1 Wafalme 16

1 Neno la BWANA lilimjia Yehu mwana wa Hanani kinyume cha Baasha, likisema,

Naʻe toki hoko mai ʻae folofola ʻa Sihova kia Sehu ko e foha ʻo Hanani, koeʻuhi ko Paʻasa, ʻo pehē,

2 Ingawa Nilikuinua kutoka kwenye mavumbi na kukufanya kuwa kiongozi wa watu wangu Israeli, Lakini umetembea katika njia za Yeroboamu na umewafanya watu wangu Israeli kufanya dhambi, ili kunikasirisha dhidi ya dhambi zao.

“Koeʻuhi naʻaku hakeakiʻi koe mei he efu, ʻo ngaohi koe ko e ʻeiki ki hoku kakai ko ʻIsileli; pea kuo ke ʻalu koe ʻi he hala ʻo Selopoami, pea kuo ke fakaangahalaʻi ʻa hoku kakai ʻIsileli ke nau fakatupu ʻae houhau ʻiate au ki heʻenau ngaahi angahala;

3 Tazama, Nitamfagia kabisa Baasha na familia yake na nitaifanya familia yako kama familia ya Yeroboamu mwana wa Nebati.

Vakai, te u fetuku atu ʻae hako ʻo Paʻasa, mo e hako ʻo hono fale; pea [te u ]ngaohi ho fale ke hangē ko e fale ʻo Selopoami ko e foha ʻo Nipati.

4 Mbwa watamla yeyote ambaye anatoka kwa Baasha wanaofia mjini, na ndege wa angani watamla yeyote anayaefia shambani.”

Ko ia ʻia Paʻasa ʻoku mate ʻi he kolo ʻe kai ia ʻe he fanga kulī; pea ko ia ʻoku ʻaʻana ʻe mate ʻi he ngoue ʻe keina ʻe he fanga manupuna ʻoe ʻatā.”

5 Lakini kwa mambo mengine yanayohusiana na Baasha, aliyofanya, na uwezo wake, je, hayakuandikwa katika kitabu cha matukio ya wafalme wa Israeli?

Pea ko eni ko e toe ʻoe ngaahi ngāue ʻa Paʻasa, mo ia naʻa ne fai, mo ʻene mālohi, ʻikai kuo tohi ia ʻi he tohi fakamatala ki he ngaahi tuʻi ʻo ʻIsileli?

6 Baasha akalala na mababu zake na akazikwa Tirza, na Ela mwanae akawa mfalme mahali pake.

Ko ia naʻe mohe ʻa Paʻasa mo ʻene ngaahi tamai, pea naʻe fai hono putu ʻi Tilisa: pea naʻe pule ʻa Ela ko hono foha, ko hono fetongi.

7 Kwa kupitia nabii Yehu mwana wa Hanani neno la BWANA likaja kinyume na Baasha na familia yake, wote kwa sababu ya maovu yote aliyofanya machoni pa BWANA, akamghadhabisha kwa kazi ya mikono yake, kama familia ya Yeroboamu, na kwa sababu alikuwa ameiua familia yote ya Yeroboamu.

Pea naʻe ʻomi foki ʻi he nima ʻoe palōfita ko Sehu ko e foha ʻo Hanani, ʻae folofola ʻa Sihova kia Paʻasa, pea ki hono fale ʻoʻona; ʻio, ko e meʻa ʻi he kovi kotoa pē naʻa ne fai ʻe ia ʻi he ʻao ʻo Sihova, ʻi he fakatupu ʻene houhau ki he ngāue ʻa hono nima, ko e meʻa ʻi heʻene tatau mo e fale ʻo Selopoami; pea koeʻuhi ko ʻene tāmateʻi ia.

8 Katika mwaka wa kumi na sita wa Asa mfalme wa Yuda, Ela mwana wa Baasha akaanza kutawala juu ya Israeli kule Tirza; akatawala kwa miaka miwili.

ʻI hono uofulu ma ono ʻoe taʻu ʻa ʻAsa ko e tuʻi ʻo Siuta naʻe kamata ʻe Ela ko e foha ʻo Paʻasa ke pule ki ʻIsileli ʻi Tilisa, ʻi he taʻu ʻe ua.

9 Mtumishi wake Zimri, mkuu wa nusu ya magari yake akatengeneza hila dhidi yake. Wakati huo Ela alikuwa Tirza, akinywa na kulewa kwenye nyumba ya Arza, ambaye alikuwa mkuu wa watumishi wa nyumbani huko Tirza.

Pea naʻe lapasi ia ʻe heʻene tamaioʻeiki ko Simili, ko e ʻeiki naʻe pule ki hono vahe ua mālie ʻo ʻene ngaahi saliote, lolotonga ʻa ʻene ʻi Tilisa, mo ʻene inu ke kona ʻi he fale ʻo ʻAlisa ko e tauhi ʻo hono fale ʻi Tilisa.

10 Zimri akaiingia ndani, akamshambulia na kumwua, katika mwaka wa ishirini na saba wa Asa mfalme wa Yuda, naye akawa mfalme mahali pake.

He naʻe hū atu ʻa Simili ʻo ne taaʻi ia ke ne mate, ʻi hono uofulu ma fitu ʻoe taʻu ʻa ʻAsa ko e tuʻi ʻo Siuta, mo ne fetongi ia ʻi he pule.

11 Zimri alipoaanza kutawala, mara tu baada ya kukaa kwenye kiti cha enzi, akawaua wanafamilia wote wa Baasha. Hakumwacha mtoto hata mmoja wa kiume, hakuna hata wa ndugu yake wala wa rafiki zake.

Pea naʻe hoko ʻo pehē, ʻi heʻene kamata pule, ʻi heʻene nofo hifo leva ki hono nofoʻa fakatuʻi, naʻa ne tāmateʻi ʻae kaungā fale kotoa pē ʻo Paʻasa: naʻe ʻikai te ne fakatoe ha tangata ʻe tokotaha kiate ia, ʻi hono kāinga moʻoni, pe ʻi hono kāinga kehe.

12 Kwa hiyo Zimri aliingamiza familia yote ya Baasha, kama alivyokuwa ameambiwa kwa neno la BWANA, ambalo lilinenwa kinyume na Baasha na nabii Yehu,

naʻe pehē ʻae fakaʻauha ʻe Simili ʻae fale kotoa pē ʻo Paʻasa, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova, ʻaia naʻa ne folofolaʻaki kia Paʻasa ʻia Sehu, ko e palōfita,

13 kwa dhambi zote za Baasha na za Ela mwanae ambazo walizifanya, ambazo kwazo waliisababisha Israeli kufanya dhambi, kiasi c ha kumghadhabisha BWANA, Mungu wa Israeli, kuzikasilikia sanamu zao.

Koeʻuhi ko e angahala kotoa pē ʻa Paʻasa, mo e angahala ʻa Ela ko hono foha, ʻaia naʻa na halaia ai, mo na fakaangahala ai ʻa ʻIsileli, ʻi he fakatupu ʻae houhau ʻa Sihova ko e ʻOtua ʻo ʻIsileli ki heʻenau ngaahi meʻa vaʻinga.

14 Kwa mambo mengine yanayohusiana na Ela, yote ambayo alifanya, je hayajaandikwa kwenye kitabu cha matukio ya wafalme wa Israeli?

Pea ko eni ko e toe ʻoe ngaahi ngāue ʻa Ela, mo ia kotoa pē naʻa ne fai, ʻikai kuo tohi ia ʻi he tohi fakamatala ki he ngaahi tuʻi ʻo ʻIsileli?

15 Katika mwaka wa ishirini na saba wa Asa mfalme wa Yuda, Zimri alitawala kwa siku saba tu kule Tirza. Jeshi likafanya kambi kule Gibethoni, ambao ni mji wa Wafilisti.

ʻI hono uofulu ma fitu ʻoe taʻu ʻa ʻAsa ko e tuʻi ʻo Siuta naʻe pule ʻa Simili ʻi he ʻaho ʻe fitu ʻi Tilisa. Pea naʻe nofo ʻapitanga ʻae kakai ke tauʻi ʻa Kipitoni, ʻaia naʻe ʻoe kakai Filisitia.

16 Lile jeshi lililokuwa limeweka kambi kule lilisikika lilksema, “Zimri amepanga njama na amemwua mfalme.” Kwa hiyo siku hiyo hapo kambini, Israeli yote ikamtangaza Omri, mkuu wa jeshi, kuwa mfalme wa Israeli.

Pea naʻe fanongo ʻe he kakai ʻi he ʻapitanga, ki he talanoa, ʻo pehē, Kuo fai ʻae lapa ʻe Simili, pea kuo ne tāmateʻi foki ʻae tuʻi: ko ia naʻe fai ʻe ʻIsileli kātoa ke fakanofo ʻa Omili, ko e ʻeiki pule ʻoe kautau, ke ne tuʻi ki ʻIsileli ʻi he ʻaho ko ia ʻi he ʻapitanga.

17 Omri akapanda kutoka Gibethoni na Israeli yote pamoja naye, nao wakauhusuru Tirza.

Pea naʻe ʻalu hake ʻa Omili mei Kipitoni ʻaia mo ʻIsileli kātoa mo ia, pea naʻa nau kāpui ʻa Tilisa ʻaki ʻae tau.

18 Kwa hiyoZimri alipoona kuwa mji umetekwa, akaingia kwenye ngome na akaivamia ikulu ya mfalme na kulichoma moto jengo lote pamoja na yeye; kwa hiyo akafa kwa moto.

Pea naʻe hoko ʻo pehē, ʻi heʻene mamata ʻe Simili kuo kapa ʻae kolo, naʻa ne hū atu ki he potu māʻolunga ʻoe fale ʻoe tuʻi, pea naʻa ne tungia ʻae fale ʻoe tuʻi, pea ne mate ai,

19 Hii ilikuwa ni kwa sababu ya dhambi alizofanya kwa kufanya maovu mbele ya macho ya BWANA, kwa kutembea katika njia ya Yeroboamu na katika dhambi ambazo alifanya, kiasi cha kuifanya Israeli wafanye dhambi.

Ko e meʻa ʻi heʻene ngaahi angahala ʻaia naʻa ne fai hala ai mo fai kovi ai ʻi he ʻao ʻo Sihova, mo ne ʻalu ʻi he hala ʻo Selopoami, pea ʻi heʻene angahala ʻaʻana ʻaia naʻa ne fai ke ne fakaangahalaʻi ʻa ʻIsileli.

20 Pia kwa mambo mengiine yanayomhusu Zimri, na fitina yake aliyofanya, je, hayakuandikwa kwenye kitabu cha matukio ya wafalme wa Israeli?

Pea ko eni ko e toe ʻoe ngaahi ngāue ʻa Simili, pea mo ʻene angatuʻu ʻaia naʻa ne fai, ʻikai kuo tohi ia ʻi he tohi fakamatala ki he ngaahi tuʻi ʻo ʻIsileli?

21 Sasa watu wa Israeli walikuwa wamegawanyika katika makundi mawili. Nusu ya watu walimfuata Tibni mwana wa Ginathi, wakamfanya kuwa mfalme, na Nusu walimfufata Omri.

Pea naʻe vahe ua ʻae kakai ʻIsileli: ko hono vahe ʻe taha ʻoe kakai naʻe muimui kia Tipini ko e foha ʻo Kinati, ke fakanofo ia ko e tuʻi; ka ko hono vahe ʻe taha naʻe muimui kia Omili.

22 Lakini watu waliomfuata Omri walikuwa na nguvu kuliko wale waliomfuata Tibni mwana wa Ginathi. Kwa hiyo Tibni akafa, na Omri akawa mfalme.

Ka naʻe mālohi hake ʻae kakai naʻe muimui kia Omili ki he kakai naʻe muimui kia Tipini ko e foha ʻo Kinati: pea naʻe mate ʻa Tipini kae pule ʻa Omili.

23 Omri alianza kutawala juu ya Israeli katika mwaka wa thelathini na moja wa Asa mfalme wa Yuda, naye akatawala miaka kumi na miwili. Alitawala akiwa Tirza kwa miaka sita.

ʻI hono tolungofulu ma taha ʻoe taʻu ʻa ʻAsa ko e tuʻi ʻo Siuta naʻe kamata ʻae pule ʻa Omili ki ʻIsileli, ʻi he taʻu ʻe hongofulu ma ua: naʻe pule ia ʻi he taʻu ʻe ono ʻe Tilisa.

24 Akakinunua kilima cha Samaria kutoka kwa Shemeri kwa kilo 68 za fedha. Akajenga mji juu ya mlima na ule mji akauita Samaria, kwa sababu ya jina la Shemeri, mmiliki wa awali wa kile kilima.

Pea naʻa ne fakatau ʻae moʻunga ʻo Samēlia meia Semeli ʻaki ʻae taleniti ʻe ua ʻoe siliva, pea naʻa ne fai ʻae langa ʻi he moʻunga, ʻo ne fakahingoa ʻae kolo naʻa ne langa, ki he hingoa ʻo Semeli ʻaia naʻe ʻoʻona ʻae moʻunga, ko Samēlia.

25 Omri akafanya maovu mbele ya BWANA na akafanya yaliyo maovu zaidi kuliko wale waliokuwa kabla yake.

Ka naʻe fai kovi ʻa Omili ʻi he ʻao ʻo Sihova, ʻo ne fai ʻo kovi lahi hake ʻiate kinautolu kotoa pē naʻe muʻa ʻiate ia.

26 Kwa kuwa alitembea katika njia zote za Yeroboamu mwana wa Nebati na katika dhambi zake ambazo kwa hizo aliwaongoza Waisraeli kufanya dhambi, ili kumkasirisha BWANA, Mungu wa Israeli, ili kuwa na hasira juu ya sanamu zao za ubatili.

He naʻa ne ʻalu ʻi he hala ʻo Selopoami ko e foha ʻo Nipati, pea ki heʻene angahala ʻaʻana ʻaia naʻa ne fakaangahala ai ʻa ʻIsileli, ke fakatupu ai ʻae houhau ʻa Sihova ko e ʻOtua ʻo ʻIsileli ʻi heʻenau ngaahi meʻa vaʻinga.

27 Kwa mambo mengine yanayomhusu Omri ambayo alfanya, na nguvu zake alizoonyesha, je, hayakuandikwa katika kitabu cha matukio ya wafalme wa Israeli?

Pea ko eni ko e toe ʻoe ngaahi ngāue ʻa Omili ʻaia naʻa ne fai, mo ʻene mālohi naʻa ne fakahā, ʻikai kuo tohi ia ʻi he tohi fakamatala ki he ngaahi tuʻi ʻo ʻIsileli?

28 Kwa hiyo Omri akalala na mababu zake na akazikwa Samaria na Ahabu mwanae akawa mfalme mahali pake.

Pea pehē, naʻe mohe ʻa Omili mo ʻene ngaahi tamai, pea naʻe fai hono putu ʻi Samēlia: pea naʻe pule ʻa ʻEhapi ko hono foha, ko hono fetongi.

29 Katika mwaka wa thelathiini na nane wa Asa mfalme wa Yuda, Ahabu mwana wa Omri akaanza kutawala juu ya Israeli. Ahabu mwana wa Omri akatawala Israeli kule Samaria kwa miaka ishirini na mbili.

Pea ʻi hono tolungofulu ma valu ʻoe taʻu ʻa ʻAsa ko e tuʻi ʻo Siuta, naʻe kamata pule ki ʻIsileli ʻa ʻEhapi ko e foha ʻo Omili: pea naʻe pule ʻa ʻEhapi ko e foha ʻo Omili ki ʻIsileli, ʻi Samēlia, ʻi he taʻu ʻe uofulu ma ua.

30 Ahabu mwana wa Omri akafanya yaliyo maovu mbele ya BWANA, zaidi ya wote waliokuwa kabla yake.

Pea naʻe fai kovi ʻa ʻEhapi ko e foha ʻo Omili ʻi he ʻao ʻo Sihova ʻo lahi hake ʻiate kinautolu kotoa pē naʻe muʻa ʻiate ia.

31 Ikawa kidogo tu Ahabu ayaendee makosa ya Yeroboamu mwana wa Nebati, kwa hiyo akamwoa Yezebeli binti wa Ethibaali, mfalme wa Wasidoni; akaenda akamwabudu baali na akamsujudia.

Pea naʻe hoko ʻo pehē, hangē ko e meʻa maʻamaʻa ia ʻa ʻene ʻalu ʻi he ngaahi angahala ʻa Selopoami ko e foha ʻo Nipati, he naʻa ne fili mai ke mali mo ia ʻa Sisipeli, ko e ʻofefine ʻo ʻEtipeali ko e tuʻi ʻoe kakai Saitoni, ʻo ne ʻalu ʻo tauhi kia Peali, ʻo ne lotu ki ai.

32 Akamjengea madhabahu Baali, ambayo alikuwa ameijenga kule Samaria.

Pea naʻa ne fokotuʻu hake ha feilaulauʻanga kia Peali ʻi he fale ʻo Peali ʻaia naʻa ne langa hake ʻi Samēlia.

33 Ahabu akatengeneza Ashera. Ahabu akafanya maovu zaidi kumghadhabisha BWANA, Mungu wa Isareli, akamkasirisha kuliko wafalme wote wa Israeli waliokuwa kabla yake.

Pea naʻe ngaohi ʻe ʻEhapi ha vao tapu; pea naʻe lahi hake ʻae meʻa naʻe fai ʻe ʻEhapi ke fakatupu ʻae houhau ʻa Sihova ko e ʻOtua ʻo ʻIsileli [ʻi he meʻa naʻe fai ]ʻe he ngaahi tuʻi kotoa pē ʻo ʻIsileli naʻe ʻi muʻa ʻiate ia.

34 Katika siku zake Hieli Mbetheli aliijenga tena Yeriko. Akaijenga misingi ya mji kwa kufiwa na Abiramu mzaliwa wake wa kwanza, naye akayajenga malango ya mji kwa kufiwa na mwanae mdogo Segebu, na walifanya hivi kwa sababu walitii neno la BWANA, ambalo alikuwa amelinena kwa kinywa cha Joshua mwana wa Nuni.

‌ʻI hono ngaahi ʻaho ʻoʻona naʻe langa hake ʻa Seliko ʻe Ieli ko e tangata Peteli: naʻa ne ʻai hono tuʻunga kae mate ʻa ʻApilami ko hono ʻuluaki fānau, pea naʻa ne fokotuʻu ʻa hono ngaahi matapā kae mate ʻa hono foha ki mui ko Sikupi, ʻo hangē ko e folofola ʻa Sihova, ʻaia naʻa ne folofolaʻaki ʻia Siosiua ko e foha ʻo Nuni.