Torati 15
1 Kila mwisho wa kila miaka saba, mnapaswa kufuta madeni.
“每逢七年末一年，你要施行豁免。
2 Hii ni tabia ya ukombozi. Kila mkopeshaji atafuta kile alichompa jirani yake, hata dai kutoka kwa jirani yake au ndugu yake kwa sababu ufutaji wa madeni wa Yahwe umetangazwa.
豁免的定例乃是这样：凡债主要把所借给邻舍的豁免了；不可向邻舍和弟兄追讨，因为耶和华的豁免年已经宣告了。
3 Kutoka kwa mgeni mnaweza kudai; lakini kwa chochote chenu kilicho na ndugu yenu mnapaswa mkitoe.
若借给外邦人，你可以向他追讨；但借给你弟兄，无论是什么，你要松手豁免了。
4 Hata hivyo, pasiwepo maskini miongoni mwenu (kwa kuwa Yahwe kwa hakika atawabariki kwenye nchi ambayo anawapa kama urithi kumiliki)
你若留意听从耶和华—你 神的话，谨守遵行我今日所吩咐你这一切的命令，就必在你们中间没有穷人了（在耶和华—你 神所赐你为业的地上，耶和华必大大赐福与你。）
5 kama peke yenu mnasikiliza kwa bidii sauti ya Yahwe Mungu wenu, kuzishika amri zote ambazo anawaamuru leo.
6 Kwa kuwa Yahwe Mungu wenu atawabariki, kama alivyowaahidia; mtakopesha mataifa mengi, lakini hamtaazima; mtaongoza juu ya mataifa mengi, lakini hayatawaongoza ninyi.
因为耶和华—你的 神必照他所应许你的赐福与你。你必借给许多国民，却不致向他们借贷；你必管辖许多国民，他们却不能管辖你。
7 Kama kuna mtu maskini miongoni mwenu, moja wa ndugu zenu, ndani ya malango yenu yoyote kwenye nchi yenu ambayo Yahwe Mungu wenu anawapa, msifanye migumu mioyo yenu wala kufunga mkono wenu toka kwa ndugu yenu,
“在耶和华—你 神所赐你的地上，无论哪一座城里，你弟兄中若有一个穷人，你不可忍着心、揝着手不帮补你穷乏的弟兄。
8 Lakini mnapaswa hakika kufungua mkono wenu kwake na hakika mkopeshe yeye vya kutosha hitaji lake.
总要向他松开手，照他所缺乏的借给他，补他的不足。
9 Muwe makini kutokuwa na wazo ovu au potovu katika moyo wenu, kusema, “Mwaka wa saba, mwaka wa ukombozi u karibu; ili kwamba msiwe wachoyo kuhusiana na ndugu zenu maskini na haumpi chochote; anaweza kumlilia Yahwe kuhusu nyie, na itakuwa dhambi yenu.
你要谨慎，不可心里起恶念，说：‘第七年的豁免年快到了’，你便恶眼看你穷乏的弟兄，什么都不给他，以致他因你求告耶和华，罪便归于你了。
10 Mnapaswa kwa hakika mmpe, na moyo wenu hampaswi kuhuzunika wakati mnampa, kwa sababu kurudishiwa kwa Yahwe huyu Mungu wenu atawabariki katika kazi zenu zote na katika chochote mnaweka mkono wenu.
你总要给他，给他的时候心里不可愁烦；因耶和华—你的 神必在你这一切所行的，并你手里所办的事上，赐福与你。
11 Kwa kuwa maskini kamwe hatakoma kuishi katika nchi, kwa hiyo nakuamuru wewe na kusema, “Unapaswa kwa hakika ufungue mkono wako kwa ndugu yako, kwa mhitaji wako, na kwa maskini wako katika nchi yako.
原来那地上的穷人永不断绝；所以我吩咐你说：‘总要向你地上困苦穷乏的弟兄松开手。’”
12 Kama ndugu yako, ni mwebrania wa kiume au mwebrania wa kike, ameuzwa kwako na anakutumikia kwa miaka saba, basi katika mwaka wa saba unapaswa umwache aende zake huru.
“你弟兄中，若有一个希伯来男人或希伯来女人被卖给你，服事你六年，到第七年就要任他自由出去。
13 Unapomwacha aende zake huru, usimwache aende mkono mtupu.
你任他自由的时候，不可使他空手而去，
14 Unapaswa kwa ukarimu hutoe kwake kutoka mifugo yako, kutoka pura iliyo chini, na kinu chako cha mvinyo. Kama Yahwe Mungu wako alivyokubariki, unapaswa umpe yeye.
要从你羊群、禾场、酒榨之中多多地给他；耶和华—你的 神怎样赐福与你，你也要照样给他。
15 Unapaswa kukumbuka kwamba ulikuwa mtumwa kwenye nchi ya Misri, na kwamba Yahwe Mungu wako alikukomboa; kwa hiyo ninakuamuru leo kufanya hivi.
要记念你在埃及地作过奴仆，耶和华—你的 神将你救赎；因此，我今日吩咐你这件事。
16 Itakuwa kwamba kama atasema kwako, “Sitaenda mbali yako; kwa sababu anakupenda na nyumba yako, na kwa sababu ni mzuri kwako,
他若对你说：‘我不愿意离开你’，是因他爱你和你的家，且因在你那里很好，
17 basi unapaswa kuchukua uma na msukumo kupitia sikio lake kwenye mlango, na atakuwa mtumwa wako milele. Na pia kwa mtumwa wako wa kike utafanya vilevile.
你就要拿锥子将他的耳朵在门上刺透，他便永为你的奴仆了。你待婢女也要这样。
18 Isionekane kuwa vigumu kwako kumwachia aende zake huru, kwa sababu amekutumikia kwa miaka sita na amekupa mara mbili udhamani wa mtu aliyeajiriwa. Yahwe Mungu wako atakubariki katika yote unayofanya.
你任他自由的时候，不可以为难事，因他服事你六年，较比雇工的工价多加一倍了。耶和华—你的 神就必在你所做的一切事上赐福与你。”
19 Wazao wote wa kwanza wa kiume katika wanyama na mifugo wako unapaswa uwatenge kwa Yahwe Mungu wako. Hautafanya kazi na mzao wa kwanza wa wanyama wako wala kumnyoa mzao wa kwanza wa mfugo wako.
“你牛群羊群中头生的，凡是公的，都要分别为圣，归耶和华—你的 神。牛群中头生的，不可用它耕地；羊群中头生的，不可剪毛。
20 Unapaswa umle mzaliwa wa kwanza mbele ya Yahwe Mungu wako kila mwaka katika eneo ambalo Yahwe atachagua, wewe na nyumba yako.
这头生的，你和你的家属，每年要在耶和华所选择的地方，在耶和华—你 神面前吃。
21 Kama ina kasoro yoyote- kwa mfano, kama ni kilema au kipofu, au ana kasoro yoyote- haupaswi kumtoa dhabihu kwa Yahwe Mungu wako.
这头生的若有什么残疾，就如瘸腿的、瞎眼的，无论有什么恶残疾，都不可献给耶和华—你的 神；
22 Utamla ndani ya malango yako; mtu asiye najisi na aliye najisi ni sawa unapaswa kula, kama ungekula paa au kulungu.
可以在你城里吃；洁净人与不洁净人都可以吃，就如吃羚羊与鹿一般。
23 Pekee haupaswi kunywa damu yake; unapaswa kuimwanga damu yake juu ya ardhi kama maji.
只是不可吃它的血；要倒在地上，如同倒水一样。”
