Mithali 6
1 Mwanangu, kama umekuwa mdhamini wa jirani yako, ikiwa umeshika mikono kwa kuweka ahadi kwa ajili ya mwingine,
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
2 kama umetegwa na ulichosema, umenaswa kwa maneno ya kinywa chako,
illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
3 basi fanya hivi mwanangu, ili ujiweke huru, kwa kuwa umeanguka mikononi mwa jirani yako: Nenda ukajinyenyekeshe kwake; msihi jirani yako!
Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
4 Usiruhusu usingizi machoni pako, usiruhusu kope zako zisinzie.
ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebræ tuæ.
5 Jiweke huru, kama swala mkononi mwa mwindaji, kama ndege kutoka kwenye mtego wa mwindaji.
Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
6 Ewe mvivu, mwendee mchwa; zitafakari njia zake ukapate hekima!
Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
7 Kwa maana yeye hana msimamizi, wala mwangalizi, au mtawala,
quæ cum non habeat ducem, nec præceptorem, nec principem,
8 lakini hujiwekea akiba wakati wa kiangazi na hukusanya chakula chake wakati wa mavuno.
parat in æstate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
9 Ewe mvivu, utalala hata lini? Utaamka lini kutoka usingizi wako?
Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
10 Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:
Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
11 hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.
et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
12 Mtu mbaya sana na mlaghai, ambaye huzungukazunguka na maneno ya upotovu,
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
13 ambaye anakonyeza kwa jicho lake, anayetoa ishara kwa miguu yake na kuashiria kwa vidole vyake,
annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14 ambaye hupanga ubaya kwa udanganyifu moyoni mwake: daima huchochea fitina.
pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
15 Kwa hiyo maafa yatamkumba ghafula; ataangamizwa mara, pasipo msaada.
huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16 Kuna vitu sita anavyovichukia Bwana, naam, viko saba vilivyo chukizo kwake:
Sex sunt, quæ odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
17 macho ya kiburi, ulimi udanganyao, mikono imwagayo damu isiyo na hatia,
Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
18 moyo uwazao mipango miovu, miguu iliyo myepesi kukimbilia uovu,
cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
19 shahidi wa uongo ambaye humwaga uongo, na mtu ambaye huchochea fitina kati ya ndugu.
proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
20 Mwanangu, zishike amri za baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Conserva fili mi præcepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ.
21 Yafunge katika moyo wako daima, yakaze kuizunguka shingo yako.
Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
22 Wakati utembeapo, yatakuongoza; wakati ulalapo, yatakulinda; wakati uamkapo, yatazungumza nawe.
Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
23 Kwa maana amri hizi ni taa, mafundisho haya ni mwanga na maonyo ya maadili ni njia ya uzima,
quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitæ increpatio disciplinæ:
24 yakikulinda na mwanamke aliyepotoka, kutokana na maneno laini ya mwanamke aliyepotoka.
ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneæ.
25 Moyo wako usitamani uzuri wake wala macho yake yasikuteke,
Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
26 kwa maana kahaba atakufanya uwe maskini, hata ukose kipande cha mkate, naye mwanamke mzinzi huwinda maisha yako hasa.
pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
27 Je, mtu aweza kuchotea moto kwenye paja lake bila nguo zake kuungua?
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
28 Je, mtu aweza kutembea juu ya makaa ya moto yanayowaka bila miguu yake kuungua?
aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantæ eius?
29 Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa mwanaume mwingine; hakuna yeyote amgusaye huyo mwanamke ambaye hataadhibiwa.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
30 Watu hawamdharau mwizi kama akiiba kukidhi njaa yake wakati ana njaa.
Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: furatur enim ut esurientem impleat animam:
31 Pamoja na hayo, kama akikamatwa, lazima alipe mara saba, ingawa inamgharimu utajiri wote wa nyumba yake.
deprehensus quoque reddet septuplum, et omnem substantiam domus suæ tradet.
32 Lakini mwanaume aziniye na mwanamke hana akili kabisa; yeyote afanyaye hivyo hujiangamiza mwenyewe.
Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
33 Mapigo na aibu ni fungu lake na aibu yake haitafutika kamwe;
turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
34 kwa maana wivu huamsha ghadhabu ya mume, naye hataonyesha huruma alipizapo kisasi.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictæ,
35 Hatakubali fidia yoyote; atakataa malipo, hata yakiwa makubwa kiasi gani.
nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
