǝn.
46 Hizi ndizo amri, hukumu, na sheria ambazo Yahweh alifanya baina yake na watu wa Israeli kwenye Mlima Sinai kwa kupitia Musa.
Pǝrwǝrdigar Musani wasitǝ ⱪilip, Sinay teƣida ɵzi bilǝn Israillarning otturisida bekitkǝn ⱨɵkümlǝr, bǝlgilimilǝr wǝ ⱪanunlar mana xular idi.
