Waamuzi 6
1 Wana wa Israeli wakafanya yaliyo mabaya machoni pa Bwana; naye akawatia mikononi mwa Midiani kwa miaka saba.
以色列人又行耶和华眼中看为恶的事，耶和华就把他们交在米甸人手里七年。
2 Uwezo wa Midiani uliwanyanyasa Israeli. Kwa sababu ya Midiani, watu wa Israeli walitengeneza makao wenyewe kutoka kwenye mabwawa katika milima, mapango, na ngome.
米甸人压制以色列人；以色列人因为米甸人，就在山中挖穴、挖洞、建造营寨。
3 Kisha ikawa kwamba wakati wowote Waisraeli walipopanda mazao yao, Wamidiani na Waamaleki na watu kutoka mashariki waliwavamia Waisraeli.
以色列人每逢撒种之后，米甸人、亚玛力人，和东方人都上来攻打他们，
4 Waliweza kutengenezajeshi lao juu ya ardhi na kuharibu mazao, mpaka njia ya Gaza. Hawakuacha chakula huko Israeli, wala kondoo wala ng'ombe wala punda.
对着他们安营，毁坏土产，直到迦萨，没有给以色列人留下食物，牛、羊、驴也没有留下；
5 Kila wakati wao na mifugo yao na mahema walipokuja, walikuja kama kundi la nzige, na haikuwezekana kuhesabu watu au ngamia zao. Walivamia ardhi ili kuiharibu.
因为那些人带着牲畜帐棚来，像蝗虫那样多，人和骆驼无数，都进入国内，毁坏全地。
6 Midiani iliwadhoofisha Waisraeli sana mpaka watu wa Israeli wakamwita Bwana.
以色列人因米甸人的缘故，极其穷乏，就呼求耶和华。
7 Watu wa Israeli walipomwomba Bwana kwa sababu ya Midiani,
以色列人因米甸人的缘故，呼求耶和华，
8 Bwana alimtuma nabii kwa wana wa Israeli. Nabii akawaambia, Bwana, Mungu wa Israeli, asema hivi, Nimekuleta kutoka Misri; Nilikutoa nje ya nyumba ya utumwa.
耶和华就差遣先知到以色列人那里，对他们说：“耶和华—以色列的 神如此说：‘我曾领你们从埃及上来，出了为奴之家，
9 Naliwaokoa kutoka kwenye mikono ya Wamisri, na kutoka kwenye mkono wa wote waliokuwa wakikunyanyasa. Niliwafukuza mbele yenu, na nimewapa nchi yao.
救你们脱离埃及人的手，并脱离一切欺压你们之人的手，把他们从你们面前赶出，将他们的地赐给你们’；
10 Niliwaambia, “Mimi ndimi Bwana, Mungu wenu; Nimewaamuru msiabudu miungu ya Waamori, ambao mnaishi katika nchi yao. Lakini hamkuitii sauti yangu.”
又对你们说：‘我是耶和华—你们的 神。你们住在亚摩利人的地，不可敬畏他们的神。你们竟不听从我的话。’”
11 Basi malaika wa Bwana akaja na kukaa chini ya mwaloni huko Ofra, uliokuwa wa Yoashi (Mwabiyezeri), wakati Gidioni, mwana wa Yoashi, akitenganisha ngano katika sakafu, katika kikapu cha divai-kuificha toka kwa Wamidiani.
耶和华的使者到了俄弗拉，坐在亚比以谢族人约阿施的橡树下。约阿施的儿子基甸正在酒榨那里打麦子，为要防备米甸人。
12 Malaika wa Bwana akamtokea, akamwambia, Bwana yu pamoja nanyi, mpiganaji mwenye nguvu!
耶和华的使者向基甸显现，对他说：“大能的勇士啊，耶和华与你同在！”
13 Gideoni akamwambia, Oo, bwana wangu, ikiwa Bwana yu pamoja nasi, kwa nini basi yote haya yanatupata? Je, yako wapi matendo yake yote mazuri ambayo baba zetu walituambia, waliposema, 'Je! si Bwana aliyetukomboa kutoka Misri?' Lakini sasa Bwana ametuacha na kututia mikononi mwa Midiani. '
基甸说：“主啊，耶和华若与我们同在，我们何至遭遇这一切事呢？我们的列祖不是向我们说‘耶和华领我们从埃及上来’吗？他那样奇妙的作为在哪里呢？现在他却丢弃我们，将我们交在米甸人手里。”
14 Bwana akamtazama na kusema, “Nenda katika nguvu uliyo nayo tayari. Uiokoe Israeli kutoka mkononi wa Midiani. Je, sikukutuma?”
耶和华观看基甸，说：“你靠着你这能力去从米甸人手里拯救以色列人，不是我差遣你去的吗？”
15 Gideoni akamwambia, “Tafadhali, Bwana, nawezeje kuwaokoa Israeli? Angalia, familia yangu ni dhaifu zaidi katika Manase, na mimi si muhimu katika nyumba ya baba yangu.”
基甸说：“主啊，我有何能拯救以色列人呢？我家在玛拿西支派中是至贫穷的。我在我父家是至微小的。”
16 Bwana akamwambia, “Nitakuwa pamoja nawe, nawe utalishinda jeshi lote la Midiani kama mtu mmoja.”
耶和华对他说：“我与你同在，你就必击打米甸人，如击打一人一样。”
17 Gideoni akamwambia, “Ikiwa unapendezwa na mimi, nipe basi ishara kwamba wewe ndio unenena nami.
基甸说：“我若在你眼前蒙恩，求你给我一个证据，使我知道与我说话的就是主。
18 Tafadhali, usiondoke hapa, mpaka nitakapokuja kwako na kuleta zawadi yangu na kuiweka mbele yako.” Bwana akasema, “Nitasubiri mpaka utakaporudi.”
求你不要离开这里，等我归回将礼物带来供在你面前。”主说：“我必等你回来。”
19 Gideoni akaenda, akaandaa mwana mbuzi, na efa moja ya unga akafanya mikate isiyotiwa chachu. Akaiweka nyama hiyo katika kikapu, na akaweka mchuzi ndani ya sufuria na kuviletea chini ya mti wa mwaloni, akavitowa.
基甸去预备了一只山羊羔，用一伊法细面做了无酵饼，将肉放在筐内，把汤盛在壶中，带到橡树下，献在使者面前。
20 Malaika wa Mungu akamwambia, “Chukua nyama na mikate isiyotiwa chachu, ukaweke juu ya mwamba huu, ukamwage mchuzi juu yake.” Gideoni akafanya hivyo.
神的使者吩咐基甸说：“将肉和无酵饼放在这磐石上，把汤倒出来。”他就这样行了。
21 Kisha malaika wa Bwana akashika ncha ya fimbo mkononi mwake. Kwa hiyo akagusa nyama na mikate isiyotiwa chachu; moto ukatoka nje ya mwamba, ukateketeza nyama na mikate isiyotiwa chachu. Kisha malaika wa Bwana akaenda, na Gideoni hakuweza kumwona tena.
耶和华的使者伸出手内的杖，杖头挨了肉和无酵饼，就有火从磐石中出来，烧尽了肉和无酵饼。耶和华的使者也就不见了。
22 Gideoni alielewa kuwa yule alikuwa malaika wa Bwana. Gideoni akasema, “Ewe Bwana MUNGU! Kwa maana nimemwona malaika wa Bwana uso kwa uso!”
基甸见他是耶和华的使者，就说：“哀哉！主耶和华啊，我不好了，因为我觌面看见耶和华的使者。”
23 Bwana akamwambia, “Amani iwe kwako! Usiogope, huwezi kufa.”
耶和华对他说：“你放心，不要惧怕，你必不至死。”
24 Basi Gideoni akamjengea Bwana madhabahu huko. Aliiita, “Bwana ni Amani.” Hadi leo bado iko katika Ofra ya jamaa ya Waabiezeri.
于是基甸在那里为耶和华筑了一座坛，起名叫“耶和华沙龙”。（这坛在亚比以谢族的俄弗拉直到如今。）
25 Usiku huo, Bwana akamwambia, “Twaa ng'ombe wa baba yako, na ng'ombe wa pili wa umri wa miaka saba, ukaondoe madhabahu ya Baali, ambayo ni ya baba yako, na kukata Ashera iliyo karibu nayo.
当那夜，耶和华吩咐基甸说：“你取你父亲的牛来，就是那七岁的第二只牛，并拆毁你父亲为巴力所筑的坛，砍下坛旁的木偶，
26 Jenga madhabahu kwa Bwana, Mungu wako juu ya mahali pa kukimbilia, na kuijenga njia sahihi. Toa ng'ombe ya pili kama sadaka ya kuteketezwa, ukitumia kuni kutoka Ashera uliyoikata. '
在这磐石上整整齐齐地为耶和华—你的 神筑一座坛，将第二只牛献为燔祭，用你所砍下的木偶作柴。”
27 Gideoni akachukua watumishi wake kumi na kufanya kama Bwana alivyomwambia. Lakini kwa sababu aliogopa sana watu wa nyumba ya baba yake na watu wa mji hakufanya hivyo wakati wa mchana, alifanya hivyo usiku.
基甸就从他仆人中挑了十个人，照着耶和华吩咐他的行了。他因怕父家和本城的人，不敢在白昼行这事，就在夜间行了。
28 Asubuhi wakati watu wa mji walipoamka, madhabahu ya Baali imebomolewa, na Ashera iliyokuwa karibu nayo imekatwa, na ng'ombe wa pili ametolewa sadaka kwenye madhabahu iliyojengwa.
城里的人清早起来，见巴力的坛拆毁，坛旁的木偶砍下，第二只牛献在新筑的坛上，
29 Watu wa mji wakaambiana, “Ni nani aliyefanya jambo hili?” Walipokuwa wakiongea na wengine na kutafuta majibu, wakasema, 'Gidioni mwana wa Yoashi amefanya jambo hili.”
就彼此说：“这事是谁做的呢？”他们访查之后，就说：“这是约阿施的儿子基甸做的。”
30 Ndipo watu wa mji wakamwambia Yoashi, “Mtoe mtoto wako ili afe, kwa sababu ameibomoa madhabahu ya Baali, na kwa sababu ameikata Ashera karibu nayo.”
城里的人对约阿施说：“将你儿子交出来，好治死他；因为他拆毁了巴力的坛，砍下坛旁的木偶。”
31 Yoashi akawaambia wote waliompinga, “Je, ninyi mtamsihi Baali? Je, mtamuokoa? Mtu yeyote atakayemtetea, basi atauawa asubuhi hii. Ikiwa Baali ni mungu, basi atajitetea mwenyewe wakati mtu anaibomoa madhabahu yake.”
约阿施回答站着攻击他的众人说：“你们是为巴力争论吗？你们要救他吗？谁为他争论，趁早将谁治死！巴力若果是神，有人拆毁他的坛，让他为自己争论吧！”
32 Kwa hiyo siku hiyo wakamwita Gideoni “Yerubaali,” kwa sababu alisema, “Baali ajijitetee dhidi yake,” kwa sababu Gidioni alivunja madhabahu ya Baali.
所以当日人称基甸为耶路·巴力，意思说：“他拆毁巴力的坛，让巴力与他争论。”
33 Basi Wamidiani wote, Waamaleki, na watu wa mashariki walikusanyika pamoja. Wakavuka Yordani na wakapanga katika bonde la Yezreeli.
那时，米甸人、亚玛力人，和东方人都聚集过河，在耶斯列平原安营。
34 Lakini Roho wa Bwana akaja juu ya Gideoni. Gideoni akapiga tarumbeta, akawaita jamaa ya Abiezeri, ili wapate kumfuata.
耶和华的灵降在基甸身上，他就吹角；亚比以谢族都聚集跟随他。
35 Aliwatuma wajumbe wote katika Manase, na wao pia, waliitwa nje kumfuata. Naye akatuma wajumbe kwa Asheri, na Zabuloni, na Naftali; nao wakaenda kumlaki.
他打发人走遍玛拿西地，玛拿西人也聚集跟随他；又打发人去见亚设人、西布伦人、拿弗他利人，他们也都出来与他们会合。
36 Gideoni akamwambia Mungu, “Ikiwa ungependa kunitumia kuokoa Israeli, kama ulivyosema,
基甸对 神说：“你若果照着所说的话，借我手拯救以色列人，
37 tazameni, ninaweka ngozi ya samazi kwenye sakafu. Ikiwa kuna umande tu juu ya ngozi, na ni kavu duniani, basi nitajua kwamba utanitumia kuokoa Israeli, kama ulivyosema.”
我就把一团羊毛放在禾场上：若单是羊毛上有露水，别的地方都是干的，我就知道你必照着所说的话，借我手拯救以色列人。”
38 Hivi ndivyo ilivyotokea-Gideoni aliamka mapama asubuhi, akaikamua ngozi hiyo, na akatoa umande kwenye ngozi, wa kutosha kujaza bakuli kwa maji.
次日早晨基甸起来，见果然是这样；将羊毛挤一挤，从羊毛中拧出满盆的露水来。
39 Gideoni akamwambia Mungu, 'Usinikasirikie, nitasema tena kwa mara nyingine. Tafadhali niruhusu nijaribu tena kwa kutumia ngozi. Wakati huu uifanye kavu, na iwe na umande juu ya ardhi yote kuzunguka.
基甸又对 神说：“求你不要向我发怒，我再说这一次：让我将羊毛再试一次。但愿羊毛是干的，别的地方都有露水。”
40 Mungu alifanya kile alichoomba usiku huo. Ngozi ilikuwa kavu, na kulikuwa na umande katika ardhi yote iliyozunguka.
这夜 神也如此行：独羊毛上是干的，别的地方都有露水。
