Waamuzi 6
1 Wana wa Israeli wakafanya yaliyo mabaya machoni pa Bwana; naye akawatia mikononi mwa Midiani kwa miaka saba.
以色列的子民又行了上主視為惡的事，上主把他們交於米德楊人手中七年之久。
2 Uwezo wa Midiani uliwanyanyasa Israeli. Kwa sababu ya Midiani, watu wa Israeli walitengeneza makao wenyewe kutoka kwenye mabwawa katika milima, mapango, na ngome.
米德楊人的勢力勝過了以色列，以色列子民為了防禦米德楊人，修築了山洞、地洞和山寨。
3 Kisha ikawa kwamba wakati wowote Waisraeli walipopanda mazao yao, Wamidiani na Waamaleki na watu kutoka mashariki waliwavamia Waisraeli.
每逢以色列人撒種之後，米德楊人、阿瑪肋克人和東方子民就上來攻打他們；
4 Waliweza kutengenezajeshi lao juu ya ardhi na kuharibu mazao, mpaka njia ya Gaza. Hawakuacha chakula huko Israeli, wala kondoo wala ng'ombe wala punda.
對著他們紮營，毀壞地產直到迦薩一帶，沒有給以色列留下一點食糧，連羊、牛、驢也沒有留下；
5 Kila wakati wao na mifugo yao na mahema walipokuja, walikuja kama kundi la nzige, na haikuwezekana kuhesabu watu au ngamia zao. Walivamia ardhi ili kuiharibu.
因為他們總是帶著家畜和帳棚上來，多如蝗蟲；他們來的人和駱駝多得無數，踏入境內，毀壞田地。
6 Midiani iliwadhoofisha Waisraeli sana mpaka watu wa Israeli wakamwita Bwana.
以色列為了米德楊人的原故，很是窮困，因此以色列子民呼籲了上主。
7 Watu wa Israeli walipomwomba Bwana kwa sababu ya Midiani,
當以色列子民為了米德楊的原故，呼籲上主時，
8 Bwana alimtuma nabii kwa wana wa Israeli. Nabii akawaambia, Bwana, Mungu wa Israeli, asema hivi, Nimekuleta kutoka Misri; Nilikutoa nje ya nyumba ya utumwa.
上主就派了一位先知到以色列子民那裏，對他們說：「上主以色列的天主這樣說：是我使你們由埃及上來，領你們離開了為奴之家；
9 Naliwaokoa kutoka kwenye mikono ya Wamisri, na kutoka kwenye mkono wa wote waliokuwa wakikunyanyasa. Niliwafukuza mbele yenu, na nimewapa nchi yao.
是我從埃及人的手中，從一切壓迫你們的人手中救出你們來；是我從你們面前把他們趕走，把他們的地賜給你們。
10 Niliwaambia, “Mimi ndimi Bwana, Mungu wenu; Nimewaamuru msiabudu miungu ya Waamori, ambao mnaishi katika nchi yao. Lakini hamkuitii sauti yangu.”
我曾對你們說過：我是上主你們的天主，你們在阿摩黎地方，切不可敬畏他們的神! 但是你們沒有聽從我的話。」基德紅被召
11 Basi malaika wa Bwana akaja na kukaa chini ya mwaloni huko Ofra, uliokuwa wa Yoashi (Mwabiyezeri), wakati Gidioni, mwana wa Yoashi, akitenganisha ngano katika sakafu, katika kikapu cha divai-kuificha toka kwa Wamidiani.
上主的使者來到，坐在敖弗辣的一棵屬於阿彼厄則爾人約阿士的篤耨樹下，當時他的兒子基德紅正在釀酒池裏打麥子，躲避米德楊人。
12 Malaika wa Bwana akamtokea, akamwambia, Bwana yu pamoja nanyi, mpiganaji mwenye nguvu!
上主的使者顯現給他，對他說：「英勇的壯士，願上主與你同在! 」
13 Gideoni akamwambia, Oo, bwana wangu, ikiwa Bwana yu pamoja nasi, kwa nini basi yote haya yanatupata? Je, yako wapi matendo yake yote mazuri ambayo baba zetu walituambia, waliposema, 'Je! si Bwana aliyetukomboa kutoka Misri?' Lakini sasa Bwana ametuacha na kututia mikononi mwa Midiani. '
基德紅回答他說：「我主，請原諒! 如果上主與我們同在，我們怎會遭遇這些困難﹖他們曾向我們說過：看，是上主領我們出離埃及，但是現在上主拋棄了我們，將我們交在米德楊人的掌握中。」
14 Bwana akamtazama na kusema, “Nenda katika nguvu uliyo nayo tayari. Uiokoe Israeli kutoka mkononi wa Midiani. Je, sikukutuma?”
上主注視他說：「憑你這種力量，你去拯救以色列脫離米德楊人的掌握。看，是我派遣你。」
15 Gideoni akamwambia, “Tafadhali, Bwana, nawezeje kuwaokoa Israeli? Angalia, familia yangu ni dhaifu zaidi katika Manase, na mimi si muhimu katika nyumba ya baba yangu.”
他回答說：「我主，請原諒! 我憑什麼拯救以色列﹖看，我家在默納協支派中是最卑微的，我在我父親家中又是最小的一個。」
16 Bwana akamwambia, “Nitakuwa pamoja nawe, nawe utalishinda jeshi lote la Midiani kama mtu mmoja.”
上主對他說：「有我與你同在，你必擊敗米德楊人，如擊一個人一樣。」
17 Gideoni akamwambia, “Ikiwa unapendezwa na mimi, nipe basi ishara kwamba wewe ndio unenena nami.
基德紅又向他說：「我若在你面前蒙恩，請你給我一個記號，證明與我說話的是你。
18 Tafadhali, usiondoke hapa, mpaka nitakapokuja kwako na kuleta zawadi yangu na kuiweka mbele yako.” Bwana akasema, “Nitasubiri mpaka utakaporudi.”
請你不要離開此地，等我回到你這裏，帶來禮物，擺在你前。」他答應說：「我等你回來。」
19 Gideoni akaenda, akaandaa mwana mbuzi, na efa moja ya unga akafanya mikate isiyotiwa chachu. Akaiweka nyama hiyo katika kikapu, na akaweka mchuzi ndani ya sufuria na kuviletea chini ya mti wa mwaloni, akavitowa.
基德紅就去預備了一隻小公山羊，又用一「厄法」麥粉作了無酵餅，把肉放在筐裏，把湯盛在罐裏，帶到篤耨樹下獻給他。
20 Malaika wa Mungu akamwambia, “Chukua nyama na mikate isiyotiwa chachu, ukaweke juu ya mwamba huu, ukamwage mchuzi juu yake.” Gideoni akafanya hivyo.
天主的使者對他說：「拿出肉和無酵餅來，放在這磐石上，把湯倒出來! 」他就照樣作了。
21 Kisha malaika wa Bwana akashika ncha ya fimbo mkononi mwake. Kwa hiyo akagusa nyama na mikate isiyotiwa chachu; moto ukatoka nje ya mwamba, ukateketeza nyama na mikate isiyotiwa chachu. Kisha malaika wa Bwana akaenda, na Gideoni hakuweza kumwona tena.
上主的使者遂伸出手中的棍杖，杖頭一觸及肉和無酵餅，磐石便起火，把肉和無酵餅吞噬了；上主的使者便從他眼前隱沒了。
22 Gideoni alielewa kuwa yule alikuwa malaika wa Bwana. Gideoni akasema, “Ewe Bwana MUNGU! Kwa maana nimemwona malaika wa Bwana uso kwa uso!”
基德紅遂知道他是上主的使者說：「哎呀！我主上主，我竟然面對面地看見上主的使者！」
23 Bwana akamwambia, “Amani iwe kwako! Usiogope, huwezi kufa.”
但上主對他說：「你放心! 不必害怕，你不會死!
24 Basi Gideoni akamjengea Bwana madhabahu huko. Aliiita, “Bwana ni Amani.” Hadi leo bado iko katika Ofra ya jamaa ya Waabiezeri.
基德紅就在那裏給上主立了一座祭壇，稱為雅威沙隆；至今還在阿彼厄則耳人的敖弗辣那裏。德基紅拆毀巴耳祭壇
25 Usiku huo, Bwana akamwambia, “Twaa ng'ombe wa baba yako, na ng'ombe wa pili wa umri wa miaka saba, ukaondoe madhabahu ya Baali, ambayo ni ya baba yako, na kukata Ashera iliyo karibu nayo.
當夜上主對他說：「取你父親的一隻牛，即那隻七歲的肥牛，以後拆毀你父親的巴耳祭壇，打碎旁邊的阿舍辣；
26 Jenga madhabahu kwa Bwana, Mungu wako juu ya mahali pa kukimbilia, na kuijenga njia sahihi. Toa ng'ombe ya pili kama sadaka ya kuteketezwa, ukitumia kuni kutoka Ashera uliyoikata. '
給上主你的天主在這磐石頂上建一座祭壇，準備妥當，將那隻肥牛獻為全燔祭，用打碎的阿舍辣作木柴。」
27 Gideoni akachukua watumishi wake kumi na kufanya kama Bwana alivyomwambia. Lakini kwa sababu aliogopa sana watu wa nyumba ya baba yake na watu wa mji hakufanya hivyo wakati wa mchana, alifanya hivyo usiku.
基德紅就從僕人中選出十個人，照上主吩咐他的作了；但因為害怕父親的家人和城裏的人，不敢在白天行事，就在黑夜作了。
28 Asubuhi wakati watu wa mji walipoamka, madhabahu ya Baali imebomolewa, na Ashera iliyokuwa karibu nayo imekatwa, na ng'ombe wa pili ametolewa sadaka kwenye madhabahu iliyojengwa.
城裏的人早晨起來，看見巴耳的祭壇已毀，旁邊所有的阿舍辣也被打碎，那隻肥牛也獻於新築的祭壇上，
29 Watu wa mji wakaambiana, “Ni nani aliyefanya jambo hili?” Walipokuwa wakiongea na wengine na kutafuta majibu, wakasema, 'Gidioni mwana wa Yoashi amefanya jambo hili.”
就彼此詢問說：「誰作了這事﹖」經過考察追問之後，斷定說：「必是約阿士的兒子基德紅作了這事。」
30 Ndipo watu wa mji wakamwambia Yoashi, “Mtoe mtoto wako ili afe, kwa sababu ameibomoa madhabahu ya Baali, na kwa sababu ameikata Ashera karibu nayo.”
因此本城的人對約阿士說：「將你的兒子交出來，將他處死! 因為他拆毀了巴耳的祭壇，打碎了旁邊的阿舍辣。」
31 Yoashi akawaambia wote waliompinga, “Je, ninyi mtamsihi Baali? Je, mtamuokoa? Mtu yeyote atakayemtetea, basi atauawa asubuhi hii. Ikiwa Baali ni mungu, basi atajitetea mwenyewe wakati mtu anaibomoa madhabahu yake.”
約阿士回答所有反對他的人說：「你們要為巴耳辯護麼﹖或者你們要就助他嗎﹖誰為他辯護，明天早晨便該處以死刑! 他如果是神，讓他為自己辯護罷! 因為有人拆毀了他的祭壇。」
32 Kwa hiyo siku hiyo wakamwita Gideoni “Yerubaali,” kwa sababu alisema, “Baali ajijitetee dhidi yake,” kwa sababu Gidioni alivunja madhabahu ya Baali.
因此當天人就稱基德紅為「耶魯巴耳，」好像說：「讓巴耳與他爭辯，因為基德紅拆毀了他的祭壇。」基德紅求證
33 Basi Wamidiani wote, Waamaleki, na watu wa mashariki walikusanyika pamoja. Wakavuka Yordani na wakapanga katika bonde la Yezreeli.
那時，米德楊、阿瑪肋克和東方子民都聚集起來，過了河，在依次勒耳平原安了營。
34 Lakini Roho wa Bwana akaja juu ya Gideoni. Gideoni akapiga tarumbeta, akawaita jamaa ya Abiezeri, ili wapate kumfuata.
上主的神充滿了基德紅，他一吹號角，阿彼厄則爾人便應召前來跟隨他；
35 Aliwatuma wajumbe wote katika Manase, na wao pia, waliitwa nje kumfuata. Naye akatuma wajumbe kwa Asheri, na Zabuloni, na Naftali; nao wakaenda kumlaki.
他又打發使者走遍默納協，默納協人也應召前來跟隨他；他又打發使者往阿協爾、則步隆和納斐塔里去，他們也都上來與他們會合。
36 Gideoni akamwambia Mungu, “Ikiwa ungependa kunitumia kuokoa Israeli, kama ulivyosema,
基德紅就對天主說：「如果你按你所說的，真要藉著我的手拯救以色列，
37 tazameni, ninaweka ngozi ya samazi kwenye sakafu. Ikiwa kuna umande tu juu ya ngozi, na ni kavu duniani, basi nitajua kwamba utanitumia kuokoa Israeli, kama ulivyosema.”
看我將剪下的一把羊毛放在禾場上，若露水單單落在羊毛上，而遍地都是乾的，那麼我便曉得，如你所說的，你真要藉我的手拯救以色列。」
38 Hivi ndivyo ilivyotokea-Gideoni aliamka mapama asubuhi, akaikamua ngozi hiyo, na akatoa umande kwenye ngozi, wa kutosha kujaza bakuli kwa maji.
次日清早起來，果然如此，基德紅把羊毛一擰，從羊毛裏擰出一碗露水。
39 Gideoni akamwambia Mungu, 'Usinikasirikie, nitasema tena kwa mara nyingine. Tafadhali niruhusu nijaribu tena kwa kutumia ngozi. Wakati huu uifanye kavu, na iwe na umande juu ya ardhi yote kuzunguka.
基德紅又向天主說：「如果我再說一次，求你別對我發怒! 請讓我用這羊毛再試一次：單單羊毛是乾的，而遍地都是露水。」
40 Mungu alifanya kile alichoomba usiku huo. Ngozi ilikuwa kavu, na kulikuwa na umande katika ardhi yote iliyozunguka.
那一業天主果然這樣作了，單單羊毛是乾的，而遍地都是露水。
