Torati 22

1 Hautakiwi kumtazama ng’ombe au kondoo wa Muisraeli mwenzako akikosea njia na ukajificha kwao; hakika unapaswa kuwarejesha kwake.

“ʻOua naʻa ke mamata ki he ʻalu hē ʻae pulu pe ko e sipi ʻa ho tokoua, pea fufū koe mei ai: ka te ke toe ʻomi moʻoni ia ki ho tokoua.

2 Iwapo Muisraeli mwenzako hayupo karibu nawe, au kama haumfahamu, basi unapaswa kumleta mnyama huyo nyumbani kwako, na lazima uwe naye mpaka pale mwenyewe atakapomtafuta, na kisha lazima umrejeshee mwenyewe.

Pea kapau ʻoku ʻikai ofi ho tokoua kiate koe, pea kapau ʻoku ʻikai te ke ʻilo ia, te ke toki ʻomi ia ki ho fale ʻoʻou, pea ʻe ʻiate koe ia ka ʻi heʻene kumi ia ʻe ho tokoua, te ke toki ʻatu ia kiate ia.

3 Unapaswa kufanya vivyo hivyo kwa punda wake; unapaswa kufanya vivyo hivyo na vazi lake; unapaswa kufanya vivyo hivyo kwa kila kitu alichopoteza Muisraeli mwenzako, kitu chochote alichopoteza na ukakipata; hautakiwi kujificha.

Te ke fai pehē pe ki heʻene ʻasi pea ke fai pehē ki hono kofu: pea ki he ngaahi meʻa liʻaki kotoa pē, ʻaia kuo ne liʻaki, pea kuo ke ʻilo, ke ke fai pehē ni pe: ʻe tapu ʻa hoʻo fufū ʻe koe.

4 Haupaswi kumwona punda wa Muisraeli mwenzako au ng’ombe wake kaanguka chini barabarani na kujificha dhidi yao; hakika unapaswa kumsaidia kumwinua tena.

“ʻOua naʻa ke mamata ki he ʻasi ʻa ho tokoua pe ko ʻene pulu ʻoku tō ʻi he hala, pea ke fufū koe mei ai: ka te ke tokoni moʻoni ia ke hiki hake.

5 Mwanamke hatakiwi kuvaa kinachokusudiwa kwa mwanamume, vilevile mwanamume hapaswi kuvaa mavazi ya mwanamke; kwa maana yeyote afanyaye vitu hivi ni chukizo kwa Yahwe Mungu wako.

“Ke ʻoua naʻa kofuʻaki ʻe he fefine ʻaia ʻoku kau ki he tangata, pea ʻoua naʻa ʻai ʻe he tangata ʻae kofu fakafefine: he ko kinautolu ʻoku fai pehē ʻoku kovi lahi kia Sihova ko ho ʻOtua.

6 Iwapo kiota cha ndege kikaonekana barabarani mbele yako, kwenye mti wowote au juu ya ardhi, kikiwa na makinda ya ndege au mayai ndani mwake, na mama yao akiwa juu yao au juu ya mayai, haupaswi kumchukua mama pamoja na makinda au mayai yake.

“Kapau ʻoku ke ʻilo fakafokifā pe ʻae pununga ʻoe manu, ʻi he hala pe ʻi he ʻakau, pe ʻi he kelekele, pe ko ha ʻuhiki pe ko e foʻi manu, mo e faʻē ʻoku mohe ki hono ʻuhiki, pe ki he foʻi manu, ʻoua naʻa ke puke fakataha ʻae faʻē mo hono ʻuhiki:

7 Hakika unapaswa kumuacha mama aende zake, ila makinda yake unaweza kuyachukua. Tii amri hii ili uenende vyema, na siku zako ziweze kurefushwa.

Ka ke tukuange ʻae faʻē ke ʻalu, pea ke toʻo hono ʻuhiki kiate koe; koeʻuhi ke hoko ai ʻae lelei kiate koe, pea ke fakatolonga ai ho ngaahi ʻaho.

8 Ujengapo nyumba mpya, basi unapaswa kujenga kitalu kwa ajili ya paa yako ili usilete damu juu ya nyumba yako mtu akianguka kutoka pale.

“ʻOka ke ka langa ha fale foʻou, te ke ngaohi ki ai hono ʻā ke takatakai ʻi he tuʻafale, telia naʻa ke ʻomi ha toto ki ho fale, ʻokapau ʻe tō ha tangata mei ai.

9 Haupaswi kupanda shamba lako la mizabibu kwa mbegu mbili, ili kwamba mavuno yote yasichukuliwe na sehemu takatifu, mbegu uliyoipanda pamoja na matunda ya mzabibu.

“ʻOua naʻa ke tō hoʻo ngoue vaine ʻaki ʻae ngaahi tenga kehekehe: telia naʻa fakahalaʻi ʻae fua ʻo hoʻo tenga ʻaia kuo ke tō, mo e fua ʻo hoʻo vaine.

10 Haupaswi kulimia ng’ombe na punda kwa pamoja.

“ʻOua naʻa ke tauluaʻi fakataha ʻae pulu mo e ʻasi ki he huo toho.

11 Haupaswi kuvaa kitambaa kilichotengenezwa kwa sufu na kitani kwa pamoja.

“ʻOua naʻa ke ʻai ʻae kofu ʻoku anga kehekehe, ʻo hangē ko e fulufulu sipi mo e vavae kuo fakataha.

12 Unapaswa kutengeneza pindo katika pembe nne za nguo unayoivaa.

“Ke ke ngaohi kiate koe ʻae ngaahi pao ki ho pulupulu ki hono potu ʻe fā, ʻaia ʻoku fakapulou ʻaki koe.

13 Iwapo mwanamume kachukua mke, kisha kalala naye, na baadae kumchukia,

“Kapau ʻoku fili mai ha uaifi ʻe ha tangata pea ʻalu ia kiate ia, pea fehiʻa kiate ia,

14 na kisha kumtuhumu kwa vitu vya aibu na kumharibia sifa yake kwa kusema, “Nilimchukua huyu mwanamke, lakini nilipomkaribia sikukuta ushahidi waubikra kwake”.

Pea ʻoku ne fakatupu lau kiate ia ʻo langaʻi ʻae lauʻikovi kiate ia, ʻo ne pehē, Ne u fili ʻae fefine ni, pea ʻi heʻeku haʻu kiate ia, naʻaku ʻilo naʻe ʻikai ko e taʻahine ia.

15 Kisha baba na mama mzazi wa binti wanatakiwa kupeleka ushahidi wa ubikra wake kwa wazee mlangoni mwa mji.

Pea ʻe toki toʻo mai ʻo ʻomi ʻe he tamai mo e faʻē ʻae taʻahine, hono fakaʻilonga ʻo ʻene taʻahine ki he kau mātuʻa ʻi he matapā ʻoe kolo:

16 Baba wa binti anapaswa kuwaambia wazee, “nilimpatia binti yangu kwa mwanamume huyu awe mkewe, naye anamchukia.

Pea ʻe pehē ʻe he tamai ʻae taʻahine ki he kau mātuʻa, Ne u foaki ʻeku taʻahine ki he tangata ke na mali, pea ʻoku fehiʻa ia kiate ia.

17 Tazama, amemtuhumu na vitu vya aibu na kusema, “Sikukuta ushahidi wa ubikra kwa binti yako”. Lakini ushahidi huu hapa wa ubikra wa binti yangu”. Kisha watatandaza shuka mbele ya wazee wa mji.

Pea vakai, kuo ne fakalanga lau kiate ia, ʻo pehē, ʻOku ʻikai ko e taʻahine ʻa ho ʻofefine: ka ko e moʻoni ko hono fakaʻilonga eni ʻo ʻene taʻahine. Pea tenau folahi atu ʻae holo ʻi he ʻao ʻoe kau mātuʻa ʻoe kolo.

18 Wazee wa mji wanapaswa kumchukua mwanamume huyo na kumuadhibu;

Pea ʻe ʻave ʻe he kau mātuʻa ʻoe kolo ko ia ʻae tangata ko ia ʻo tautea ia:

19 nao wanapaswa kumtoza faini ya shekeli mia moja ya fedha, na kumpatia baba wa binti, kwa sababu mwanamume kasababisha sifa mbaya kwa bikra wa Israeli. Binti huyu anapaswa kuwa mke wake; mwanamume huyu hatakiwi kumfukuza katika siku zake zote.

Pea kenau fakamaaua ia ke totongiʻaki ʻa e [sikeli ]siliva ʻe teau, ʻo ʻatu ia ki he tamai ʻae fefine, ko e meʻa ʻi heʻene langaʻi ʻae lau kovi ki he taʻahine ʻi ʻIsileli: pea ʻe hoko ia ko hono uaifi; ʻe ʻikai ngofua ke ne tukuange ia ʻi hono ngaahi ʻaho kotoa pē.

20 Ila kama jambo hili ni la kweli, kwamba ushahidi wa bikra ya binti haukupatikana,

Pea kapau ʻoku moʻoni ʻae meʻa ni, pea ʻoku ʻikai ʻilo ʻae ngaahi fakaʻilonga ʻoe taʻahine ki he fefine:

21 basi wanapaswa kumpeleka binti mlangoni kwa baba yake, na kisha wanamume wa mji wake wanatakiwa kumpiga kwa mawe hadi afe, kwa sababu amefanya jambo la aibu katika Israeli, kwa kutenda kama kahaba chini ya nyumba ya baba yake, nanyi mtakuwa mmeondoa uovu miongoni mwenu.

Tenau toki ʻomi kituʻa ʻae fefine mei he matapā ʻoe fale ʻo ʻene tamai, pea ʻe tolongaki ia ʻe he kau tangata ʻo hono kolo ʻaki ʻae maka ke mate ia, ko e meʻa ʻi heʻene fai angakovi ʻi ʻIsileli, ʻo fai feʻauaki ʻi he fale ʻo ʻene tamai: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi meiate kimoutolu.

22 Iwapo mwanamume kakutwa analala na mwanamke ambaye ni mke wa mtu, basi wote wanapaswa kufa, mwanamume aliyelala na mwanamke pamoja na mwanamke mwenyewe; nanyi mtakuwa mmeondoa uovu miongoni mwenu.

“Kapau ʻe ʻilo ha tangata ʻoku mohe ia mo e fefine kuo mali husepāniti, ʻe mate fakatouʻosi ai ʻakinaua, ʻae tangata naʻe mohe mo e fefine, pea mo e fefine: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi mei ʻIsileli.

23 Iwapo kuna msichana bikra, ambaye amechumbiwa na mwanamume, kisha mwanamume mwingine kamkuta mjini na kulala naye,

“Kapau ʻoku poloʻi ha taʻahine ko e tāupoʻou ki ha tangata, pea maʻu ia ʻe ha tangata ʻi he kolo, pea mohe mo ia;

24 wachukueni wote wawili malangoni mwa mji, na kuwapiga mawe. Unapaswa kumpiga msichana mawe, kwa sababu hakupaza sauti kuomba msaada, ingawa alikuwa ndani ya mji. Unapaswa kumpiga mwanamume mawe, kwa sababu amemwingilia mke wa jirani yake; nanyi mtakuwa mmeondoa uovu miongoni mwenu

Te mou toki ʻomi ʻakinaua kituʻa ki he matapā ʻoe kolo, pea te mou tolongaki ʻaki ʻakinaua ʻae maka ke na mate: ʻae fefine, koeʻuhi naʻe ʻikai kalanga ia, ka kuo ne ʻi he kolo; mo e tangata ko e meʻa ʻi heʻene fakahalaʻi ʻae uaifi ʻo hono kaungāʻapi: ʻe pehē pe hoʻo tukuange ʻae kovi meiate kimoutolu.

25 Lakini kama mwanamume amemkuta msichana aliyechumbiwa shambani, na kama akamkamata na kulala naye, basi mwanamume pekee aliyelala naye ndiye lazima afe.

“Pea kapau ʻoku maʻu ʻi he ngoue ʻe ha tangata ʻae taʻahine poloʻi, pea tohotoho ia, pea mohe mo ia: ko e tangata pe naʻe mohe mo ia ʻe mate:

26 Lakini kwake msichana msifanye chochote; hakuna dhambi inayostahili kifo kwake msichana. Kwa maana suala hili ni kama mwanamume amshambuliapo jirani yake na kumuua.

Ka ʻe ʻikai te ke fai ha meʻa ki he taʻahine; ʻoku ʻikai ʻi he taʻahine ha angahala ke mate ai ia: ka ʻoku hangē ko e tuʻu hake ha tangata ki hono kaungāʻapi, ʻo ne tāmateʻi ia, ʻoku pehē pe ʻae meʻa ni:

27 Kwa maana alimkuta shambani; msichana huyu aliyechumbiwa alipaza sauti, lakini hapakuwa na mtu wa kumuokoa.

He naʻa ne maʻu ia ʻi he ngoue, pea naʻe kalanga ʻae taʻahine poloʻi, ka naʻe ʻikai ha tokotaha ke fakamoʻui ia.

28 Iwapo mwanamume amemkuta msichana ambaye ni bikra lakini hajachumbiwa, na kama akamkamata na kulala naye, na kama wakagundulika,

“Kapau ʻoku maʻu ʻe ha tangata ha taʻahine ko e tāupoʻou, ʻaia ʻoku ʻikai poloʻi, pea puke ia, pea mohe mo ia, pea kuo ʻilo ʻakinaua;

29 basi mwanamume aliyelala naye lazima atoe shekeli hamsini za fedha kwa baba wa msichana, naye lazima awe mke wake, kwa sababu amemdhalilisha. Hatakiwi kumfukuza katika siku zake zote.

Pehē ʻe ʻatu ʻe he tangata naʻe mohe mo ia ki he tamai ʻae taʻahine ʻa e [sikeli ]siliva ʻe nimangofulu; pea ʻe hoko [ʻae fefine ]ko ia ko hono uaifi: ko e meʻa ʻi heʻene fakahalaʻi ia, ʻoku ʻikai lelei ʻene tukuange ia lolotonga ʻa ʻene moʻui kotoa pē.

30 Mwanamume hapaswi kumchukua mke wa baba yake kama wake; hatakiwi kuchukua haki za ndoa za baba yake.

Ke ʻoua naʻa mali ha tangata mo e uaifi ʻo ʻene tamai pe fakatelefua ʻene tamai.