Mithali 6
1 Mwanangu, kama umekuwa mdhamini wa jirani yako, ikiwa umeshika mikono kwa kuweka ahadi kwa ajili ya mwingine,
fili mi si spoponderis pro amico tuo defixisti apud extraneum manum tuam
2 kama umetegwa na ulichosema, umenaswa kwa maneno ya kinywa chako,
inlaqueatus es verbis oris tui et captus propriis sermonibus
3 basi fanya hivi mwanangu, ili ujiweke huru, kwa kuwa umeanguka mikononi mwa jirani yako: Nenda ukajinyenyekeshe kwake; msihi jirani yako!
fac ergo quod dico fili mi et temet ipsum libera quia incidisti in manu proximi tui discurre festina suscita amicum tuum
4 Usiruhusu usingizi machoni pako, usiruhusu kope zako zisinzie.
ne dederis somnum oculis tuis nec dormitent palpebrae tuae
5 Jiweke huru, kama swala mkononi mwa mwindaji, kama ndege kutoka kwenye mtego wa mwindaji.
eruere quasi dammula de manu et quasi avis de insidiis aucupis
6 Ewe mvivu, mwendee mchwa; zitafakari njia zake ukapate hekima!
vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam
7 Kwa maana yeye hana msimamizi, wala mwangalizi, au mtawala,
quae cum non habeat ducem nec praeceptorem nec principem
8 lakini hujiwekea akiba wakati wa kiangazi na hukusanya chakula chake wakati wa mavuno.
parat aestate cibum sibi et congregat in messe quod comedat
9 Ewe mvivu, utalala hata lini? Utaamka lini kutoka usingizi wako?
usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo
10 Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:
paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias
11 hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.
et veniet tibi quasi viator egestas et pauperies quasi vir armatus
12 Mtu mbaya sana na mlaghai, ambaye huzungukazunguka na maneno ya upotovu,
homo apostata vir inutilis graditur ore perverso
13 ambaye anakonyeza kwa jicho lake, anayetoa ishara kwa miguu yake na kuashiria kwa vidole vyake,
annuit oculis terit pede digito loquitur
14 ambaye hupanga ubaya kwa udanganyifu moyoni mwake: daima huchochea fitina.
pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat
15 Kwa hiyo maafa yatamkumba ghafula; ataangamizwa mara, pasipo msaada.
huic extemplo veniet perditio sua et subito conteretur nec habebit ultra medicinam
16 Kuna vitu sita anavyovichukia Bwana, naam, viko saba vilivyo chukizo kwake:
sex sunt quae odit Dominus et septimum detestatur anima eius
17 macho ya kiburi, ulimi udanganyao, mikono imwagayo damu isiyo na hatia,
oculos sublimes linguam mendacem manus effundentes innoxium sanguinem
18 moyo uwazao mipango miovu, miguu iliyo myepesi kukimbilia uovu,
cor machinans cogitationes pessimas pedes veloces ad currendum in malum
19 shahidi wa uongo ambaye humwaga uongo, na mtu ambaye huchochea fitina kati ya ndugu.
proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias
20 Mwanangu, zishike amri za baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
conserva fili mi praecepta patris tui et ne dimittas legem matris tuae
21 Yafunge katika moyo wako daima, yakaze kuizunguka shingo yako.
liga ea in corde tuo iugiter et circumda gutturi tuo
22 Wakati utembeapo, yatakuongoza; wakati ulalapo, yatakulinda; wakati uamkapo, yatazungumza nawe.
cum ambulaveris gradiantur tecum cum dormieris custodiant te et evigilans loquere cum eis
23 Kwa maana amri hizi ni taa, mafundisho haya ni mwanga na maonyo ya maadili ni njia ya uzima,
quia mandatum lucerna est et lex lux et via vitae increpatio disciplinae
24 yakikulinda na mwanamke aliyepotoka, kutokana na maneno laini ya mwanamke aliyepotoka.
ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae
25 Moyo wako usitamani uzuri wake wala macho yake yasikuteke,
non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius
26 kwa maana kahaba atakufanya uwe maskini, hata ukose kipande cha mkate, naye mwanamke mzinzi huwinda maisha yako hasa.
pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit
27 Je, mtu aweza kuchotea moto kwenye paja lake bila nguo zake kuungua?
numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant
28 Je, mtu aweza kutembea juu ya makaa ya moto yanayowaka bila miguu yake kuungua?
aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa mwanaume mwingine; hakuna yeyote amgusaye huyo mwanamke ambaye hataadhibiwa.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam
30 Watu hawamdharau mwizi kama akiiba kukidhi njaa yake wakati ana njaa.
non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam
31 Pamoja na hayo, kama akikamatwa, lazima alipe mara saba, ingawa inamgharimu utajiri wote wa nyumba yake.
deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet
32 Lakini mwanaume aziniye na mwanamke hana akili kabisa; yeyote afanyaye hivyo hujiangamiza mwenyewe.
qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam
33 Mapigo na aibu ni fungu lake na aibu yake haitafutika kamwe;
turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur
34 kwa maana wivu huamsha ghadhabu ya mume, naye hataonyesha huruma alipizapo kisasi.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae
35 Hatakubali fidia yoyote; atakataa malipo, hata yakiwa makubwa kiasi gani.
nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima
