Danieli 4
1 Mfalme Nebukadneza aliituma amri hii kwa watu wote, mataifa, na lugha walioishi katika nchi: “Na amani yenu na iongezeke.
拿步高王詔告居於普世的各民族，各邦國及各異語人民說：「願平安豐富地賜予你們!
2 Imeonekana vizuri kwangu kuwaambia juu ya ishara na maajabu ambayo Mungu Mkuu Aliye juu amenifanyia.
至高天主對我所行的神蹟奇事，我以為最好宣布出來。
3 Ni kwa namna gani Ishara zake ni kubwa, na ni kwa namna gani maajabu yake yana nguvu! Ufalme wake ni ufalme unaodumu milele, na utawala wake hudumu kizazi hadi kizazi.”
他的神蹟何其偉大，他的奇事何其可畏! 他的王國是永遠的王國，他的主權世世常存!
4 Mimi, Nebukadneza, nilikuwa ninaishi kwa furaha katika nyumba yangu, na nilikuwa nikifurahia mafanikio katika ikulu yangu.
我拿步高安居在家中，在宮內行樂的時候，
5 Lakini ndoto niliyoiota ilifanya niogope. Nilipokuwa nimejilaza pale, taswira niliyoiona na maono katika akili yangu yalinitaabisha.
忽然做了一夢，這夢使我害怕；我當時在床上所有的幻想，腦中所有的異象，使我心慌意亂，
6 Basi nilitoa agizo la kuwaleta mbele yangu watu wote wa Babeli waliokuwa na hekima ili kwamba waweze kunitafsiria ndoto.
遂下了一道諭令，召巴比倫所有的智者到我面前來，給我解說那夢的意義。
7 Kisha walikuja wachawi, wale ambao hudai kuzungumza na wafu, watu wenye hekima, na wasoma nyota. Niliwaambia juu ya ndoto, lakini hawakuweza kunitafsiria.
巫師、術士、占星者、占卜者都來了，我當面給他們說出了那夢，但他們卻不能給我解說那夢的意義。
8 Bali mwishoni Danieli aliingia ndani - yeye ambaye huitwa Belteshaza jina la mungu wangu, na ambaye ndani yake kuna roho ya miungu mitakatifu - na nilimwambia juu ya ndoto.
最後，達尼爾來到我面前，－他按我神的名字，起名叫貝耳特沙匝，這人身上具有至聖神明的精神；我給他講述夢說：「
9 “Belteshaza, mkuu wa wachawi, ninajua kuwa roho ya miungu watakatifu iko ndani yako na ya kwamba hakuna siri iliyo ngumu kwako. Niambie kile nilichokiona katika ndoto yangu na nini maana yake.
巫師長貝耳特沙匝! 我知道你這個人具有至聖神明的精神，沒有什麼奧秘可以難住你，請聽我夢中所見的異象，給我一個解釋：
10 Haya ndiyo niliyoyaona katika akili zangu nilipokuwa nimejilaza katika kitanda changu: Nilitazama, na kulikuwa na mti katikati ya dunia, na urefu wake ulikuwa ni mkubwa sana.
我在床上腦中所有的異象是這樣：我忽然看見從地中生出一棵樹來，極其高大。
11 Mti ulikua na ukawa wenye nguvu. Na sehemu ya juu yake ilifika mbinguni, uliweza kuonekana kutoka miisho ya dunia yote.
這棵樹長的非常粗壯，高可摩天，大地四極都可見到；
12 Majani yake yalikuwa mazuri, matunda yake yalikuwa ni mengi, na juu yake kulikuwa na chakula kwa ajili ya wote. Wanyama wa mwituni walipata kivuli chini yake, na ndege wa angani waliisha katika matawi yake. Viumbe vyote hai vililishwa katika mti huo.
樹葉美麗，果實繁多，足以供養一切生靈，田野的走獸安息在它的蔭下，空中的飛鳥棲息在它的枝杈上，一切生物都由它獲得供養。
13 Nilipokuwa nimelala kitandani kwangu, niliona katika akili zangu, mjumbe mtakatifu alishuka kutoka mbinguni.
我在床上，在我腦海所得的異象中，我看見有一位守衛兼聖者自天降下，
14 Alipiga kelele na kusema, 'Ukateni mti na yafyekeni matawi yake, yapukutisheni majani yake, na kuyasambaza matunda yake. Wanyama na wakimbie kutoka chini yake na ndege wapae mbali kutoka katika matawi yake.
他大聲呼喊說：砍倒這棵樹，砍斷它的枝條，搖落它的葉子，打下它的果實，叫走獸離開它下面，叫飛鳥飛離它的枝杈，
15 Mkiache kisiki cha mizizi yake katika nchi, mkifunge na fungu la chuma na shaba, katikati ya mche mororo wa shambani. Na kilowanishwe na umande wa kutoka mbinguni. Kiacheni kiishi na wanyama kati ya mimea ya ardhini.
但在地上只留下它根上的餘幹，用鐵索和銅鏈將它捆住，放在田野的青草，
16 Akili yake na ibadilishwe kutoka akili ya kibinadamu, na apewe akili ya mnyama mpaka ipite miaka saba.
使他的心改變不像人心，給他一個獸心，在他身上要這樣經歷七段時期。
17 Uamuzi huu ni kutokana na amri iliyotolewa na mjumbe. Ni uamuzi uliofanya na yeye aliye mtakatifu ili kwamba hao walio hai wajue kwamba Mungu aliye juu sana anatawala juu ya falme za watu na huwapa kwa kila mmoja apendaye kumweka juu yao, hata kwa watu wale wanyenyekevu sana.'
這是守衛者宣布的定案，這是聖者所出的命令，好使眾生知道：是至高者統治世人的國家，他將國權願意給誰，就給誰；他可以將人間最卑賤的立為最高者。
18 Mimi, Mfalme Nebukadneza nilipata ndoto hii. Sasa, wewe Belteshaza, niambie tafsiri yake, kwasababu hakuna mtu mwenye hekima katika ufalme wangu anayeweza kunitafsiria. Lakini wewe unaweza kufanya hivyo, kwa kuwa roho ya miungu watakatifu iko ndani yako.”
這是我拿步高王所做的夢。現在，貝耳特沙匝! 請你給我說出這夢的意義，因為我國內所有的智者，都不能使我知道這夢的意義，只有你能，因為只有你具有至聖神明的精神。
19 Ndipo Danieli aliyeitwa pia Belteshaza, alihuzunishwa kwa muda, na mawazo yake yalimshitua. Mfalme akasema, “Belteshaza, usifadhaishwe na ndoto au tafsiri yake.” Belteshaza akajibu, “Bwana wangu, ndoto hii na iwe kwa ajili ya watu wanaokuchukia, na tafsiri yake na iwe kwa ajili ya adui zako.
名叫貝特沙匝的達尼爾，一時愕然，他想像的事，使他恐懼；君王於是說道：「貝耳特沙匝! 不要為這夢和這夢的意義心亂! 」貝耳特沙匝回答說：「我的主上! 願這夢應驗在仇恨你的人身上，願這夢的朕兆應驗在你的敵人身上!
20 Mti ule uliouona - uliokua na ukawa na wenye nguvu, na ambao sehemu yake ya juu ilifika hata mbinguni, na ambao waweza kuonekana kutoka miisho ya dunia yote -
你所見的那棵樹，長的非常粗大，高可摩天，大地四極都可見到，
21 ambao majani yake ni mazuri, na matunda yake yalikuwa ni mengi, ili kwamba ndani yake kulikuwa na chakula cha wote, na chini yake wanyama wa mwituni walipata kivuli, na ndani yake ndege wa angani waliishi -
樹葉美麗，果實繁多，足以供養一切生靈，田野的走獸安息在它的蔭下，空中的飛鳥棲息在它的枝條上。
22 huu mti ni wewe, mfalme, wewe uliyekua na kuwa na nguvu. Ukuu wako umeongezeka na kufika mbinguni, na mamlaka yako yamefika hata miisho ya dunia.
大王! 那樹就是你，你長得高大強壯，你的偉大高可摩天，你的權勢達於地極。
23 Ewe mfalme, ulimwona mjumbe akishuka kutoka mbinguni na akisema, “Ukateni mti na uteketezeni, lakni kiacheni kisiki cha mizizi yake katika nchi, kifungeni kwa ukanda wa chuma na shaba, katikati ya mche mororo katika shamba. Na kilowanishwe na umande kutoka mbinguni. Kiache kiishi katika wanyama wa mwituni katika mashamba mpaka ipite miaka saba.'
至於大王所見的那位警衛兼聖者自天降下說：砍倒、毀滅這棵樹! 只在地上留下它根子的餘幹，用鐵索和銅鏈將它捆住，放在田野的青草中，讓他為露水浸濕，與田野的走獸分食，這樣在他身上直到經歷了七段時期。－
24 Mfalme, hii ni tafsiri yake. Ni agizo la Yeye Aliye Juu ambalo limekufikia, bwana wangu mfalme.
大王! 這是那夢的意義，這是要臨到我主，大王身上的至高者的判決：
25 Utafukuzwa utoke miongoni mwa watu, na utaishi pamoja na wanyama wa mwituni huko mashambani. Utafanywa uwe unakula majani kama ng'ombe, na utalowanishwa na umande wa kutoka mbinguni, miaka saba itapita mpaka pale utakapokiri kwamba Mungu Aliye Juu anatawala juu ya falme zote za watu na ya kwamba yeye humpa falme hizo mtu yeyote amtakaye.
你將由人間被驅逐，與田野的走獸為伍，你吃草如同牛一樣，為露水浸濕，要這樣經歷七段時期，直到你承認至高者統治世人的國度，願意給誰，就給誰。
26 Kama ilivyoamriwa kwamba kukiacha kisiki cha mizizi ya mti, kwa njia hii ufalme wako utarudishiwa katika kipindi ambacho utajifunza kwamba mbingu inatawala.
至於所說在地中只留下樹根的餘幹，是說到你承認上天統治一切時，你的國仍再歸於你。
27 Hivyo basi, mfalme, ushauri wangu na ukubalike kwako. Acha kutenda dhambi na utende haki. Geuka uache uovu wako wa kuonesha huruma kwa walionewa, na itakuwa kwamba mafanikio yako yataongezwa.”
為此，大王! 望你接納我的勸告：厲行正義，補贖罪過，憐貧濟困，以抵償不義；如此你的福樂或許可得延長。」
28 Vitu hivi vyote vilitokea kwa mfalme Nebukadneza.
這一切都臨在拿步高王身上：
29 Baada ya miezi wa kumi na miwili alipokuwa akitembea juu ya dari la ikulu ya kifalme katika Babeli,
十二個月以後，王在巴比倫王宮的樓台上散步時，
30 na alisema, “Je hii si Babeli kuu, ambayo nimeijenga kwa ajili ya makao yangu ya kifalme, kwa ajili ya utukufu wa enzi yangu?”
自言自語說：「這不是我以大能大力，為彰顯我的威榮而建為王都的大巴比倫嗎﹖」
31 Wakati maneno yakali katika midomo ya mfalme, sauti ilisikika kutoka mbinguni: “Mfalme Nebukadneza, imetangazwa kwako kwamba ufalme huu umeondolewa kutoka kwako.
這些話君王還未說出口，便有聲音從天上傳來說：「拿步高王! 現在有話告訴你：你的王位已被人奪去了!
32 Utafukuziwa mbali kutoka miongoni mwa watu, na makao yao yatakuwa pamoja na wanyama wa mwitu katika mashamba. Utafanywa kulamajani kama ng'ombe. Miaka saba itapita mpaka pale utakapokiri kwamba Mungu Aliye Juu anatawala juu ya falme za watu na humpa falme mtu yeyote amtakaye.”
你要由人間被驅逐，與田野的走獸為伍，你要吃草如同牛一樣，這樣，在你身上經歷七段時期，直到你承認至高者統治世人的國度，他願意給誰，就給誰。」
33 Agizo hili kinyume na Nebukadneza lilitekelezwa ghafla. Aliondolewa miongoni mwa watu. Alikula majani kama ng'ombe, na mwili wake ulilowa kwa umande wa kutoka mbinguni. Nywele zake zilirefuka kama manyoa ya tai, na makucha yake yalikuwa kama makucha ya ndege.
這話立即在拿步高身上應驗了：他被逐離開了人群，吃草如同牛一樣，他的身體為露水浸濕，直報他的頭髮長得有如鷹的羽翼，指甲有如鳥的爪子。
34 Na katika mwisho wa siku, mimi, Nebukadneza niliinua macho yangu kuelekea mbinguni, utimamu wa akili nilirudishiwa. “Nilimsifu Mungu Aliye Juu sana, na nilimheshimu na kumtukuza yeye aishiye milele. Kwa kuwa utawala wake ni wa milele, na ufalme wake unadumu katoka katika vizazi vyote hadi vizazi vyote.
這期限過了以後，我拿步高舉目望天，我的理智恢復了常態，我立刻稱謝至高者，讚美頌揚永生者，因為他的主權永遠常存，他的王國世世常在。
35 Wenyeji wote wa duniani huhesabiwa na yeye kuwa bure; hufanya lolote limpendezalo miongoni mwa jeshi la mbinguni na wakazi wa dunia. Hakuna hata mmoja awezaye kumzuia au kumpa changamoto. Hakuna hata mmoja awezaye kumwambia, “Mbona umefanya hivi?”
地上的一切居民為他等於虛無，他對天上的軍旅和地上的居民隨意而行，沒有能阻止他的，或問他說：你作什麼﹖
36 Kwa wakati ule ule utimamu wa akili zangu uliponirudia, utukufu wangu na fahari yangu ilinirudia kwa ajili ya utukufu wa ufalme wangu. Washauri wangu na watu wenye heshima walitafuta msaada wangu. Nilirudishwa kwenye kiti changu cha enzi, na nilipewa ukuu zaidi.
就在那一時刻，我的理智恢復了常態，恢復了我王國的光榮，仍享威嚴富貴，我的朝臣和大官仍前來求見；我的國又歸我所有，並且也給我增加了極大的權勢。
37 Sasa basi, mimi Nebukadneza, ninamsifu, ninamtukuza na kumheshimu mfalme wa mbinguni, kwa kuwa matendo yake yote ni ya haki, na njia zake ni za adili. Anaweza kuwashusha wale wanaotembea katika kiburi chao wenyewe.
現在，我拿步高要稱頌、讚揚和光榮天上的君王，因為他的一切作為是真理，他的到路是正義；凡行動傲慢的，他都能壓伏。」
