1 Wafalme 22
1 Miaka mitatu ilipita bila kuwepo na vita kati ya Washami na Wisraeli.
[南北兩國戰阿蘭]阿蘭與以色列之間連續三年沒有戰爭。
2 Ikawa katika mwaka wa tatu, Yehoshafati mfalme wa Israeli akashuka kwa mfalme wa Isreli.
第三年上，猶大王約沙法特下去見以色列王。
3 Mfalme wa Israeli alikuwa amewaambia watumishi wake, “Je, mnajua kuwa Ramothi Gileadi ni yetu, ila hatufanyi chochote kuitwaa kutoka kwenye mkono wa mfalme wa Shamu?”
以色列王對自己的臣僕說：「你們知道辣摩特基肋阿得原屬於我們，而我們一直沒有設法從阿蘭王的手中奪回來。」
4 Kwa hiyo akamwambia Yehoshafati, “Je, utakwenda na mimi katika vita huko Ramothi Gileadi?” Yehoshafati akamjibu mfalme wa Israeli, “Mimi ni kama wewe, watu wangu ni kama watu wako, na farasi wangu ni kama farasi wako.”
然後對約沙法特說：「你願意同我一起去攻取辣摩特基肋阿得嗎﹖」約沙法特回答以色列王說：「你怎樣，我也怎樣；我的人民就如同是你的人民，我的馬就如同是你的馬。」假先知預言戰勝
5 Yehoshafati akamwambia mfalme wa Israeli, “Tafadhali tafuta mwongozo kutoka neno la BWANA juu ya kile unachopaswa kufanya kwanza.”
以後，約沙法特對以色列王說：「請你先求問上主說什麼﹖」
6 Ndipo mfalme wa Israeli akawakusanya manabii pamoja, walikuwa wanaume elfu nne, akawaambia, “Je, niende Ramothi Gileadi kupigana, au nisiende?” Nao wakamwambia, “Ivamie, kwa kuwa Bwana ataitoa katika mkono wa mfalme.”
以色列王於是召集了眾先知，人數約有四百，問他們說：「我上去進攻辣摩特基肋阿得，還是不去呢﹖」他們回答說：「上去，上主必將那地交於大王手中。」
7 Lakini Yehoshafati akasema, “Je, hapa hayupo nabii mwingine wa BWANA ambaye tunaweza kupata ushauri?”
但是，約沙法特說：「這裏就沒有一位上主的先知，我們可託他求問嗎﹖」
8 Mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Bado kuna mtu mmoja ambaye tunaweza kupata ushauri toka kwa BWANA ili kusaidia, Makaya mwana wa Imla, lakini namchukia kwa sababu huwa hanitabirii mazuri yanayonihusu, ila hunitabiria matatizo tu.” Lakini Yehoshafat akasema, “mfalme na asiseme hivyo,”
以色列王回答約沙法特說：「還有一個我們可以託他求問上主；不過我憎恨他，因為他對我說預言，總不說吉祥話，只說兇言；這人即是依默拉的兒子米加雅。」約沙法特對他說：「請大王別這樣說! 」
9 Kisha mfalme wa Israeli akmwita akida na akamwamuru, “Kamlete Makaya mwana wa Imla, sasa hivi.”
以色列王於是召一個宦官來，吩咐他說：「快去將依默拉的兒子米加雅召來! 」
10 Wakati huo Ahabu mfalme wa Israeli na Yehoshafati mfalme wa Yuda walikuwa wameketi kila mmoja kwenye kiti cha enzi, wamevaa mavazi yao, katika eneo la wazi kwenye lango la kuingilia Samaria, na manabii walikuwa wakiwatabiria.
當時以色列王和猶大王在撒瑪黎雅城門前的廣場上，各穿朝服，坐在寶座上；所有的先知在他們面前說預言。
11 Sedekia mwana wa Kenaana akajitengenezea pembe za chuma akasema, “BWANA asema hivi: 'Kwa hili utawasukuma Washami mpaka watakapoisha.'”
革納阿納的兒子漆德克雅帶來了些自製的鐵角說：「上主這樣說：你要用這些鐵角殺盡阿蘭人。」
12 Na manabii wengine wote wakasema hivyo, wakisema, “Ishambulie Ramothi Gileadi na ushinde, kwa kuwa BWANA ameiweka kwenye mkono wa mfalme.”
所有的先知也同樣預言說：「你上辣摩特基肋阿得去，必然順利，上主必將那地交於大王手中! 」米加雅預言戰敗
13 Yule mjumbe aliyeenda kumwita Makaya akamwambia, akisema, “Tazama sasa, maneno ya manabii kwa kinywa kimoja wanatabiri mambo mema kwa mfalme. Tafadhali maneno yako yawe kama yao ukaseme mambo mazuri.”
那去召米加雅的使者對米加雅說：「看，先知們都一口同聲對君王說吉祥話，希望你說話，也如同他們中的一個一樣，也說吉祥話。」
14 Makaya akajibu, “Kama BWANA aishivyo, kile BWANA atakachosema kwangu ndicho nitakachosema.'”
米加雅回答說：「我指著永生的上主起誓：上主吩咐我什麼，我就說什麼! 」
15 Naye alipokuja kwa mfalme, mfalme akamwambia, “Makaya, je twende Ramothi Gileadi kupigana, au tusiende?” Makaya akamjibu, “Ivamie na ushinde. BWANA ataitoa kwenye mkono wa mfalme.”
米加雅來到君王那裏，君王問他說：「米加雅，我們應該上去進攻辣摩特基肋阿得，還是不去呢﹖」他回答說：「上去，必然順利! 上主必將那地交在大王手中! 」
16 Kisha mfalme akamwambia. “Je, nikutake mara ngapi ili kuniapia ukweli kwa jna la BWANA?”
君王對他說：「我應該多少次叫你宣誓，你纔奉上主的名對我說實話呢﹖」
17 Makaya akasema, “Ninaiona Israeli yote imesambaa kwenye milima, kama kondoo wasiokuwa na mchungaji, na BWANA amesema, 'Hawa hawana mchungaji. Kila mtu na arudi nyumbani kwake kwa amani.'”
米加雅答說：「我看見全以色列人散在山上，好像沒有牧人的羊群。上主說：這些人既然沒有主人，就讓他們各自平安回家罷! 」
18 Kwa hiyo mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Je sikukwambia kuwa huwa hanitabirii mambo mema yanayonihusu, ila majanga tu?”
以色列王對約沙法特說：「我不是告訴過你：他對我說預言總不說吉祥話，只說凶話﹖」
19 Kisha Makaya akasema, “Kwa hiyo sikiliza neno la BWANA: Nimemwona BWANA akiwa ameketi kwenye kiti chake cha enzi, na majeshi yote ya mbinguni yalikuwa yamesimama karibu yake upande wake wa kulia na upande wake wa kushoto.
米加亞答說：「為此，你且靜聽上主的話：我見上主坐在寶座上，天上的萬軍侍立在他左右。
20 BWANA akasema, 'Ni nani atakayemdanganya Ahabu, ili kwamba apande akafie Ramothi Gileadi? Na mtu mmoja akajibu kwa njia hii, na mwingine akajbu kwa njia ile.
上主問說：有誰能去唆使阿哈布，叫他上去進攻辣摩特基肋阿得，而死在那裏呢﹖那時有的說這樣，有的說那樣。
21 Ndipo pepo moja akajitokeza, akasimama mbele ya BWANA, akasema, 'Mimi nitamdanganya.' BWANA akmwuliza, 'Kwa jinsi gani?'
以後，有一個神出來，立在上主面前說：我能唆使他。上主問他說：用什麼方法﹖
22 Yule pepo akamjibu, 'Nitakwenda na kuwa roho idanganyayo katika vinywa vya manabii wake,' BWANA akamjibu, 'utaweza kumdanganya, na utafanikiwa. Nenda sasa ukafanye hivyo.'
那神回答說：我去，在他所有的先知口中做虛言的神。上主答說：你必能唆使他，也必會成功，你去照辦罷!
23 Tazama sasa, BWANA ameweka roho idangayo kwenye vinywa vya hawa manabii wako, na BWANA ametangaza janga kwako.”
現在上主將虛言的神，放入你這些先知口中，上主已注定你必遭殃。」
24 Kisha Sedekia mwana wa Kenaana, akaja, akamzabua Makaya shavuni, akasema, “Je, yule roho wa Bwana alitokaje kwangu ili asema na wewe?”
那時，革納阿納的兒子漆德克雅前來，打米加雅的臉說：「上主的神有何曾離開了我，而同你談話呢﹖」
25 Makaya akasema, “Tazama, “utatambua hilo katika siku hiyo, utakapokimbilia katika chumba cha ndani kujificha.”
米加雅答說：「在你進入最嚴密的室內隱藏的那一天，你就會知道了。」
26 Mfalme wa Israeli akamwambia mtumishi wake, “Mkamate Makaya umpeleke kwa Amoni, liwali wa mji, na kwa mwanangu, Yoashi.
以色列王吩咐說：「將米加雅帶回去，交給阿孟市長及約阿士王子，
27 Mwambie, 'mfalme anasema mweke huyo gerezani na awe anampa mkate kidogo na maji kidogo, mpaka nitakaporudi salama.'”
說君王這樣吩咐：將這人下在監裏，少給他吃的喝的，等我平安回來。」
28 Naye Makaya akasema, “Kama utarudi salama basi BWANA hajasema kupitia kinywa changu.” Na akaongeza, “Sikilizeni hili, ninyi watu.”
米加雅說：「你如果能平安回來，那麼，上主就沒有藉我說過話。」後又說：「眾百姓! 你們要聽清楚啊! 」阿哈布陣亡
29 Ahabu, mfalme wa Israeli, na Yehoshafati mfalme wa Yuda, wamepanda Ramothi Gileadi.
以色列王遂與猶大王約沙法特上去，進攻辣摩特基肋阿得。
30 Mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Nitajibadilisha mwenyewe niende vitani, lakini wewe uvae vazi lako la kifalme.” Kwa hiyo mfalme wa Israeli akajibadilisha na akaenda vitani.
以色列王對約沙法特說：「我要改裝上陣，你可以仍穿朝服。」於是以色列王改裝上了陣。
31 Naye mfalme wa Shamu alikuwa amewaamuru majemedari thelathini na mbili wa magari yake, akisema, “Msimwamgamize askari wa muhimu au ambaye si wa muhimu, badala yake mshambulieni mfalme wa Israeli tu.”
阿蘭王曾吩咐自己的三十二個戰車隊長說：「你們不必與大小將士交戰，只攻打以色列王! 」
32 Ikawa wakati majemedari wa magari walipomwona Yehoshafati wakasema, “Hakika huyu ndiye mfalme wa Israeli.” Wakageuka ili kumshambulia, kwahiyo Yehoshafati akapiga kelele.
戰車隊長一看見約沙法特，便說：「這必是以色列王! 」遂轉身向他進攻，約沙法特連聲叫苦；
33 Ikawa majemedari wa magari walipoona kuwa yeye hakuwa mfalme wa Israeli, wakamwacha.
戰車隊長見他不是以色列王，就不再追擊他。
34 Lakini mtu mmoja akavuta upinde wake kwa kubahatisha na akampiga mfalme wa Israeli katikati ya mwunganiko wa mavazi yake ya chuma. Ahabu akamawambia dereva wa gari lake, “geuza unirudishe kutoka vitani, kwa kuwa nimeumizwa sana.”
有人偶然一箭，射入以色列王的鎧甲與腰帶中間，君王對駕車的人說：「轉回! 載我離開陣地，我已受傷。」
35 Vita ikawa mbaya sana siku hiyo na mfalme akalazwazwa garini mwake akiwakabili Washami. Akafa jioni hiyo. Damu ilimwagika kutoka kwenye jeraha lake ndani ya gari.
但那天戰事越來越激烈，君王仍然立在車上，抵抗阿蘭人；晚上君王就死了；傷處的血直流到車底。
36 Ikawa wakati wa kuzama jua, kilio kikatawala kwa jeshi lote, wakisema, “Kila mtu arudi kwenye mji wake; na kila mtu arudi kwenye mkoa wake!”
約在日落的時候，營中傳出號令說：「各自回城，各自歸家，
37 Kwa hiyo mfalme Ahabu akafa na akaletwa Samaria, wakamzika huko Samaria.
君王已死! 」人們將君王送回撒瑪黎雅，在那裏埋葬了。
38 Wakaliosha lile gari kwenye birika la Samaria, na mbwa wakaramba damu yake (hapa ni mahali ambapo makahaba waliogea), kama vile neno la BWANA lilivyokuwa limesema.
在撒瑪黎雅的池塘中，洗滌君王的車時，有狗來舔他的血，有妓女在那裏沐浴，正應驗上主所說的話。
39 Kwa mambo mengine yanayohusisana na Ahabu, yote ambayo alifanya, ile nyumba ya pembe aliyojenga, na miji yote aliyojenga, je, hayakuandikwa kwenye kitabu cha matukio cha wafalme wa Israeli?
阿哈布其餘得事蹟，他的一切作為，所建造的象牙宮，以及修築的一切城市，都記載在以色列列王實錄上。
40 Kwa hiyo Ahabu akalala pamoja na mababu zake, na Ahaziya mwanae akawa mfalme mahali pake.
阿哈布與祖先同眠，他的兒子阿哈齊雅繼位為王。約沙法特為猶大王
41 Kisha Yehoshafati mwana wa Asa alianza kutawala juu ya Yuda katika mwaka wa nne wa Ahabu mfalme wa Israeli.
以色列王阿哈布四年，阿撒的兒子約沙法特登極作猶大王。
42 Yehoshafati alikuwa na umri wa miaka thelathini na tano alipoanza kutawala, na akatawala Yerusalemu kwa miaka ishirini na mitano. Mama yake alikuwa Azuba, binti wa Shilhi.
約沙法特登極時，年三十五歲；在耶路撒冷作王二十五年；他的母親名叫阿組巴，是史肋希的女兒。
43 Akatembea katika njia za Asa, baba yake, hakuziacha; akafanya yaliyokuwa mema mbele ya macho ya BWANA. Lakini bado mahali pa juu palikuwa hapajabomolewa. Watu walikuwa bado wanaendelea kutoa dhabihu na kufukiza uvumba mahali pa juu.
約沙法特完全走了他父親阿撒的道路，不偏左右，行了上主視為正義的事； 只有丘壇，還沒有鏟除，人民仍在丘壇上焚香獻祭。
44 Yehoshafati akafanya amani na mfalme wa Israeli.
約沙法特與以色列王相安無事。
45 Kwa mambo mengine kuhusiana na Yehoshafati, na nguvu zake alizoonyesha, na jinsi alivyopigana vita, je, hayajaandikwa katika kitabu cha matukio cha wafalme wa Israeli?
約沙法特其餘的事蹟，他所做的英雄事蹟，以及如何作戰，都記載在猶大列王實錄上。
46 Aliwaondoa kutoka katka nchi wale makahaba wa kipagani waliokuwa wamebaki katika siku za baba yake Asa.
約沙法特將他父親活著時，所留下的為神賣淫的男女，全從國內鏟除。
47 Hapakuwepo mfalme katika Edomu isipokuwa kaimu mtawala.
當時在厄東沒有君王，只有總督代理。
48 Yehoshafati alijenga merikebu: ziende Tarshishi na Ofri kuleta dhahabu, lakini hazikusafiri kwa sababu zile merikebu zilivunjika kule Esioni Geberi. Kisha
約沙法特建造了塔爾史士船隻，為到敖非爾去運輸黃金，然而沒有到達，船隻就在厄茲雍革貝爾破壞了。
49 Ahazia mwana wa Ahabu akamwambia Yehoshafati, “Naomba watumishi wangu waende pamoja na watumishi wako merikebuni. “Lakini Yehoshafati hakuruhusu hilo.
那時阿哈布的兒子阿哈齊雅對約沙法特說：「讓我的僕人同你的僕人一起坐船去好了! 」但是，約沙法特沒有同意。
50 Yehoshafati akalala na mababu zake na akazikwa pamoja nao katika mji wa Daudi, babu yake; Yoramu mwanawe akawa mfalme mahali pake.
約沙法特與祖先同眠，與祖先一同葬在達味城；他的兒子約蘭繼位為王。阿哈齊雅為以色列王
51 Ahazia mwana Ahabu alianza kutawala juu ya Israeli ya Samaria katika mwaka wa kumi na saba wa mfalme Yehoshafati mfalme wa Yuda, na akatawala kwa mika miwili juu ya Israeli.
猶大王約沙法特十七年，阿哈布的兒子阿哈齊雅，在撒瑪黎雅登極作以色列王；他作王統治以色列只有兩年，
52 Naye akafanya yaliyo maovu mbele ya macho ya BWANA akatembea katika njia za baba yake, katika njia za mama yake na katika njia za Yeroboamu mwana wa Nebati, ambazo kwazo aliifanya Israeli kufanya dhambi.
行了上主視為惡的事，隨從了他父親和他母親以及乃巴特的兒子雅洛貝罕，使以色列陷於罪惡的道路，
53 Alimtumikia Baali na kumwabudu na kwa hiyo akamghadhabisha BWANA, Mungu wa Israeli, katika hasira, kama vile baba yake alivyofanya.
服事敬拜了巴耳，激怒了上主，以色列的天主，全像他父親所作的一樣。
