Mithali 6
1 Mwanangu, kama umekuwa mdhamini wa jirani yako, ikiwa umeshika mikono kwa kuweka ahadi kwa ajili ya mwingine,
Hev du borga for grannen din, son min, hev du handtekest for ein annan,
2 kama umetegwa na ulichosema, umenaswa kwa maneno ya kinywa chako,
er du bunden ved ord av din munn, er du fanga i ord av din munn,
3 basi fanya hivi mwanangu, ili ujiweke huru, kwa kuwa umeanguka mikononi mwa jirani yako: Nenda ukajinyenyekeshe kwake; msihi jirani yako!
gjer då soleis, son min, og berga deg, sidan du er komen i handi på grannen: Gakk og kasta deg ned for grannen, gjer ågang på han,
4 Usiruhusu usingizi machoni pako, usiruhusu kope zako zisinzie.
unn ikkje dine augo svevn, eller augneloki ein blund.
5 Jiweke huru, kama swala mkononi mwa mwindaji, kama ndege kutoka kwenye mtego wa mwindaji.
Frels deg som ei gasella or handi hans, som ein fugl or fangarvald!
6 Ewe mvivu, mwendee mchwa; zitafakari njia zake ukapate hekima!
Gakk til mauren, du leting, sjå hans ferd og vert vis!
7 Kwa maana yeye hana msimamizi, wala mwangalizi, au mtawala,
Han hev ingen hovding eller fut eller herre,
8 lakini hujiwekea akiba wakati wa kiangazi na hukusanya chakula chake wakati wa mavuno.
men lagar um sumaren maten sin til og hev um hausten sanka si føda.
9 Ewe mvivu, utalala hata lini? Utaamka lini kutoka usingizi wako?
Kor lenge vil du liggja, du leting? Når ris du upp or di svevn?
10 Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:
Endå litt svevn, endå litt blunding, endå litt kvild med henderne i kross,
11 hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.
so kjem armodi di som ein farande fant og naudi som skjoldvæpna mann.
12 Mtu mbaya sana na mlaghai, ambaye huzungukazunguka na maneno ya upotovu,
Ugagns menneskje, illgjerningsmann, er den som gjeng og rengjer munnen,
13 ambaye anakonyeza kwa jicho lake, anayetoa ishara kwa miguu yake na kuashiria kwa vidole vyake,
som blinkar med augo, skrapar med foten, peikar med fingrarne,
14 ambaye hupanga ubaya kwa udanganyifu moyoni mwake: daima huchochea fitina.
med meinspel i hjarta, alltid emnar på ilt, og yppar trættor.
15 Kwa hiyo maafa yatamkumba ghafula; ataangamizwa mara, pasipo msaada.
Difor kjem hans undergang brått, snøgt vert han ulækjande krasa.
16 Kuna vitu sita anavyovichukia Bwana, naam, viko saba vilivyo chukizo kwake:
Det er seks ting som Herrens hatar, og sju er ei gru for hans sjæl:
17 macho ya kiburi, ulimi udanganyao, mikono imwagayo damu isiyo na hatia,
Storlåtne augo, ljugartunga, hender som renner ut skuldlaust blod,
18 moyo uwazao mipango miovu, miguu iliyo myepesi kukimbilia uovu,
hjarta som tenkjer upp vonde råder, føter som renner rapt til vondt,
19 shahidi wa uongo ambaye humwaga uongo, na mtu ambaye huchochea fitina kati ya ndugu.
den som lyg og vitnar falskt, den som yppar strid millom brør.
20 Mwanangu, zishike amri za baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Son min, tak vare på bodet åt far din, og kasta’kje frå deg læra åt mor di!
21 Yafunge katika moyo wako daima, yakaze kuizunguka shingo yako.
Bitt deim alltid til hjarta ditt, knyt deim um halsen din!
22 Wakati utembeapo, yatakuongoza; wakati ulalapo, yatakulinda; wakati uamkapo, yatazungumza nawe.
Når du gjeng, skal læra leida deg; når du ligg, skal ho vaka yver deg; når du vaknar, skal ho tala til deg.
23 Kwa maana amri hizi ni taa, mafundisho haya ni mwanga na maonyo ya maadili ni njia ya uzima,
For bodet er ei lykt og lovi er ljos, og påminning med tukt er livsens veg.
24 yakikulinda na mwanamke aliyepotoka, kutokana na maneno laini ya mwanamke aliyepotoka.
Dei kann vara deg frå den vonde kvinna, frå den sleipe framande tunga.
25 Moyo wako usitamani uzuri wake wala macho yake yasikuteke,
Ikkje trå i hjarta etter vænleiken hennar, og lat ho’kje fanga deg med augneloki sine!
26 kwa maana kahaba atakufanya uwe maskini, hata ukose kipande cha mkate, naye mwanamke mzinzi huwinda maisha yako hasa.
For skjøkja armar ut til siste brødbit, og gifte kona jagtar etter dyre livet.
27 Je, mtu aweza kuchotea moto kwenye paja lake bila nguo zake kuungua?
Kann nokon taka eld i fanget og ikkje brenna klædi sine?
28 Je, mtu aweza kutembea juu ya makaa ya moto yanayowaka bila miguu yake kuungua?
Ell’ kann ein gå på gløder og ikkje svida føterne?
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa mwanaume mwingine; hakuna yeyote amgusaye huyo mwanamke ambaye hataadhibiwa.
So vert det med den som gjeng inn til kona åt grannen; ingen kjem urefst frå det, um han rører henne.
30 Watu hawamdharau mwizi kama akiiba kukidhi njaa yake wakati ana njaa.
Vert ikkje tjuven vanvyrd, um han stel og vil stilla sin svolt?
31 Pamoja na hayo, kama akikamatwa, lazima alipe mara saba, ingawa inamgharimu utajiri wote wa nyumba yake.
Vert han teken, lyt han sjufaldt betala, alt han eig i sitt hus, lyt han gjeva.
32 Lakini mwanaume aziniye na mwanamke hana akili kabisa; yeyote afanyaye hivyo hujiangamiza mwenyewe.
Den som driv hor med ei kona, er vitlaus, den som vil tyna seg sjølv, gjer slikt.
33 Mapigo na aibu ni fungu lake na aibu yake haitafutika kamwe;
Hogg og skjemsla fær han, og ingen utslettar hans skam.
34 kwa maana wivu huamsha ghadhabu ya mume, naye hataonyesha huruma alipizapo kisasi.
For mannen harmast i åbryskap, på hemnsdagen sparer han ikkje.
35 Hatakubali fidia yoyote; atakataa malipo, hata yakiwa makubwa kiasi gani.
Han bryr seg ikkje um nokor bot og tek’kje imot um du gjev han mykje.
