Mambo ya Walawi 25
1 Yahweh akazungumza na Musa kwenye Mlima wa Sinai, akisema,
Pakaiyin Sinai molsang chunga konin, Mose henga hiti hin aseipeh in,
2 “Zungumza na watu wa Israeli na uwaambie, “Mtakapoingia katika nchi ambayo ninawapa, kisha hiyo nchi lazima ifanywe iwe ya kuishika Sabato kwa ajili ya Yahweh.
Israel chate jouse jah a seiyin, na bonchauva keiman kapehna gam nahung lhun teng uleh agam pumpia jong Pakaiya dia choldam kum anei tei ding ahi.
3 Ni lazima mtapanda mazao yenu kwa miaka sita, na kwa miaka sita mtaikatia matawi mizabibu yenu na kukusanya mazao yake.
Kumgup sunga na loujaova muchi nathe ding, hitia chu kumgup sunga na lengpi thei nalho ngimsela, chuteng aga nakilo ding ahi.
4 Lakini katika mwaka wa saba, Sabato ya pumziko la utulivu kwa nchi itashikwa, ni Sabato kwa Yahweh. Hamtapanda mashamba yenu wala kuikatia mizabibu yenu matawi yake.
Kum sagi lhinkum levang agamsung pumpin choldam kum anit ding, hitia chu lou jaova muche jeng jong natu thei lou ding, na lengpithei lei jong nalho ngimtah lou ding ahi.
5 Hamtasimamia mavuno yoyote ya mazao ya mizabibu iliyojiotesha yenyewe katika mashamba yenu ya mizabibu isiyokatiwa matawi. Huu utakuwa mwaka wa pumziko lenye utulivu kwa ardhi.
Chule changval hung kehdoh ho jong na-at lou ding, lengpi lei lholou laiya hung kehdoh aga ho jong nadon da jeng ding, ajeh chu na boncha diuva choldamna kum ahi.
6 Chochote ardhi isiyofanyiwa kazi itakachotoa wakati wa Sabato ndicho kitakuwa chakula chako. Wewe mwenyewe, watumwa wako wa kiume na wa kike, watumishi wako wa kuajiriwa na wageni wanaoishi pamoja nawe mnaweza kujikusanyia chakula.
Gamsung pumpia dia choldamna kum ahitan, ami chan cheh ading in chule nangma nahin nasoh pasal ham nasoh numei hijon gleh; natha lah mihem hihen lang gamchom ahung kholjin hijong leh, na bonchauva dia anneh ding nahin ngaito peh diu ahi, ati.
7 Na wnyama wako wa kufugwa na wanyama pori waweze kula chochote ardhi itoacho.
Nangma gancha ho ahin, na gam'a um gamsa ho jaona hiche gamga soh hochu aneh diu ahi.
8 Ni lazima kwenu kuhesabu Sabato saba za miaka, yaani, saba mara miaka saba, ikifanya jumla ya miaka arobaini na tisa.
Kum khat sunga hapta sagi nasim dohji ding, hatpa sagi veijen na simdoh ding hitia chu agoma kumsom li leh kumko aphah ding ahi.
9 Kisha mtapiga sauti ya tarumbeta kila mahali katika siku ya kumi ya mwezi wa saba. Katika Siku ya Upatanisho ni lazima mtapiga tarumbeta katika nchi yenu yote.
Hiche jou tengleh nangman lha sagi lhinna hiche lhasung mama achu, nisom lhin nikho chule sumkon namut ging ding, hichea chu kithoidamna nikho nagam pumpiuva thong jejua sum kon na lhangsap uva nathejal soh diu ahi.
10 Nanyi mtautenga mwaka wa hamsini kwa ajili ya Yahweh na mtatangaza uhuru katika nchi yote kwa wakazi wote. Kutakuwa na Yubile kwa ajili yenu, ambayo kwayo mali na watumwa ni lazima warejeshwe kwa familia zao.
Kum nga don ahung lhin teng hiche kum chu kum theng tah ahi, hichu na phonjal diu, gamsung pumpia khosa jouse henga chamlhat kum ahitia naphon jalsoh diu ahi; hiche kum hi naboncha diuva jubilee kum ahitan, mihem koi hileh athilkeo jouse akile lah kit ding, mihem jeng jong ama cheh in muna kile cheh ding nahiuve.
11 Mwaka wa saba kutakuwa na Yubile kwenu. Hamtapanda wala kusimamia mavuno ya kijioteshacho chenyewe, na kukusanya kichipukacho kwenye mizabibu isiyokatiwa matawi.
Hiche kum somnga lhinkum hi nangho jouse dia jubilee kum ahitan, hiche kuma hi muchi jeng jong natu louhel diu, achama hung keh muche chang jeng jong na-at da jeng diu, lengpilei nalho louna beh a hung kehdoh aga ho jong nadon lou ding ahi, ati.
12 Kwa sababu hiyo ni Yubile takatifu kwenu. Nanyi mtakula mazao yanayokua yenyewe kutoka mashambani.
Ajeh chu Jubilee kum hi kum theng tah ahi, na boncha diuva atheng ahi; hijeh chun agamsunga anagasa hobou naneh diu ahi.
13 Ni lazima muwarejeshe kila mmoja kwenye miliki yake katika mwaka huu wa Yubile.
Hitia chu Jubilee kum ahung lhun teng, na boncha uva koi hileh agoulo cheh chu na kile pehto diu ahi.
14 Iwapo utauza ardhi yoyote ya jirani yako au kununua ardhi yake, ni shrti msipunjane au kutendeana kwa hila.
Na kinaipi henga na thil joh ham, ahilouleh nathil chohsa ham jeng jong chu, hitia thil joh chung chang leh akijoh doh thil chung changa na sopi khat toh adih louva na kibol to thei lou ding ahi.
15 Iwapo unanunua ardhi kutoka kwa jirani yako, zingatia idadi ya miaka na mazao ambayo yaweza kuvunwa mpaka mwaka wa Yubile nyingine. Jirani yako anayeuza ardhi ni lazima aihesabu miaka hiyo pia.
Chule Jubilee aki chaiya pat naheng nakoma na thilchoh chule akum ijat sunga hi jongleh, agamga soh toh kitoh a nangma koma thil ale joh ding ahi, ati.
16 Miaka inapoongezeka mpaka Yubile nyingine, ataongeza thamani ya ardhi, na miaka inapokuwa michache kufikia Yubile nyingine atashusha thamani, kwa sababu idadi ya mavuno inahusiana na idadi ya miaka kabla ya Yubile nyingine.
Kum vang chu ahung tamkhah tah leh hiche thilman chun nasan sah ding, ahinlah akumjat chu alhom khah vangleh athilman jeng jong nalhom sah ding ahi, ajeh chu akum kisim jat dungjuiya aman jong gamga toh ajoh ahi, ati.
17 Msipunjane au kutendeana kwa hila, badala yake, yawapasa kumheshi Yahweh Mungu wenu.
Na bonchauva khat leh khat nakisuh gimlou heldiu, hiche sangchun na Pathen chu ging jing in, ajeh chu keima na Pakai leh na Pathenu chu kahi, ati.
18 Kwa hiyo basi, ni lazima muyatii maagiza, kuzitunza sheria zangu na kuzitekeleza. Nanyi mtaishi katika nchi katika usalama.
Na bonchauva ka chonna dan jouse najuikim soh kei diu, hiche ho jouse chutoh natoh doh diu ahi, chuteng gamsung pumpia na bonchauva lungmong sela nakhosah diu ahi.
19 Nayo nchi itawapa mavuno yake, nanyi mtakula matunda yenu na mtaishi humo salama.
Agamsunga jong gamga pha hung um doh ding, hitia chu oiva sela naneh thei diu, agam sunga lungmong sela nachen thei diu ahi.
20 Labda mtasema, Tutakula nini katika mwaka wa saba? Tazama, hatuwezi kupanda wala kukusanya mazao yetu.”
Na bonchauva na ngaito uva, kum sagi ahung lhin kum le ipi ham ineh diu, muchi la itu ta pouvin, chang jeng jong i-at lou diu hitam, tia na lung don khah uva ahi leh,
21 Nitaiamru baraaka yangu ije juu yenu katika mwaka wa sita, nayo itatoa mavuno ya kutosha kwa miaka mitatu.
Keima tah in kumgup alhin kumle na boncha chung cheh uva phattheina kahin bung lhah peh diu, hichun kum thum sungsea naneh khop diuva anga ahin sodoh ding ahi.
22 Mtapanda katika mwaka wa nane na mtaendelea kula mazao ya miaka iliyopita na kutoka kwenye ghala la chakula. Mpaka mavuno ya mwaka wa tisa yatakapofika, mtaweza kula kutoka kwenye riziki iliyohifadhiwa katika miaka iliyopita
Na bonchauvin kum get lhin kum apat muchi tujong leu chun lhosoh ga aumsa alui hobou naneh diu, kumko ahung lhina lhosohga athah kahsea lhosohga alui hobou naneh na ai diu ahi, ati.
23 Ardhi haitauzwa kwa mmiliki mpya wa kudumu, kwa sababu ardhi ni mali yangu. Ninyi nyote mu wageni na wakazi wa muda juu ya ardhi yangu.
Gam leiset kiti jong najoh doh thei lou diu, aneipa kei kahin, na bonchauva gamchom mi kholjina kanei nahiuve, ati.
24 Ni lazima muitunze haki ya ukombozi kwa ajili ya ardhi yote mtakayoimiliki; itawapasa kuruhusu ardhi inunuliwe tena na familia ambayo wewe uliinunua hiyo ardhi kutoka kwao.
Hijeh chun hoilai chan hi jongleh nachen na jouse uva, gam leiset lhatdohna man na bonchauva napeh cheh diu ahi.
25 Iwapo Mwisraeli mwenzako anakuwa masikini na kwa sababu hiyo anauza baadhi ya miliki yake, kisha jamaa yake wa karibu anaweza kuja na kuikomboa hiyo miliki ambayo jamaa yake kaiuza kwako.
Na sopipa hamkhat hahsatna ato jeh a, agam leiset ajoh doh khah a ahileh, ama bana asopipa chu hunga athiljoh doh chu ahung lhat ding ahi.
26 Iwapo mtu hana jamaa wa kuikomboa mali yake, lakini ikiwa kafanikiwa na anao uwezo wa kuikomboa,
Ahinlah ajoh dohpa ham khat chun, asopi alhat doh thei mi anei tah louva, amavang khonunga ahung haodoh thei dinga auma ahileh, aman ahin kilhat doh thei ding ahi.
27 kisha atahesabu miaka tangu ardhi hiyo ilipouzwa na kurejesha kwa mtu aliyemuuzia fedha iliyosalia. Naye anaweza kuerejea kwenye miliki yake mwenyewe.
Hitia chu agamjoh doh pan jong ajohdoh kuma pat phatah a sim ding, ajohna pa henga chu aman jat apeh dia lom cheng chutoh apeh dohtha ding, chujou tengleh ana chodoh pa chun agam leiset chu aboncha anung peh kit ding ahi.
28 Lakini ikiwa hawezi kuirejesha kwake ardhi aliyoiuza, nayo hiyo ardhi aliyoiuza itabaki katika umiliki wa yule aliyeinunua mpaka mwaka wa Yubile. Kwenye mwaka wa Yubile, ardhi itarejeshwa kwa mtu aliyeiuza, naye mmiliki wa asili atarejea kwenye mali yake.
Ahinlah amapa chun alhat dohna ding aneilouva ahileh, Jubilee kum ahung lhun kahsea ajoh dohnapa koma chu athil joh doh chu chuti um ding ahitan, Jubilee kum ahung lhun phat levang chun achopa chun ale lhatdoh ding, athil neipa chu lechan kit ding ahi.
29 Ikiwa mtu anauza nyumba iliyo kwenye mji uliozungushiwa ukuta, naye anaweza kuinunua tena ndani ya mwaka baada ya kuuzwa. kwa kuwa, kwa mwaka mzima atakuwa na haki ya ukombozi.
Kula kigensa gam leiset behkah khat tou johdoh a umleh, hiche ajohdoh pa chun ajoh kum sunga chu akile lhat dohthei ding ahi. Ajeh chu kum khat sunga chu akile lhatdohna dia thu anei ahi.
30 Kama nyumba hiyo haitakombolewa kabla ya mwaka mzima, ndipo hiyo nyumba iliyoko kwenye mji uliozungushiwa ukuta itakuwa mali ya kudumu ya yule aliyeinunua, katika vizazi vyote vya uzao wake. Nyumba hiyo haitakuwa ya kurejeshwa katika mwaka wa Yubile.
Ahinlah a-in chu kum sunga chu alhatdoh jou louva ahileh, khopi sunga kul ki gensa ki johdoh a akichohpa chun akhang lhum keiya anei ding ahitan, Jubilee kum hung lhung jongleh akile lhatna ding thu anei lou ahitai.
31 Lakini nyumba za vijijini zisizokuwa na ukuta kuzizunguuka, zitahesabiwa kuwa shamba la nchi. Zaweza kukombolewa, na ni lazima zirejeshwe katika mwaka wa Yubile.
Kul kigen lou khopi neocha sunga in ki johdoh ho vang chu, amin mai maiya ki sim peh ding, hiche ho chu lhatdohna tha um ding, hichu Jubilee kum ahung lhunteng lhatdoh ding ahi.
32 Hata hivyo, nyumba zinazomilikiwa na makuhani katika miji yao zaweza kukombelewa wakati wowote.
Ahinlah Levite chenna khopi ho chu, ama ho ana chennasa akhopi sung uva in ho vang chu, Leviten itih phatlai hi jongleh akile lhatdoh thei diu ahi.
33 Iwapo mmoja wa makuhani haikombowi nyumba iliyozwa, kisha nyumba hiyo iliyouzwa katika miji ilimo, ni lazima irejeshwe katika mwaka wa Yubile, kwa kuwa nyumba za miji ya makuhani ni mali yao miongoni mwa watu wa Israeli.
Koi hileh Levi mite akona athuneina aman chah louva ahileh, amaho chenna khopi sunga ana kijoh dohsa in vangchu, Jubilee kum ahung lhun teng kile peh cheh cheh ding ahi, ajeh chu Israel chate chenna tin cheng chu Levi mite dia amaho goulo jeng ahibouve.
34 Lakini yale mashamba yanayozunguka miji yao hayataweza kuuzwa kwa sababu hiyo ni mali ya kudumu ya Makuhani.
Levi mite dia kikoi gam beh jouse chu, khat a khat cha kijoh doh thei lou ding, hichu amaho dia tonsot goulo ding ahi.
35 Ikiwa mwananchi mwenzako anakuwa masikini, kiasi kwamba hawezi kujihudumia, nawe utalazimika kumsaidia kama vile ungemsaidia mgeni au mwingine yeyote kutoka nje aishie miongoni mwenu.
Na sopipa chu aneilel valtah a, nakom tah a akivah lelna aum doh a ahileh, nangman jong ima dang gel louva ama chu navah jeng ding, kholgam akona jin banga nakom a khosa jeng ding ahi.
36 Usimtoze riba au kujaribu kunufaika kutoka kwake katika njia yoyote, bali mheshimu Mungu wako ili kwamba ndugu yako aendelee kuishi nawe.
Natoh le tham akon in apung akal jong tep peh dan lang, na Pathen maiven na sopipa chu nakoma khosa teijo hen, ati.
37 Hutampa mkopo wa fedha na kumtoza riba, wala hutamuuzia chakula chako ili kupata faida.
Ama chu veikan dia sum bat napeh thei lou ding, nehle chah jeng jong apung dia nei peh lou ding ahi.
38 Mimi ndimi Yahweh Mungu wako, aliye kuleta wewe kutoka nchi ya Misri, ili kwamba Nikupe nchi ya Kanaani, na kwamba niwe Mungu wako.
Ajeh chu kei matah hi na Pakaiyu leh na Pathenu kahin, nang ho Pathen kahiye tia Cannan gam kapeh diu ahitia, Egypt gam'a kona nahin puigal kaipau chu kahi, ati.
39 Iwapo mwananchi mwenzako atakuwa masikini na kujiuza mwenyewe kwako, hutamfanyisha kazi kama mtumwa.
Hijeh chun nangma nai lama cheng na sopipa chu anei lelval tah a nangma koma ama le ama ahung ki peh lut tah leh, ama chu soh tobanga nagoi thei lou ding ahi.
40 Mtendee kama mtumishi wa kuajiriwa. Ni lazima awe kama yule ahudumuye nawe kwa muda mpaka mwaka wa Yubile.
Amapa chu na koma thalah mi banga khosa jeng ding, Jubilee kum ahung lhun kahsea na koma khosa ding ahi.
41 Kisha ataondoka kwako, yeye mwenyewe na watoto wake pamoja naye, na atarejea kwenye familia yake mwenyewe na kwenye miliki ya baba yake.
Jubilee akichai teng nangma dalhaa pot tading achate jouse jaona che diu, a insung lama leche diu, apu apa khanga gou ho chu lechan ding ahiuve.
42 Kwa sababu wao ni watumishi wangu niliowaleta kutoka katika nchi ya Misri. Hawatauzwa kama watumwa.
Ajeh chu abonchauva keima lhachaa pang ahiuvin; abonchauva Egypt gam'a kona kahin puigal kai ahiuve, hiche jeh chun amaho hi abonchauva sohjoh a najoh doh lou diu ahi.
43 Usitawale juu yao kwa ukatili, bali yakupasa kumheshimu Mungu wako.
Nangman ama ho jouse munemna neitah a thu nasei lou ding, na Pathen ging khencha hinkho naman ding ahi.
44 Kwa upande wa watumwa wako wakiume na watumwa wako wa kike, unaowezao kuwapata kutok kwa mataifa yanayokuzunguka, waweza kununua watumwa kutoka kwao.
Soh pasal ho in numei jong nanei jeng thei ahin, hiche soh ding achu nakom lah a namtin vaipi hochu na chohdoh a navul thei ahi.
45 Unaweza pia kununua watumwa kutoka kwa wageni wanaoishi miongoni mwenu, yaani, kutoka familia zao waliopamoja nawe, wale wtoto waliozaliwa katika nchi yako. Wanaweza kuwa mali yako.
Na bonchauva nalah uva chenglut kholgam mih hochu nachoh doh uva, soh a nalap thei diu ahi, nagam sung pumpiuva chengsa ho jong nachoh thei diu, hitobang mi nachoh doh hou chu na in cheh uva uma nalap le thei diu ahi.
46 Unaweza kuzalisha watumwa hao kama urithi kwa watoto wako baada yako, ili kuwamiliki kama mali. Kutoka kwao waweza kununua watumwa daima, lakini hamtawezi kutawala kwa ukali juu ya ndugu zenu walio miogoni mwa watu wa Israeli.
Chule soh ho chu na chateu banga na goulo diuva na umsah uva, khonunga goulo ding jong nakoi peh diu, nangho Israelte lah a vang khat in khat chunga thuneina tah a vaihoma chatloh thei lou ding ah.
47 Iwapo mgeni anayeishi nawe kwa muda anakuwa tajiri, na ikiwa mmoja wa Waisraeli amekuwa masikini na kujuza mwenyewe kwa familia ya mgeni, au kwa mtu fulani katika familia,
Na koma cheng kholjin mi chu ahung haodoh jeng tah a, na koma cheng na sopi pakhat machu achen dan ahah satval tah a ahileh; amajeng jong na koma cheng kholjin mipa koma ahung kipeh doh jeng tah a ahileh, chule asopi ho kom ham khat a akijoh doh jeng tah a ahileh,
48 baada ya Mwisraeli mwenzako kuwa amenunuliwa. Anaweza kurejeshwa kwa maliopo. Iwapo anaweza kurejeshwa. Mtu fulani katika familia yake anaweza kumkomboa.
Hitia akijoh nunga chu lelhat kit thei ahi, asopi ho lah akona khat penpen in amapa chu ale lhat kit ding,
49 Anaweza kuwa mjomba wake, au mjomba wa mwanawe, anayemkomboa yeye, au yeyote aliye ndugu yake wa karibu kutoka kwa ukoo wake. Au, iwapo ni mwenye mafanikio, anaweza kujikomboa mwenyewe.
Ahilouleh apaneo ham apaneo chapa ham khat in jong ale lhat thei ahi, amatoh kinai asopi aheng akom aphung chan khompi ainsung toh kinai pen khat injong alhat doh thei ding, hiche kala chu ama le ama ahung neijou tah levang ama chama kilhat ding ahi.
50 Ni lazima apatane na mtu aliyemnunua, itawapasa kuhesabu miaka tangu mwaka aliojiuza kwa mnunuzi wake mpaka mwaka wa Yubile. Ile thamani ya ukombozi wake ihesabiwe kulingana na kiwango cha mshahara anaolipwa mtumishi aliyeajiriwa, kwa idadi ya miaka ambayo angeweza kuendelea kufanya kazi kwa yule aliyemnunua.
Ana ki chohdoh patoh akinopto banga, ama le ama akijoh doh niapat Jubilee kum chana asim ding, aman jat chu akum tam leh lhom dungjuiya alepeh ding ahi, anakichoh pan amapa alap sungsea chu thalah man toh kibang ding ahi.
51 Endapo kutakuwa kungali na miaka mingi iliyobaki mpaka mwaka wa Yubile, atalazimika kulipa fungu kubwa la fedha kwa ajili ya ukombozi ambao ni uwino wa idadi ya miaka hiyo.
Jubilee kum lhunna ding kum phabep avat nah laileh, aki lhatdohna dia ana ki chohdohna man chu alang khat alepeh ding ahi.
52 Iwapo kuna miaka michache tu iliyobaki mpaka mwaka wa Yubile, atapatana na aliyemnunua ili kuipitia idadi ya miaka iliyobaki mpaka Yubile, naye atalazimika kulipia ukombozi wake kulingana na idadi ya miaka.
Ahinlah Jubilee lhinna ding chu kum lhomcha akivat tah a ahileh, aki choh apat akum jat chu avet toh lhon ding, hiche kuma pat chu atohman jat dungjuiya avaldoh chengse chu akile lhat dohna dia ale dip ding ahi.
53 Naye atatendewa kama mtu aliyeajiriwa mwaka kwa mwaka. Utahakikisha kwamba hatendewi kwa ukali.
Tohman akisim teng hichepa chu thagoi man bep bep a kisim peh ding, koi hileh hichepa tobang chunga engset nanei thei hoa kona navet tup ding ahi.
54 Iwapo hakukombolewa katika njia hizi, basi atatumika mpaka mwaka wa Yubile, yeye pamoja na watoto wake.
Hiche ho jouse nunga hi, amapa hi aki lhatdoh joulou tah vangleh, chuti uma Jubilee kum ahung lhun teng lhat ding, ama ahin achate jouse jaona lhat tha ding ahitai.
55 Kwangu mimi watu wa Israeli ni watumishi. Wao ni watumishi wangu ambao Niliwatoa katika nchi ya Misri. Mimi ndimi Yahweh Mungu wenu.
Ajeh chu Israel chate hi abonchauva keima lhacha ngen ahiuvin, amaho hi ka lhacha ahin, Egypt gam'a kona keima tah in kahin puigal kai ahiuvin, keima hi na Pakaiyu le na Pathenu chu kahi jinge, ati.
